خبرگزاری رضوی به مناسبت روز جهانی بهداشت گزارش می دهد؛
حرکت در لبه دانش پزشکی/توسعه بهداشت در مناطق دورافتاده
خبرگزاری رضوی- ۷ آوریل مصادف با ۱۹ فروردین روز جهانی بهداشت نام دارد و تاریخچه آن هم به سال ۱۹۴۸ در نیویورک برمی گردد که نخستین اساسنامه کنفرانس بین‌المللی بهداشت از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین گردید و در همان سال نخستین مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی با حضور نمایندگان بیش از ۶۱ کشور جهان در ژنو تشکیل شد. در واقع هدف از این نام گذاری جلب توجه دنیا به مسئله بهداشت است. به همین مناسبت سعی داریم نگاهی به وضعیت سلامت و بهداشت در کشورمان و سیر پیشرفت این حوزه در سال های اخیر بپردازیم.
قدرت ایران در حوزه سلامت
چندی پیش بود که نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران در خصوص وضعیت بهداشت و درمان به نکات قابل توجهی اشاره کرد. کریستف هملمن گقته بود«سازمان جهانی بهداشت از ایران به عنوان یکی از کشورهای جهان که دارای سیستم سلامت و مراقبت های اولیه بهداشتی قدرتمند است، یاد می کند. ایران در دهه های گذشته یک سیستم قوی مراقبت های بهداشتی در مقیاس وسیع ایجاد کرده که از مناطق روستایی و با کارکنان بهداشت جامعه یا بهورز شروع شده است. در ایران از زمان راه اندازی مراقبت های اولیه بهداشتی، تحولات زیادی جهت ارتقا و بهبود ارائه خدمات و رفع بهتر نیازهای سلامتی افراد انجام شده از جمله برنامه پزشک خانواده روستایی، بیمه سلامت روستایی، برنامه پزشک خانواده شهری در استانهای منتخب، آموزش متخصصین پزشک خانواده در 12 دانشگاه علوم پزشکی، دوره کارشناسی ارشد Mph پزشک خانواده، برنامه PHC شهری با تیم بهداشتی برای رسیدگی بهتر، پیشگیری، ترویج و کنترل فعالانه فاکتورهای خطر با تعیین مراقب سلامت به عنوان نگهبان اصلی PHC شهری، ادغام سلامت روان و اخیرا سوء مصرف مواد مخدر در PHC برخی از نمونه های خوب انتخاب شده مداخلات سلامتی در PHC هستند. بهبود کیفیت خدمات در دستور کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، امیدوارم تلاش های خالصانه مجموعه وزارت بهداشت در ارتقای کیفیت خدمات اولیه سلامت که در حفظ و بهبود سلامت جامعه ضروری و مهم است، به موفقیت های بیشتری برسد، در دهه های گذشته در کشورهای با درآمد کم و متوسط علیرغم بهبود دستاوردهای بهداشتی و سلامت، به دلیل افزایش انتظارات عمومی، تغییر نیازها و آرمان های سلامت، نیاز بیشتری به تقویت نظام بهداشتی در جهت بهبود دستاوردهای سلامت وجود دارد»
کارایی نظام سلامت
طی این صحبت ها جایگاه کشور در حوزه سلامت نه تنها مطلوب بوده بلکه در بسیاری از شاخص ها وضعیت قابل قبولی را به خود اختصاص داده ایم. جالب است بدانید در زمینه کارایی نظام سلامت نیز کشورمان رتبه خوبی را به خود اختصاص داده است. در تقسیم‌بندی صورت گرفته ایران و ونزوئلا پس از بلژیک و پیش از دانمارک به طور مشترک در مکان سی و نهم جای گرفتند. این در حالی است که بلغارستان، ایالات متحده آمریکا، آذربایجان، روسیه، صربستان، برزیل، جمهوری دومینیکن، بلاروس، اردن و کلمبیا به ترتیب در فهرست بدترین کشورها به لحاظ کارایی نظام سلامت جای دارند.همچنین ارزیابی دیگری که توسط انستیتو Legatum صورت گرفته به بررسی سالم ترین کشورهای جهان پرداخته است.
این ارزیابی براساس بررسی سیستم‌های مراقبت بهداشتی، سطح بیماری، میزان چاقی و سایر مسائل مرتبط انجام شده است. پس از سنگاپور، ژاپن، سوئیس، قطر، اتریش، سوئد، نروژ، هنگ کنگ و امارات در رتبه‌های بعدی از نظر سالم ترین کشورها قرار گرفته‌اند. ایران در این ارزیابی در جایگاه شصت و دوم قرار گرفته است. پیش از ایران، اکوادور و کرواسی قرار دارند و پس از ایران در رتبه شصت و سوم به بعد کشورهایی چون ترینیداد و توباگو، کلمبیا، قرقیزستان، اردن، هندوراس و قزاقستان هستند.
