ترویج فرهنگ گفتگو و نقش آن در جوامع دینی با الهام از سیره رضوی

خبرگزاری رضوی. بدون شک یکی از ضرورت‌های عصر حاضر، مسئله گفت‌وگوی ادیان با یکدیگر است؛ چرا که تعامل و تفاهم ادیان نقش سازنده و تعیین کننده‌ای در کاهش مخاصمات و منازعات دارد.
دنیای پرتنش امروزی در کشورهای جهان اسلام که ناشی از مداخلات کشورهای بیگانه و ایجاد تفرقه بر اثر انگیزه‌های دینی است، ضرورت بیش از پیش همگرایی در جهان اسلام بر اساس فرهنگ گفت‌وگو را نمایان می‌سازد. در پژوهشی که در آخرین شماره فصلنامه علمی بنیاد بین المللی امام رضا علیه السلام انتشار یافته، گفت‌وگو و نقش آن در جوامع دینی و ضرورت‌های آن در اندیشة رضوی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
از این ‌رو سوال اصلی این مقاله دست‌یابی به چگونگی امکان پذیری نهادینه سازی فرهنگ گفت‌وگو با تکیه بر سیره رضوی است.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که سیرة رضوی به‌عنوان آینه تمام‌نما این واقعیت را برای ما آشکار می‌کند که در برخورد با ادیان و مذاهب دیگر می‌توان با حفظ خونسردی و ایجاد جوی آرام با مخالفان عقیدتی خود بهترین گفت‌وگو را برگزار کرد. بنابراین، دوران امامت امام رضا(ع)، به‌عنوان دوره طلایی گفت‌وگو و مناظره و اثبات برتری آموزه‌های قرآنی اسلامی می‌تواند به‌منزله الگویی برای ضرورت تجدیدگفت‌وگو میان مذاهب اسلامی، آداب گفت‌وگو و همزیستی مسالمت‌آمیز میان مسلمانان مورد توجه قرار گیرد.
گفتگو میان جوامع اسلامی و پیروان مذاهب می تواند فرصت های زیادی برای تقویت هویت دینی فراهم کند. اگر منطق گفتگو میان جوامع دینی به عنوان امری نهادینه شده قرار بگیرد پیروان مذاهب اسلامی می توانند با هم در باب پیشرفت های جهان اسلام و راهکارهایی برای حل بحران ها تبادل نظر و هم اندیشی کنند. در واقع گفتگو میان جوامع دینی این واقعیت را به اثبات می رساند که اسلامی دینی فراگیر، جهانی و دارای اهدافی الهی برای نجات بشریت است.
علاوه بر این گفتگو میان جوامع دینی می تواند ظرفیت های زیادی برای تمدن نوین اسلامی پیدید آورد. جوامع دینی با گفتگو می تواند وسیله و ابزار مهمی در تفهیم درست مطالب استفاده ش.د.
همچنین در تقریب مذاهب برای پرهیز از مجادله می تواند به کار آید. چنان که خود قرآن کریم بر گفتگوی علمی میان مسلمانان با دیگر ادیان اشاره دارد. بنا بر این گفتگو در جوامع دینی می تواند راهی به سوی هم افزایی فرهنگی ادیان و مذاهب باشد.
از کاوش در مناظرات و گفتگوهای امام رضا(ع) می توان نکاتی برای برخی الزامات و بایسته ها در مسیر پویایی و کارآمدی کرسی های نقد و گفتگو استفاده کرد چرا که با برگزاری جلسات بحث و جدال احسن می توانیم به نشر فرهنگ اهل بیت(ع) به خصوص سیره رضوی در جامعه و جهان امروز کمک کنیم.
با بررسی جنبه های مختلف متاظرات رضوی به عنوان الگو و حجت گفتگو و مناظره در تاریخ اسلام و جهان مسلمین به این حقیقت می رسیم که یکی از بهترین و مؤثرترین روش ها برای تقریب و تفاهم مذاهب و عقاید در میان پیروان فرق و باورها، گفتگو است.
این پژوهش تأکید می کند بر اساس آموزه های رضوی، حفظ مصالح جهان اسلام و دفع فتنه و خظرات از آن با گفتگوهای انتقادی یا همان مناظره های علمی اصیل میسر خواهد شد چرا که زمینه رفع شبهات را فراهم می آورد و اذهان و افکار عمومی را تصحیح می کند.