معاون دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم:
حامی فعالیت‌های بنیاد امام رضا(ع) در حوزه پژوهشی هستیم
به گزارش رضوی، با توجه به اهمیت روزافزون نشریات علمی، از مدتی پیش بازنگری آیین‌نامه این نشریات در دستور کار قرار گرفت تا ابعاد ارتقای کیفیت و ساختار آن بررسی و به نشریات ابلاغ شود.
در همین راستا، گفت‌وگویی با دکتر مرتضی طاهری، معاون دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، صورت گرفت.
وی اظهار داشت: حدود یک سال و نیم است که به‌طور متمرکز روی بازنگری این آئین‌نامه کار کرده‌ایم و پس از استفاده مؤثر از ظرفیت‌های نخبگانی کشور، نسخه نهایی آن را تحویل حوزه وزارتی داده‌ایم که احتمالاً تا پایان اردیبهشت‌ماه جاری ابلاغ خواهد شد.
وی با اشاره به اجرای طرح جامع نهضت نمایه‌سازی نشریات علمی گفت: سه سال پیش، تنها ۱۰۱ نشریه ایرانی در اسکوپوس نمایه شده بود، اما اکنون با نمایه شدن دویست و دهمین نشریه متعلق به دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، به رشد قابل توجهی دست یافته‌ایم که نشان‌دهنده افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی در این زمینه است.
به تصریح این مقام مسئول طی سه سال اخیر، ۱۰۹ نشریه افتخارآفرین ایرانی به پایگاه استنادی اسکوپوس افزوده شده‌اند؛ این در حالی است که بیش از دو دهه پیش تنها ۱۰۱ نشریه ایرانی در این پایگاه نمایه شده بود.
دکتر طاهری همچنین به اقدامات صورت‌گرفته در زمینه رتبه‌بندی علمی اشاره کرد و افزود: در این حوزه نیز کاستی‌ها و ضعف‌ها شناسایی و اصلاح شده‌اند و تمرکز فعلی بر تقویت نمایه‌سازی در پایگاه آی‌اس‌آی است.
وی تأکید کرد: در سال‌های ابتدایی، این فعالیت‌ها قائم به فرد بود، اما اکنون با مراجعه حضوری به بیش از ۱۰۰ دانشگاه و پژوهشگاه و برگزاری کارگاه‌های تخصصی، شبکه‌ای مؤثر از افراد علاقه‌مند در سراسر کشور شکل گرفته است که به‌طور سیستماتیک به روند نمایه‌سازی کمک می‌کنند.
وی کادرسازی در این حوزه را از دیگر اولویت‌های مهم دفتر سیاست‌گذاری دانست و افزود: در کنار این موارد، ورود بخش خصوصی توانمند برای بروزرسانی ساختارهای مرتبط با نشریات نیز در دستور کار قرار دارد. مدل تجاری این نشریات باید به‌گونه‌ای باشد که بدون اتکا به اعتبارات دولتی، خودگردان عمل کنند؛ چرا که در سطح بین‌المللی نیز ناشران معتبر اغلب خصوصی هستند.
معاون دفتر سیاست‌گذاری وزارت علوم همچنین گفت: علاوه بر سهمیه پژوهشی سالانه دانشگاه‌ها، هر نشریه‌ای که موفق به نمایه شدن در پایگاه اسکوپوس شود، حمایت مالی ویژه‌ای دریافت خواهد کرد؛ به‌طوری‌که نشریات انگلیسی‌زبان ۵۰۰ میلیون تومان و نشریات فارسی‌زبان ۳۰۰ میلیون تومان دریافت خواهند کرد تا در مسیر توسعه و ارتقا به‌کار گرفته شود.
وی افزود: این حمایت‌ها می‌تواند باعث تقویت زنجیره‌ای از نشریات دیگر شود و موجب انتقال دانش و تجربه گردد.