همانطور که شاهد هستیم نظام سلامت در کشورمان بسیار رشد کرده است. برای مثال اكنون از 984 بیمارستان كشور، 614 بیمارستان شامل 87 هزار و 852 تخت بیمارستانی مربوط به وزارت بهداشت و دولت است. این در حالی است كه تعداد كل تخت‌های بیمارستانی در سال 1356 و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، 56 هزار تخت بود و در حال حاضر 128 هزار و 142 تخت بیمارستانی در كشور وجود دارد.
وضعیت حوزه سلول های بنیادی در کشور
همچنین در حوزه سلول های بنیادی به رشد قابل توجهی دست یافته ایم. در حال حاضر ۳۱ دفتر نمایندگی بانک خون«بند ناف» رویان در ایران و دو دفتر در خارج از کشور یکی در عمان و دیگری در اقلیم کردستان عراق دایر است.
مدیرعامل شرکت فناوری بن یاخته‌های پژوهشگاه رویان در این زمینه یادآور شده که طبق آخرین آمار وزارت بهداشت از موفقیت سالانه پیوند سلول‌های بنیادی در کشور از میان هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۳۰۰ پیوند سلول‌های خون‌ساز بیش از ۷۵ درصد آنها موفق بوده است.
با این وجود مرتضی ضرابی گفته تعداد مراکز پیوند سلول‌های بنیادی در ایران کم است و باید گسترش یابد و دیگر اینکه اخذ مجوز تحقیقات و کارآزمایی سلول‌های بنیادی به راحتی در کشور داده نمی‌شود و این پروسه در مجموعه وزارت بهداشت سخت گیرانه و طولانی مدت است که این موارد موجب عقب ماندگی کشور ما را از تکنولوژی آن می‌شود. باید به سویی پیش رویم که سالانه در بانک‌های خون بند ناف کشور بیش از ۵۰ هزار نمونه را ذخیره سازی کنیم.
رتبه یک پیوند کبد در جهان
علاوه بر این ایران در حوزه پیوند اعضا رتبه خوبی را به خود اختصاص داده است که در پیوند کبد رتبه یک جهانی از آن کشورمان است. اولین عمل پیوند عضو ایران در سال ۱۳۴۷ و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز اتفاق افتاد و از این سال تا پیروزی انقلاب اسلامی ۸۰ پیوند کلیه انجام شد و در حال حاضر ۳۰ مرکز پیوند کلیه در کشور در حال خدمت رسانی است.
مجموعه این اقدامات طی سال های پس از انقلاب موجب شده تا امید به زندگی در ایرانیان از 55 سال به بیش از 75 سال افزایش یابد و بسیاری از داروها داخلی سازی شده و عمل های پیشرفته با جدیدترین روش های دنیا در بیمارستان های کشور انجام شود.
قدرت ایران در حوزه سلامت
چندی پیش بود که نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران در خصوص وضعیت بهداشت و درمان به نکات قابل توجهی اشاره کرد. کریستف هملمن گقته بود«سازمان جهانی بهداشت از ایران به عنوان یکی از کشورهای جهان که دارای سیستم سلامت و مراقبت های اولیه بهداشتی قدرتمند است، یاد می کند. ایران در دهه های گذشته یک سیستم قوی مراقبت های بهداشتی در مقیاس وسیع ایجاد کرده که از مناطق روستایی و با کارکنان بهداشت جامعه یا بهورز شروع شده است. در ایران از زمان راه اندازی مراقبت های اولیه بهداشتی، تحولات زیادی جهت ارتقا و بهبود ارائه خدمات و رفع بهتر نیازهای سلامتی افراد انجام شده از جمله برنامه پزشک خانواده روستایی، بیمه سلامت روستایی، برنامه پزشک خانواده شهری در استانهای منتخب، آموزش متخصصین پزشک خانواده در 12 دانشگاه علوم پزشکی، دوره کارشناسی ارشد Mph پزشک خانواده، برنامه PHC شهری با تیم بهداشتی برای رسیدگی بهتر، پیشگیری، ترویج و کنترل فعالانه فاکتورهای خطر با تعیین مراقب سلامت به عنوان نگهبان اصلی PHC شهری، ادغام سلامت روان و اخیرا سوء مصرف مواد مخدر در PHC برخی از نمونه های خوب انتخاب شده مداخلات سلامتی در PHC هستند. بهبود کیفیت خدمات در دستور کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، امیدوارم تلاش های خالصانه مجموعه وزارت بهداشت در ارتقای کیفیت خدمات اولیه سلامت که در حفظ و بهبود سلامت جامعه ضروری و مهم است، به موفقیت های بیشتری برسد، در دهه های گذشته در کشورهای با درآمد کم و متوسط علیرغم بهبود دستاوردهای بهداشتی و سلامت، به دلیل افزایش انتظارات عمومی، تغییر نیازها و آرمان های سلامت، نیاز بیشتری به تقویت نظام بهداشتی در جهت بهبود دستاوردهای سلامت وجود دارد»
کارایی نظام سلامت
طی این صحبت ها جایگاه کشور در حوزه سلامت نه تنها مطلوب بوده بلکه در بسیاری از شاخص ها وضعیت قابل قبولی را به خود اختصاص داده ایم. جالب است بدانید در زمینه کارایی نظام سلامت نیز کشورمان رتبه خوبی را به خود اختصاص داده است. در تقسیم‌بندی صورت گرفته ایران و ونزوئلا پس از بلژیک و پیش از دانمارک به طور مشترک در مکان سی و نهم جای گرفتند. این در حالی است که بلغارستان، ایالات متحده آمریکا، آذربایجان، روسیه، صربستان، برزیل، جمهوری دومینیکن، بلاروس، اردن و کلمبیا به ترتیب در فهرست بدترین کشورها به لحاظ کارایی نظام سلامت جای دارند.همچنین ارزیابی دیگری که توسط انستیتو Legatum صورت گرفته به بررسی سالم ترین کشورهای جهان پرداخته است.
