۱
تاریخ انتشار
يکشنبه ۱ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۰۸:۵۲

سینه زنی «شٌنَسٌتَکا» سبک خاص عزاداری مردم سیستان و بلوچستان

سینه زنی «شٌنَسٌتَکا» سبک خاص عزاداری مردم سیستان و بلوچستان
به گزارش خبرگزاری رضوی از زاهدان؛ دل های عاشقان حسینی در ماه محرم و ایام شهادت اباعبدالله الحسین(ع) به سوی کعبه و میکده عشق رهسپار می شود و مردم ولایت مدار، عاشق و دلباخته اهل بیت عصمت و طهارت در سیستان همچون سایر شیعیان جهان با برگزاری آیین های ویژه عزاداری و مرثیه خوانی در غم سرور و سالار شهیدان یک پارچه سیاه پوش و ماتم زده می شوند.
اگرچه اصل و اساس برپایی آیین های محرم، عزاداری برای سرور و سالار شهیدان حضرت حسین(ع)، اهل بیت و یاران با وفای ایشان و زنده نگه داشتن اسلام و ارزش های دینی و الهی است اما توجه نکردن به اهداف این قیام بزرگ و عزاداری های واقعی زمینه ساز رسوخ برخی خرافات و سوء استفاده دشمنان اسلام از آیین های عزاداری می شود.
توجه به آداب و رسوم هر منطقه راهی موثر در جلوگیری از نفوذ عقاید ضد دینی در مراسم عزاداری است. 
برگزاری آیین های خاص در سیستان از دیر باز تاکنون رواج داشته و هر ساله با شور و حال وصف ناپذیری اجرا می شود که از جمله مهمترین آنها تعزیه خوانی، شبیه خوانی، مقتل خوانی، چاوشی، سینه زنی نشسته، زنجیر زنی ، روضه خوانی، پخش نذورات بویژه غُلور است. 
سینه زنی شٌنَسٌتَکا
سینه زنی به صورت نشسته که در سیستان به «سینه شٌنَسٌتَکا یا سینه سه ضرب معروف» است و قدمتی دیرینه دارد.
سینه‎زنی شنستکا بدین گونه است که عزداران در صف های منظم نشسته و مداح با خواندن اشعار و مراثی معروف به بحرطویل که حاوی مضامین حماسی و مذهبی در بزرگی و جنگاوری و حق بودن لشکر فرزند پیامبر (ص) و یارانش است انجام می شود و در زمان دم نوحه یا واگفت سینه زنانی که رو به روی هم بر روی زانو نشسته‎اند بر زانو می زنند و با این حرکت شدت افسوس و حسرت خود از شهادت سالار شهیدان و یاران با وفایش را نشان می دهند. 
در آغاز حرکات این سبک سینه زنی، عزاداران با کوبیدن دست برروی زمین معتقدند که زمین را به شهادت می‎گیرند به این معنا که «ای زمین تو شاهد باش ما عزادار خاندان عصمت و طهارت(ع) هستیم» سپس برروی زانو بلند شده و سینه می‎زنند و رفته رفته با شور و هیجان بیشتر دست‎ها به سینه کوبیده شده و جمعیت عزادار یک صدا حسین حسین گویان بر سر و سینه و زانو می زنند. 
این سبک خاص سینه زنی تمامی مردم حاضر در مسجد و حسینه و تکیه اعم از زن و مرد و پیر و جوان را به شور می رساند و همه یک صدا فریاد یا حسین و یا عباس و یا ابوالفضل سر می دهند و به یاد مظلومیت سرور و سالار شهیدان ضجه می زنند. 
بسیاری از مردم عزادار سیستانی در خواست دارند که این سبک عزادارای که از گذشته های دور به یادگار مانده از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثری معنوی به ثبت برسد.
علاوه بر شهرها و روستاهای شمال سیستان و بلوچستان برخی شهرها و استان های دیگر همانند استان گلستان به ویژه مناطق سیستانی نشین شاهد برگزاری چنین مراسمی در ماه محرم هستند.
سیستانی‎های شهر تاتارعلیای شهرستان رامیان از جمله این مردمان هستند که سینه زنی نشسته در مجالس این شهر برگزار می کنند نوحه‎خوانی، سینه‎زنی، زنجیرزنی، سوگوار خوانی، تعزیه‎خوانی و خواندن زیارت عاشورا از جمله آیین‎های سنتی مردمان سیستانی در شهر تاتارعلیا از توابع بخش مرکزی شهرستان رامیان است.
چاوشی
چه وشی یا چاوشی یکی دیگر از مراسم کهن مردم سیستان در ماه محرم است بدین گونه که تنی چند از بزرگان و پیرغلامان خوش صدا پس از اذان مغرب و عشا با صدای حزن ‎انگیز و زیبا و با حرکت در کوچه ها و معابر روستا، بام منازل، حسینیه و مساجد رفته و با خواندن اشعار و مراثی مردم را برای تجمع در حسینیه و مسجد دعوت می کنند و در واقع نوعی فراخوان برای شروع عزاداری است. 

