خبرگزاری رضوی گزارش می دهد:
اقدام اردوغان در تبدیل «ایاصوفیا» به مسجد، روابط اسلام و مسیحیت را تخريب می کند؟
به گزارش سرویس جهان اسلام خبرگزاری رضوی، درباره این مکان برجسته در استانبول ترکیه که شهرت جهاني دارد در منابع تاریخی آمده است که مسجد ایاصوفیه فعلی در حقیقت یک کلیسای بزرگ بوده که در سالهای 532 تا 537 میلادی با نام کلیسای بزرگ شهر به دستور کنستانتین اول بنا شده است. این بنا توسط ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تکمیل شده است. این کلیسا دارای یک گنبد، کوزه مرمر، ایوان غربی و مدخل، سرسرای بالا، لژ مخصوص ملکه و درب مرمر بوده و جالب است بدانید که بسیاری از تزئینات همچون کوزه مرمر و ستونهای این بنا از نقاط مختلف جهان آورده شده است. این کلیسا تا پیش از ساخت کلیسای جامع در سیویل به مدت یک هزار سال بزرگترین کلیسای جهان بوده است که دورانهای تاریخی پر فراز و نشیب بسیاری را به خود دیده است.
پس از تصرف استانبول توسط عثمانیها به دستور سلطان محمد دوم این کلیسا به مسجد ایاصوفیه استانبول تغییر کاربری داد که همین تغییر کاربری اثرات ویژهای بر روی معماری آن گذاشته است. برای مثال پس از فتح توسط عثمانیها، سلیمان اول دستور داد تا نقاشیها و نگارگریهای داخل ایاصوفیه را بپوشانند که نماز جمعه در آنجا خوانده شود. این بنا در طول تاریخ مورد هجوم و تخریب بسیاری قرار گرفته است و چندین بار بازسازی و ترمیم شده است. مشهورترین مرمت آن به دستور سلیم دوم توسط خواجه معمار سنان آغا، نابغه معماری دوران عثمانی صورت گرفته است. در این مرمت، نمادهای عصر اسلامی به این بنای تاریخی افزوده شد.
پس از اعلام آغاز جمهوری ترکیه در زمان حکومت آتاتورک این مسجد به موزه تبدیل شد و تاكنون موزه مسجد ایاصوفیه نام داشت که یکی از بزرگترین موزههای جهان به شمار میرفت تا آنکه اردوغان رئیس جمهور ترکیه تصمیم به بازگرداندن آن به محلی برای عبادت و نماز جمعه گرفت.
برای آگاهی از اهمیت این بنا در میان مسیحیان کافی است به این نکته اشاره کنیم که بنا بر روایتهای مذهبی، فرشتهای بر احداث آن نظارت داشته است. بسیاری از مسیحیان این کلیسا را "متبرک" میشمردند زیرا عقیده داشتند که چوبی که در بنای آن به کار رفته به کشتی نوح تعلق دارد. ایا صوفیه "مادر همهی کلیساها" و متعالیترین جلوه "حکمت مقدسی" به شمار میرفت که با میلاد مسیح پدید آمده بود. در اسطورههای مذهبی آمده است که در پایان تأسیس این کلیسا ژوستینین، که از شکوه و عظمت آن به وجد آمده بود، فریاد برآورد: "ای سلیمان، در جلال و جبروت از تو پیشی گرفتم." (بتانی هیوز، استانبول: قصۀ سه شهر).
بنابراین، عجیب نیست که نه تنها بسیاری از سازمانهای بینالمللی با تغییر کاربریِ این بنا، که جزئی از میراث جهانی یونسکو است، مخالف بودهاند بلکه نهادها و جوامع مسیحی سراسر دنیا هم نسبت به این اقدام اعتراض کردهاند.
اما اردوغان روز جمعه 20 تیر(10 جولای) به صورت رسمی دستور تبدیل ایاصوفیه از موزه به مسجد را صادر کرد و اعلام کرد اولین نماز جماعت در مسجد ایاصوفیه استانبول در تاریخ 3 مرداد (24 ژوئیه) برگزار خواهد شد. بلافاصله پس از این دستور، صدای اذان از این بنا طنینانداز شد و بسیاری از مردم ترکیه در اطراف این مسجد به شادمانی پرداختند و در شبکههای اجتماعی به یکدیگر تبریک گفتند.