این ارزیابی براساس بررسی سیستم‌های مراقبت بهداشتی، سطح بیماری، میزان چاقی و سایر مسائل مرتبط انجام شده است. پس از سنگاپور، ژاپن، سوئیس، قطر، اتریش، سوئد، نروژ، هنگ کنگ و امارات در رتبه‌های بعدی از نظر سالم ترین کشورها قرار گرفته‌اند. ایران در این ارزیابی در جایگاه شصت و دوم قرار گرفته است. پیش از ایران، اکوادور و کرواسی قرار دارند و پس از ایران در رتبه شصت و سوم به بعد کشورهایی چون ترینیداد و توباگو، کلمبیا، قرقیزستان، اردن، هندوراس و قزاقستان هستند.
همانطور که شاهد هستیم نظام سلامت در کشورمان بسیار رشد کرده است. برای مثال اكنون از 984 بیمارستان كشور، 614 بیمارستان شامل 87 هزار و 852 تخت بیمارستانی مربوط به وزارت بهداشت و دولت است. این در حالی است كه تعداد كل تخت‌های بیمارستانی در سال 1356 و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، 56 هزار تخت بود و در حال حاضر 128 هزار و 142 تخت بیمارستانی در كشور وجود دارد.
وضعیت حوزه سلول های بنیادی در کشور
همچنین در حوزه سلول های بنیادی به رشد قابل توجهی دست یافته ایم. در حال حاضر ۳۱ دفتر نمایندگی بانک خون«بند ناف» رویان در ایران و دو دفتر در خارج از کشور یکی در عمان و دیگری در اقلیم کردستان عراق دایر است.
مدیرعامل شرکت فناوری بن یاخته‌های پژوهشگاه رویان در این زمینه یادآور شده که طبق آخرین آمار وزارت بهداشت از موفقیت سالانه پیوند سلول‌های بنیادی در کشور از میان هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۳۰۰ پیوند سلول‌های خون‌ساز بیش از ۷۵ درصد آنها موفق بوده است.
با این وجود مرتضی ضرابی گفته تعداد مراکز پیوند سلول‌های بنیادی در ایران کم است و باید گسترش یابد و دیگر اینکه اخذ مجوز تحقیقات و کارآزمایی سلول‌های بنیادی به راحتی در کشور داده نمی‌شود و این پروسه در مجموعه وزارت بهداشت سخت گیرانه و طولانی مدت است که این موارد موجب عقب ماندگی کشور ما را از تکنولوژی آن می‌شود. باید به سویی پیش رویم که سالانه در بانک‌های خون بند ناف کشور بیش از ۵۰ هزار نمونه را ذخیره سازی کنیم.
رتبه یک پیوند کبد در جهان
علاوه بر این ایران در حوزه پیوند اعضا رتبه خوبی را به خود اختصاص داده است که در پیوند کبد رتبه یک جهانی از آن کشورمان است. اولین عمل پیوند عضو ایران در سال ۱۳۴۷ و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز اتفاق افتاد و از این سال تا پیروزی انقلاب اسلامی ۸۰ پیوند کلیه انجام شد و در حال حاضر ۳۰ مرکز پیوند کلیه در کشور در حال خدمت رسانی است.
مجموعه این اقدامات طی سال های پس از انقلاب موجب شده تا امید به زندگی در ایرانیان از 55 سال به بیش از 75 سال افزایش یابد و بسیاری از داروها داخلی سازی شده و عمل های پیشرفته با جدیدترین روش های دنیا در بیمارستان های کشور انجام شود.
