مبنای همه داستان های «روزی روزگاری جنگی» واقعی است

به گزارش خبرگزاری رضوی علی براتی گجوان در نشست نقد کتاب «روزی روزگاری جنگی» نوشته مهدی قزلی که در سلسله نشست های ادبی شمس برگزار شد با بیان اینکه داستان مینی مال تعریف خاصی دارد، چون کوتاه است و در یک آن ضربه ای می زند گفت: در این کتاب چون از حیث موضوع وحدت داریم، باید ببینیم دقیقا با چه چیزی رو به رو هستیم. بسیاری از این آثار به تنهایی نمی توانند حرفی برای گفتن داشته باشند و در کنار هم معنا می گیرند.
وی افزود: ما برای خواندن داستان های کوتاه وقت نداریم چون به شدت فشرده است و اگر همه واژگان به خوبی کنار هم قرار نگیرند نمی توانند ما را به مقصود برسانند.
براتی با اشاره به اینکه مهدی قزلی شاید اولین کسی است که در حوزه جنگ مینی مال نوشته خاطر نشان کرد: او نزدیک به ۲۵ جلد کتاب با موضوع اهل بیت و اصحاب عاشورا به طور مینی مال نوشته و در این کار به پختگی رسیده است.
در ادامه موسی زاده، داستان نویس جوان مشهدی با تاکید بر اینکه اگر ۱۰۰ اثر مینیمال را بیاوریم و بررسی کنیم، نهایتا پیدا کردن یک رشته نقاط مشترک بین اینها خیلی سخت است گفت: از یک طرف کار مینیمال باید کوتاه باشد ولی شما می بینید داستان های کارور تقریبا همه بالای ۱۵ صفحه است. هر خصوصیتی را بخواهیم تعریف کنیم نقیضش پیدا می شود.
وی افزود: رد پای مینیمال را در همه گونه های هنری و در سرزمین های مختلف دنیا می بینیم. هنرهای تجسمی روسیه در برهه ای به این سمت رفت که هنر را به حداقل خودش برسانند تا سادگی را این قدر تشدید کنند که به یک تاثیر ناب در فرم برسند.
موسی زاده با اشاره به اینکه قبل از ۱۹۶۰ که جنبش مینیمالیستی در غرب شروع شود، نزدیک ترین قالب هنری به آن هایکو است تشریح کرد: در فارسی تمثیل جنبه اخلاقی پررنگی دارد که در مینیمال نیست ولی هایکو میتواند نزدیک به مینیمال باشد. مثلا رباعی در شعر نزدیک به مینیمال است با این تفاوت که رباعی مباحث فلسفی سنگینی را بیان می کند. در مینیمال راوی از گفتن احساسات دوری می کند و از گزاره های شاعرانه دوری میکند. گزاره ها بیشتر به این سمت می روند که بیرونی باشند.
مهدی قزلی نویسنده کتاب «روزی روزگاری جنگی» با بیان اینکه کسانی که در حوزه ادبیات زندگی می کنند قاعدتا نباید خیلی درگیر چگونگی باشند گفت: این گونه نیست که ما اول یک تئوری دقیق در ذهن بسازیم بعد مو به مو طبق آن عمل کنیم. من طبق علاقه شخصی خودم آثار جنگ را زیاد می خواندم و احساس بدی داشتم که معمولا در این آثار حرف های اضافی زیاد است. خوب این مخاطب را به شدت گریزان می کند که ما یک داستان سه خطی را سه صفحه کش بدهیم. این شد که به تفنن بعضی از خاطرات را پیرایش کردم. خود جنگ و اتفاقاتش به اندازه کافی انرژی و درام دارد و اگر ما فقط به این توجه کنیم که قصه را از کجا شروع و به کجا تمام کنیم کار خیلی فاخر از آب در می آید.
وی افزود: خودم ترس داشتم که آیا این کار خوب می شود یا نه ولی خدا را شکر تا الان بازخورد خوبی گرفته ام. بعضی از این خاطرات یک مدت در سایت لوح منتشر شد. رضا امیرخانی آن موقع حق التحریری به من داد و گفت نوشته هایم بازدید خوبی داشته است.
قزلی با بیان اینکه نویسنده جنگ اگر کارش حدی از اعتبار را پیدا کند حتما نسبتی با واقعیت خواهد داشت توضیح داد: چون آدم ها نمی توانند از خلا چیزی بنویسند. مبنای همه داستان های کتاب من واقعی است. من سعی کردم بهترین خاطرات را انتخاب کنم و بهترین تراش را بدهم. این بازنویسی ادبی از خاطراتی است که در حدود پنج سال به طور جدی به آن توجه کردم و خواستم تراش بدهم.
محمدزاده، داستان نویس باسابقه مشهدی دیگر منتقد حاضر با اشاره به خاطره ای از سال ۸۲ گفت: آن زمان دکتر ناصح گفت داستان مینیمال داستانی است که در فرصت احوال پرسی دو نفر بشود آنرا تعریف کرد. برخی داستان های کتاب بسیار زیباست اما برخی داستان ها نیز بود که به راحتی می شد حذفش کرد. در زمانه ای که حوصله خواندن داستان بلند کم است واقعا این کتاب های کوتاه باکیفیت دست مریزاد دارد. برخی داستان های کتاب هنوز هم نیاز به پیرایش دارد.