همزمان با شادی مردم ترکیه اما در خارج از این کشور بسیاری اقدام ترکیه را تحریککننده دانسته و از ایجاد تنش میان مسلمانان و مسیحیان انتقاد کردهاند. «پاپ فرانسیس»، رهبر کاتولیکهای جهان، روز یکشنبه در موعظه هفتگی خود در واتیکان ضمن ابراز ناراحتی از اقدام ترکیه، آن را اقدامی «ناامیدکننده» نامید و گفت به خاطر چنین اقدامی بهشدت احساس درد میکند. کلیسای ارتدوکس روسیه این تصمیم برای تغییر کاربری ایاصوفیه را «تأسفبار» خوانده است. جوزپ بورل، نماینده عالی امور خارجی و سیاستهای امنیتی اتحادیه اروپا، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه و وزارت خارجه آمریکا نیز از این اقدام ترکیه ابراز تاسف کردهاند. یونان که به نوعی ایاصوفیه با گذشته تاریخی یونانیان گره خورده از اردوغان خواسته به تعهدات بینالمللی خود پایبند بماند و دست به تغییر کاربری ایاصوفیه نزند. در میان مسلمانان نیز امارات و مصر که در محور رقبای ترکیه جای دارند از اقدام آنکارا انتقاد کردهاند.
در این میان به جز مخالفتهای بینالمللی تنها «احمد بن حمد الخلیلی» مفتی سلطنت عمان تصمیم تبدیل موزه «ایا صوفیه» استانبول به مسجد را به امت اسلامی، ملت ترکیه و رئیسجمهوری آن تبریک گفته است.
اما الأزهر مصر از بزرگترین مراجع دینی جهان اسلام نیز این اقدام ترکیه را محکوم نمود و به دور از آموزه های اسلامی در همزیستی پیروان ادیان دانست.
به اعتقاد ناظران این اقدام اردوغان دارای ابعاد و اهداف متنوعی است و صرفا بخاطر احیای یک مسجد وعبادتگاه اسلامی نبوده است.
اما از منظر روابط اسلام و مسیحیت این تصمیم قطعا دارای اثرات مخربی بر سالها تلاش کشورهای اسلامی برای ترمیم و توسعه روابط میان اسلام و مسیحیت است.
تقریبا اغلب کشورهای بزرگ و تأثیرگذار اسلامی دهه ها است که برنامه های مفصلی در حوزه گفتگو با مسیحیت دارند و حتی سازمان ها و ارگان هایی برای این منظور تشکیل داده اند و برای آن تبلیغات و هزینه های فراوان می کنند.
اکنون این تصمیم بی مهابای اردوغان همانطور که در واکنش های بین المللی مسیحیت در این گزارش به آن اشاره شد تمامی تلاش ها و نیت های نیک باورمندان حقیقی و صادق به گفتگوی اسلام و مسیحیت را به محاق می برد و دچار تردیدهای جدی می کند.
بلی بخشی از واکنش های جهان مسیحی و غربی تنها ریشه در کینه توزی نسبت به مسلمانان دارد اما هستند کانون های مهم مسیحی در جهان که نگاه آنان در ترسیم آینده همزیستی پیروان ادیان اسلام و مسیحیت مهم و راهگشا است.
پس از تصرف استانبول توسط عثمانیها به دستور سلطان محمد دوم این کلیسا به مسجد ایاصوفیه استانبول تغییر کاربری داد که همین تغییر کاربری اثرات ویژهای بر روی معماری آن گذاشته است. برای مثال پس از فتح توسط عثمانیها، سلیمان اول دستور داد تا نقاشیها و نگارگریهای داخل ایاصوفیه را بپوشانند که نماز جمعه در آنجا خوانده شود. این بنا در طول تاریخ مورد هجوم و تخریب بسیاری قرار گرفته است و چندین بار بازسازی و ترمیم شده است. مشهورترین مرمت آن به دستور سلیم دوم توسط خواجه معمار سنان آغا، نابغه معماری دوران عثمانی صورت
پس از اعلام آغاز جمهوری ترکیه در زمان حکومت آتاتورک این مسجد به موزه تبدیل شد و تاكنون موزه مسجد ایاصوفیه نام داشت که یکی از بزرگترین موزههای جهان به شمار میرفت تا آنکه اردوغان رئیس جمهور ترکیه تصمیم به بازگرداندن آن به محلی برای عبادت و نماز جمعه گرفت.