دکتر طاهری همچنین به رشد نشریات حوزه علوم انسانی، هنر و معماری اشاره کرد و گفت: در گذشته بیش از ۶۵ درصد نشریات کشور در این حوزه بودند اما تنها حدود ۲ درصد آن‌ها نمایه می‌شدند، در حالی‌که امروز نرخ نمایه‌سازی نشریات علوم انسانی به مراتب بیشتر شده و پیشرفت محسوسی را شاهد هستیم.
نمایه‌سازی نشریات علوم انسانی
به زعم دکتر طاهری، نمایه کردن نشریات علوم انسانی به‌مراتب و به‌غایت دشوارتر از نمایه‌سازی نشریات حوزه‌های فنی و مهندسی است.
وی با بیان اینکه مجلات علمی نقش مهمی در روند تولید علم و افزایش نشاط علمی جامعه دارند، تاکید کرد: یکی از مظاهر دیپلماسی علمی، ارتباطات علمی ملی و بین‌المللی است؛ در شرایطی که به دلیل تحریم‌های ظالمانه، ارتباطات علمی ایران تضعیف شده بود، نشریاتی که در پایگاه‌های بین‌المللی مانند اسکوپوس یا آی‌اس‌آی نمایه می‌شوند، به‌عنوان پل ارتباطی پژوهشگران ایرانی با جهان عمل می‌کنند و این همان تحقق دیپلماسی علمی از طریق مرجعیت نشریات علمی است.
دکتر طاهری افزود: موضوع نشاط علمی در نشریات از اهمیت بالایی برخوردار است و فضای انگیزشی مناسبی را برای فعالیت پژوهشگران فراهم می‌سازد.
نقش بنیاد بین‌المللی امام رضا (ع) در هم‌افزایی علمی
وی همچنین با اشاره به ظرفیت‌های بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا (ع) گفت: بدون تردید، این بنیاد می‌تواند در همکاری با نهادهای علمی، دانشگاهی و جهاد دانشگاهی، نقشی مؤثر و هم‌افزا ایفا کند.
دکتر طاهری در پایان خاطرنشان کرد:شخصاً به‌دنبال فعال‌سازی چنین مراکزی در حوزه علوم انسانی هستم؛ زیرا بنیاد امام رضا (ع) ظرفیت آن را دارد که به‌عنوان کاتالیزور، پژوهشگران حوزه علوم انسانی و علوم اعتقادی را به هم متصل کند.
در همین راستا، گفت‌وگویی با دکتر مرتضی طاهری، معاون دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، صورت گرفت.
وی اظهار داشت: حدود یک سال و نیم است که به‌طور متمرکز روی بازنگری این آئین‌نامه کار کرده‌ایم و پس از استفاده مؤثر از ظرفیت‌های نخبگانی کشور، نسخه نهایی آن را تحویل حوزه وزارتی داده‌ایم که احتمالاً تا پایان اردیبهشت‌ماه جاری ابلاغ خواهد شد.
وی با اشاره به اجرای طرح جامع نهضت نمایه‌سازی نشریات علمی گفت: سه سال پیش، تنها ۱۰۱ نشریه ایرانی در اسکوپوس نمایه شده بود، اما اکنون با نمایه شدن دویست و دهمین نشریه متعلق به دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، به رشد قابل توجهی دست یافته‌ایم که نشان‌دهنده افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی در این زمینه است.
به تصریح این مقام مسئول طی سه سال اخیر، ۱۰۹ نشریه افتخارآفرین ایرانی به پایگاه استنادی اسکوپوس افزوده شده‌اند؛ این در حالی است که بیش از دو دهه پیش تنها ۱۰۱ نشریه ایرانی در این پایگاه نمایه شده بود.
دکتر طاهری همچنین به اقدامات صورت‌گرفته در زمینه رتبه‌بندی علمی اشاره کرد و افزود: در این حوزه نیز کاستی‌ها و ضعف‌ها شناسایی و اصلاح شده‌اند و تمرکز فعلی بر تقویت نمایه‌سازی در پایگاه آی‌اس‌آی است.
