گزارش رضوی؛
بررسی کتابی که رهبری آن را «یک عاشقانه جذاب تاریخی» قلمداد کرد
به گزارش پایگاه خبری رضوی؛ سلمان نویسنده توانمند حوزه داستان به ویژه رمان دینی و تاریخ مذهبی است که توانست رتبه اول جشنواره داستان نویسی رسول آفتاب را از آن خود کند؛ وی همچنین، برگزیده جشنواره ملی الف دزفول و برگزیده جشنواره ملی شکوه شکیبایی نیز می‌باشد.
رمان تاریخی "پس از بیست سال"؛ اثر داستانی تحسین شده سلمان کدیور، این نویسنده جوان شیرازی درباره قیام عاشورا است که توانست در دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد به عنوان اثر برگزیده در بخش رمان و داستان بلند انتخاب شود.
آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی درباره این کتاب گفته‌اند: «پس از بیست سال، یک عاشقانه جذاب تاریخی قوی است که واقعا یک رمان خیلی خوب از کار درآمده است.»
درباره کتاب پس از بیست سال
"به راستی حسین را چرا کشتند؟"؛ این پرسشی است که با گذشت قریب به ۱۴۰۰ سال از شهادت سیدالشهدا (ع) همچنان مطرح است؛ با وجود اینکه به این پرسش در طول تاریخ بارها پاسخ داده شده، اما همچنان پرسشی کلیدی محسوب می‌شود زیرا تاریخ پیوسته در حال تکرار است و انسان نیز موجودی است که عبرت نمی‌گیرد.
علاوه بر این همواره حاکمانی بوده‌اند که با محو کردن اصل ماجرا و پر و بال دادن به حواشی پاسخ دادن به این پرسش را به تعویق انداخته تا راحت‌تر بتوانند قدرت را حفظ کنند. با منحرف کردن ذهن جوامع از اصل موضوع که چرا حسین را کشتند در واقع انگیزه‌های قیام حسینی را محو و کم‌رنگ میکنند تا بیشتر بر اریکه قدرت تکیه بزنند
سلمان کدیور در رمان پس از بیست سال تلاش کرده است تا این پرسش را پاسخ دهد و خواننده را با جواب‌هایی برای این سوال روبه‌رو کند. پرسشی که آخرین کلمات رمان بزرگ او است و کتاب با آن پایان می‌یابد.
داستانی که از کربلا آغاز می‌شود و با یک چرخش زمانی به روزگار خلافت خلیفه سوم و حکمرانی معاویه در شام می‌رسد و تصویری از آن زمان در کنار دسیسه‌ها و نیرنگ پسر هند را به خواننده نشان می‌دهد.
او به مخاطبش نشان می دهد که معاویه چگونه برای حفظ قدرتش دست به هر توطئه و حیله‌ای می‌زده تا بتواند دو روز بیشتر در جایگاه حکومت شام باقی بماند.
در واقع کدیور در این رمان ریشه و پاسخ پرسش پایانی خود را در سال‌هایی دانسته که راحت‌طلبی و زیاده‌خواهی بزرگان باعث پدید آمدن انحراف در جامعه اسلامی شد.
"پس از بیست سال" اثری است که خواننده را به کوچه‌هایی می‌برد که در آن جوانان شامی که سرزمینشان قبلا توسط رومیان اداره می شد، اکنون در عصر ظهور اسلام نیز به رفتارهای همان دوره مشغول‌اند و مسئول آن، حکومت بنی‌امیه است که جهت حفظ قدرت خود، مسلمین را از اسلام حقیقی دور نگه داشته و فریبی به نام اسلام اموی را رواج می‌دهد؛ آن معرفت سرشار و آموزه‌های عمیق که به علی (ع) برمی‌گشت، چنان توسط امویان وارونه جلوه کرده بود که دیگر همه باورشان شده بود اسلام علی (ع) با اسلام محمد (ص) فرق دارد.
کار به جایی رسید که برخی در زمان شهادت امیرالمومنین در کوفه انگشت به دهان حیرت بردند که مگر علی هم نماز می‌خوانده؟! تصویرسازی دقیق از آن دوران، کاری است که "سلمان کدیور" در رمان خود به انجام رسانده و دوران خلافت عثمان بر مسلمانان و تسلط معاویه بر شام را به تصویر کشیده است.
در واقع؛ "پس از بیست سال" با وجود حجم زیادش، ترکیبی دلنشین و روان دارد و نثر یکنواخت کتاب یکی از وجوه تمایز آن است؛ البته علی‌رغم حجم بالا، نویسنده از این حالت یکنواخت دور نشده که سبب شده انسجام متن حفظ شود و خواننده با نثری پراکنده مواجه نشود.
مخاطب در این اثر با مختصاتی از تاریخ اسلام روبه‌رو می‌شود که شاید قبلا در کتاب‌های تاریخ خوانده باشد، اما روایت زیبا و جالب "سلمان کدیور" است که آن را در ذهن او حک می‌کند.