برای آگاهی از اهمیت این بنا در میان مسیحیان کافی است به این نکته اشاره کنیم که بنا بر روایتهای مذهبی، فرشتهای بر احداث آن نظارت داشته است. بسیاری از مسیحیان این کلیسا را "متبرک" میشمردند زیرا عقیده داشتند که چوبی که در بنای آن به کار رفته به کشتی نوح تعلق دارد. ایا صوفیه "مادر همهی کلیساها" و متعالیترین جلوه "حکمت مقدسی" به شمار میرفت که با میلاد مسیح پدید آمده بود. در اسطورههای مذهبی آمده است که در پایان تأسیس این کلیسا ژوستینین، که از شکوه و عظمت آن به وجد آمده بود، فریاد برآورد: "ای سلیمان، در جلال و جبروت از تو پیشی گرفتم." (بتانی هیوز، استانبول: قصۀ سه شهر).
بنابراین، عجیب نیست که نه تنها بسیاری از سازمانهای بینالمللی با تغییر کاربریِ این بنا، که جزئی از میراث جهانی یونسکو است، مخالف بودهاند بلکه نهادها و جوامع مسیحی سراسر دنیا هم نسبت به این اقدام اعتراض کردهاند.
اما اردوغان روز جمعه 20 تیر(10 جولای) به صورت رسمی دستور تبدیل
همزمان با شادی مردم ترکیه اما در خارج از این کشور بسیاری اقدام ترکیه را تحریککننده دانسته و از ایجاد تنش میان مسلمانان و مسیحیان انتقاد کردهاند. «پاپ فرانسیس»، رهبر کاتولیکهای جهان، روز یکشنبه در موعظه هفتگی خود در واتیکان ضمن ابراز ناراحتی از اقدام ترکیه، آن را اقدامی «ناامیدکننده» نامید و گفت به خاطر چنین اقدامی بهشدت احساس درد میکند. کلیسای ارتدوکس روسیه این تصمیم برای تغییر کاربری ایاصوفیه را «تأسفبار» خوانده است. جوزپ بورل، نماینده عالی امور خارجی و سیاستهای امنیتی اتحادیه اروپا، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه و وزارت خارجه آمریکا نیز از این اقدام ترکیه ابراز تاسف کردهاند. یونان که به نوعی ایاصوفیه با گذشته تاریخی یونانیان گره خورده از اردوغان خواسته به تعهدات بینالمللی خود پایبند بماند و دست به تغییر کاربری ایاصوفیه نزند. در میان مسلمانان نیز امارات و مصر که در محور رقبای ترکیه جای دارند از اقدام آنکارا انتقاد کردهاند.
در این میان به جز مخالفتهای
اما الأزهر مصر از بزرگترین مراجع دینی جهان اسلام نیز این اقدام ترکیه را محکوم نمود و به دور از آموزه های اسلامی در همزیستی پیروان ادیان دانست.
به اعتقاد ناظران این اقدام اردوغان دارای ابعاد و اهداف متنوعی است و صرفا بخاطر احیای یک مسجد وعبادتگاه اسلامی نبوده است.
اما از منظر روابط اسلام و مسیحیت این تصمیم قطعا دارای اثرات مخربی بر سالها تلاش کشورهای اسلامی برای ترمیم و توسعه روابط میان اسلام و مسیحیت است.
تقریبا اغلب کشورهای بزرگ و تأثیرگذار اسلامی دهه ها است که برنامه های مفصلی در حوزه گفتگو با مسیحیت دارند و حتی سازمان ها و ارگان هایی برای این منظور تشکیل داده اند و برای آن تبلیغات و هزینه های فراوان می کنند.
اکنون این تصمیم بی مهابای اردوغان همانطور که در واکنش های بین المللی مسیحیت در این گزارش به آن اشاره شد تمامی تلاش ها و نیت های نیک باورمندان حقیقی و صادق به گفتگوی اسلام و مسیحیت را به محاق می برد و دچار تردیدهای جدی می کند.
بلی بخشی از واکنش های جهان مسیحی و غربی تنها ریشه در کینه توزی نسبت به مسلمانان دارد اما هستند کانون های مهم مسیحی در جهان که نگاه آنان در ترسیم آینده همزیستی پیروان ادیان اسلام و مسیحیت مهم و راهگشا است.