وی تأکید کرد: در سال‌های ابتدایی، این فعالیت‌ها قائم به فرد بود، اما اکنون با مراجعه حضوری به بیش از ۱۰۰ دانشگاه و پژوهشگاه و برگزاری کارگاه‌های تخصصی، شبکه‌ای مؤثر از افراد علاقه‌مند در سراسر کشور شکل گرفته است که به‌طور سیستماتیک به روند نمایه‌سازی کمک می‌کنند.
وی کادرسازی در این حوزه را از دیگر اولویت‌های مهم دفتر سیاست‌گذاری دانست و افزود: در کنار این موارد، ورود بخش خصوصی توانمند برای بروزرسانی ساختارهای مرتبط با نشریات نیز در دستور کار قرار دارد. مدل تجاری این نشریات باید به‌گونه‌ای باشد که بدون اتکا به اعتبارات دولتی، خودگردان عمل کنند؛ چرا که در سطح بین‌المللی نیز ناشران معتبر اغلب خصوصی هستند.
معاون دفتر سیاست‌گذاری وزارت علوم همچنین گفت: علاوه بر سهمیه پژوهشی سالانه دانشگاه‌ها، هر نشریه‌ای که موفق به نمایه شدن در پایگاه اسکوپوس شود، حمایت مالی ویژه‌ای دریافت خواهد کرد؛ به‌طوری‌که نشریات انگلیسی‌زبان ۵۰۰ میلیون تومان و نشریات فارسی‌زبان ۳۰۰ میلیون تومان دریافت خواهند کرد تا در مسیر توسعه و ارتقا به‌کار گرفته شود.
وی افزود: این حمایت‌ها می‌تواند باعث تقویت زنجیره‌ای از نشریات دیگر شود و موجب انتقال دانش و تجربه گردد.
دکتر طاهری همچنین به رشد نشریات حوزه علوم انسانی، هنر و معماری اشاره کرد و گفت: در گذشته بیش از ۶۵ درصد نشریات کشور در این حوزه بودند اما تنها حدود ۲ درصد آن‌ها نمایه می‌شدند، در حالی‌که امروز نرخ نمایه‌سازی نشریات علوم انسانی به مراتب بیشتر شده و پیشرفت محسوسی را شاهد هستیم.
نمایه‌سازی نشریات علوم انسانی
به زعم دکتر طاهری، نمایه کردن نشریات علوم انسانی به‌مراتب و به‌غایت دشوارتر از نمایه‌سازی نشریات حوزه‌های فنی و مهندسی است.
وی با بیان اینکه مجلات علمی نقش مهمی در روند تولید علم و افزایش نشاط علمی جامعه دارند، تاکید کرد: یکی از مظاهر دیپلماسی علمی، ارتباطات علمی ملی و بین‌المللی است؛ در شرایطی که به دلیل تحریم‌های ظالمانه، ارتباطات علمی ایران تضعیف شده بود، نشریاتی که در پایگاه‌های بین‌المللی مانند اسکوپوس یا آی‌اس‌آی نمایه می‌شوند، به‌عنوان پل ارتباطی پژوهشگران ایرانی با جهان عمل می‌کنند و این همان تحقق دیپلماسی علمی از طریق مرجعیت نشریات علمی است.
دکتر طاهری افزود: موضوع نشاط علمی در نشریات از اهمیت بالایی برخوردار است و فضای انگیزشی مناسبی را برای فعالیت پژوهشگران فراهم می‌سازد.
نقش بنیاد بین‌المللی امام رضا (ع) در هم‌افزایی علمی
وی همچنین با اشاره به ظرفیت‌های بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا (ع) گفت: بدون تردید، این بنیاد می‌تواند در همکاری با نهادهای علمی، دانشگاهی و جهاد دانشگاهی، نقشی مؤثر و هم‌افزا ایفا کند.
دکتر طاهری در پایان خاطرنشان کرد:شخصاً به‌دنبال فعال‌سازی چنین مراکزی در حوزه علوم انسانی هستم؛ زیرا بنیاد امام رضا (ع) ظرفیت آن را دارد که به‌عنوان کاتالیزور، پژوهشگران حوزه علوم انسانی و علوم اعتقادی را به هم متصل کند.