داستان جنگ صفین، فصلی مهیج و حماسی از رمان است که نویسنده سعی دارد آن را از یک توصیف خشک تاریخی به اثری با مایه های داستانی بدل کند. روایت عاشقانه سلیم و راحیل نیز به عنوان نیروی محرکه وقایع داستان عمل می‌کند و "سلمان کدیور" از این توانایی در کار خود به خوب استفاده کرده است.
با این وصف با نویسنده این اثر متمایز و فاخر به گفتگو نشستیم تا ابعاد موفقیت یک رمان تاریخ مذهبی را از دیدگاه وی جویا شویم.
نگارش کتاب برای پاسخ به سوالی پیرامون حکومت پيامبر تا واقعه عاشورا بود
سلمان کدیور در این باره به رضوی گفت: جرقه خلق این اثر و نگارش کتاب مربوط به یک گره ذهنی و سوال پیرامون حکومت پيامبر(ص) بود که در سال ۹۰ یا ۹۱ برای خود من ایجاد شده و درگیر یافتن پاسخ متقنی برای آن بودم؛ در حقیقت این سوال که چطور می‌شود که یک حکومت اسلامی، تاسیس می‌شود و کارش به واقعه عاشورا کشیده می‌شود؟
سه سال تحقیق کردم و چهار سال برای نگارش کتاب زمان گذاشتم
وی ادامه داد: برای یافتن پاسخ مشخصی برای این گره ذهنی حدود سه سال تحقیق و مطالعه و ریشه‌یابی کردم و ماحصل آن این شد که به نظرم رسید می‌توان این پاسخ را وارد ادبیات داستانی کرد و رمانی از آن به دست آورد که البته نگارش آن حدود چهار سال طول کشید .
کدیور با بیان اینکه تاریخ مذهبی ما گنجینه ارزشمندی از قصه‌ها، داستان‌ها و روایت‌های بسیار جذابی است که هر کدام چه از لحاظ شخصیتی و چه از منظر ماجرا ایده‌های قابل طرح و مخاطب پسندی در دل خود دارد؛ گفت: علت کم بودن آثار فاخر در این زمینه به نظر من از جهتی به سختی کار نگارش آن بازمی‌گردد چرا که کار تاریخی آن هم با مضمون دینی و مذهبی، زحمت بسیار بیشتری طلبیده و انرژی و وقت بیشتری از نویسنده می‌گیرد و حساسیت آن در داستان پردازی و خیال پردازی نیز به مراتب از دیگر حوزه‌ها بیشتر است.
حساسیت نگارش رمان با محوریت ائمه اطهار(ع) بسیار بالاست
وی تصریح کرد: مردم ما شیعه هستند و ارادت به اهل‌بیت ع در این کشور بسیار زاید است لذا وقتی اثری در این حوزه به چاپ برسد از دانش آموز تا استاد دانشگاه در مورد آن اظهارنظر میکنند و به خصوص وقتی پای اهل بیت در میان باشد حساسیت خواننده و مخاطب بسیار بیشتر است و کم و یا زیاد نوشتن نویسنده حتی ممکن است به تکفیر او منجر شود به همین دلیل نویسندگان کمتر وارد این حوزه می‌شوند چرا که منتقدان بسیاری برای این آثار به میدان می‌آیند.
کدیور با بیان اینکه نگارش این رمان ریسک بسیار بالایی داشت، خاطر نشان کرد: در این اثر حتی امیرالمومنین(ع) از شخصیت های حاضر داستان است که دیالوگ دارد و نوشتن دیالوگ برای حضرت علی در یک رمان از سوی نویسنده ریسک بالایی داشته و حتی هراس انگیز بود که واکنش‌ها چه خواهد بود؟ برای همین نویسندگان کمتر به این حساسیت‌ها دقت میکنند و با توجه به اینکه منابع بسیار است و کار تحقیقاتی بسیار سنگینی طلب می‌کند لذا برای رمان تاریخی یک نویسنده وقت بسیاری باید صرف کند پس تصمیم می‌گیرد به جای صرف این همه وقت و هزینه برای یک رمان مذهبی چند رمان عادی بنویسد و چاپ کند که انرژی بسیار کمتری می‌خواهد.
مسئله شناسی و نیاز مخاطب در نگارش یک رمان موفق مهم است
وی با اشاره به اقبال این رمان نیز عنوان کرد: بسیاری از مخاطبین این کتاب حتی مذهبی هم نبودند اما با حریفان این رمان کاملا همسو شده و حقیقت آن را پذیرفتند لذا من معتقدم اگر نويسنده می‌خواهد روایت تاریخی مذهبی صدها سال پیش را نگارش کند نیز باید به گونه‌ای بنویسد که مسائل و چالش‌های فکری آن زمان را روشن کند اما در عین حال به نیازهای امروز مخاطب نیز پاسخ دهد.
کدیور ابراز داشت: به نظر من فرقی نمی‌کند نویسنده در چه ژانری بنویسد مهم اینست که بتواند در نگارش پرسش‌ها و نیازهای مخاطب امروز را نیز پاسخ دهد لذامسئله شناسی و نیاز مخاطب در نگارش یک رمان موفق بسیار مهم است تا با تحقیق و تفحص پیرامون یک روایت و برهه تاریخی به درستی خیال‌پردازی و قصه آفرینی کند.