آیین عزاداری در روستاهای سیستان
آیین عزاداری اباعبدالله الحسین در روستاهایی سیستان نیز به این گونه برگزار می شود که اهالی روستا از 10 روز پیش از آغاز ماه محرم  به آماده سازی مساجد، حسینیه ها و تکایا می پردازند و با غبارروبی این اماکن مقدس، نصب علم و پارچه های سبز و سیاه و قرمز، پارچه نوشته های ویژه محرم و شهادت امام حسین (ع) و شست و شوی ظروف برای پذیرایی از عزاداران حسینی به پیشواز ماه محرم میروند.
مردم روستاهای شمال سیستان و بلوچستان با نصب پرچم مشکی و سبز مزین به نام امام حسین (ع) بر سر درب منازل خود عشق و ارادت شان را به سرور و سالار شهیدان نشان می دهند و در روز عاشورا مردم همراه با هیات های سینه زنی و دسته های زنجیر زن بر سر مزار اهل قبور می روند و به مرثیه خوانی در این محل می پردازند و پس از برگشت به روستا به دلیل قرب و احترام خانواده شهدا به منازل این بزرگواران می روند تا با ذکر فاتحه با آرمانهای شهیدان عزیز تجدید میثاق می کنند. 
تعزیه خوانی از دیگر آیین هایی است که در بیشتر مناطق سیستان رواج دارد و مردمان از دیرباز به این نوع مراسم علاقه داشته و به تماشای آن می نشینند قدمت تعزیه در این منطقه به  قرن های گذشته و نسخه های خطی می رسد که دست به دست و سینه به سینه منتقل گشته و طبق این نسخه ها تعزیه خوانی روایت می شود.

زنان سیستانی در محرم 
شیر زنان سیستانی نیز همچون مردانشان در این ماه به عزاداری و سوگ سالار شهیدان و بی بی زینب (س) می نشینند، زنان سیستانی با خواندن رُوایی (رباعی) و نوحه 48 روز به عزا و ماتم می پردازند و از جمله آداب و رسوم مرسوم این زنان روضه خوانی، ذکر مصائب و عزاداری برای اهل بیت(ع) در دهه نخست محرم است.
پس از پایان عاشورا روضه خوانی و عزاداری زنان در منازل به صورت 5 روزه (پنج تن) و 10 روزه (2 پنج تن) ادامه می یابد و در روز پایانی که ختم روضه نام دارد با پخش نذورات از مهمانان خود پذیرایی می کنند، این نومع عزادارایها تا پایان روز چهل و هشتم (ماه محرم و صفر) در منازل مختلف برگزار می شود. 
از دیگر رسوم رایج بین زنان سیستانی در ایام عزاداری به ویژه تاسوعا و عاشورا جارو نکردن منزل، نپختن نان، درست نکردن غذای لذیذ، نرفتن به خرید، نرفتن به زمین کشاورزی، توجه به آب و جلوگیری از هدر رفت آب، اصلاح نکردن صورت، درست نکردن محصولات دامی چون روغن زرد، کشک، قروت و کنار گذاشتن کارهایی چون قالی بافی و حصیر بافی و مانند آن اشاره کرد، این زنان همانند فردی که عزیز خود را از دست داده به ماتم و عزاداری در این ایام می پردازند.
در ماه محرم در تمام مساجد و حسینه های استان سیستان و بلوچستان مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) و 72 تن از یاران باوفای ایشان برگزار می شود. 
عزاداری مردم این استان از شب های نخست این ماه آغاز می شود و تا اربعین سیدالشهدا ادامه دارد، تعزیه خوانی، مقتل خوانی، سوگواره نامه خوانی به سبک سنتی از آیین های محرم در سیستان و بلوچستان است.
https://www.razavi.news/vdcc1xq1.2bq018laa2.html
razavi.news/vdcc1xq1.2bq018laa2.html
کد مطلب ۳۴۰۳۳
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما