اخذ مالیات از خانه های لوکس گام مهم دولت برای ساماندهی بازار مسکن

خبرگزاری رضوی- ملیحه رفیع طلب؛ بالاخره بعد از کش و قوس های فراوان قانون اخذ مالیات از خانه های لوکس به تصویب رسید. قانونی که دولت روحانی از تصویب آن سرباز می زد اما در نهایت در دولت آیت الله رئیسی به تصویب رسید و از این پس از خانه های بالای ۱۰ میلیارد مالیات اخذ می شود.
در واقع اخذ مالیات از خانه‌های لوکس و گران قیمت در قانون بودجه سال 99 نیز وجود داشت اما دولت روحانی از تصویب ضوابط اجرایی آن خودداری کرده بود. طبق آمارهای رسمی سازمان امور مالیاتی، درآمد ناشی از این محل تاکنون صفر بوده است.
حالا دولت با تصویب این قانون گامی را در جهت کنترل اوضاع مسکن و گرانی های ناشی از آن برداشته است تا شاید از قیمت های افسارگسیخته جلوگیری شود.

قبلا خانه های خالی، حالا خانه های لوکس
محمد برزگری مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرایندهای سازمان امور مالیاتی  چندی پیش توضیح کاملی درباره اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات خانه های لوکس داد.
وی گفت: باید ابتدا اطلاعات واحدهای مسکونی خالی از سکنه به سازمان امور مالیاتی ارسال شود. این سازمان دو اقدام را برای اجرای این قانون اجرایی کرده است. نخست آنکه زیرساخت‌های اخذ مالیات را پس از دریافت اطلاعات مربوطه آماده کند و دوم کارکنان ادارات امور مالیاتی را برای صدور برگه‌های مالیاتی جهت ارسال به مالکان خانه‌های خالی آموزش دهند.
از مهرماه سال جاری با عزم دولت سیزدهم برای اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی، دستورالعمل جدیدی برای اخذ مالیات از مالکان این واحدها صادر شد. این بخشنامه به ادارات کل امور مالیاتی ابلاغ شده است. منتظریم اطلاعات خانه‌های خالی به دست سازمان امور مالیاتی برسد.
برزگری درباره نقش وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: این وزارتخانه اخذ اطلاعات را آغاز و در سامانه مربوطه بارگذاری کرده است اما مردم هم باید اطلاعات محل سکونت فرعی و اصلی خود را در این سامانه درج کنند. قاعدتاً وقتی می‌توانیم از خانه‌های خالی مالیات بگیریم که اطلاعات آنها به دستمان برسد. بعد از شیوع کرونا بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا زمان درج اطلاعات ملکی – سکونتی شهروندان در سامانه املاک و اسکان کشور تا پایان آذرماه تمدید شد.
مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرایندهای سازمان امور مالیاتی با اشاره به قانون بودجه سال جاری گفت: بر اساس این قانون سازمان امورمالیاتی مکلف است تا پایان دی ماه مالیات خانه‌های خالی را مطالبه کند. اشخاص مشمول هم باید ظرف یک ماه آن را پرداخت کنند. رقم مالیات بر خانه‌های خالی بر اساس قانون مصوب آذر ۹۹ معادل ۶ برابر مالیات بر اجاره در سال نخست، ۱۲ برابر مالیات بر اجاره در سال دوم و ۱۸ برابر مالیات بر اجاره در سال سوم است.
برای مالیات بر خانه‌های خالی سه قانون وجود دارد. یکی قانون بودجه سال ۱۳۹۹ که اجرای آن به شهرداری‌ها واگذار شد ولی در هیئت دولت آئین نامه مربوطه تدوین نشد. یکی قانون مصوب سال ۹۴ و دیگری قانون مصوب آذر ۹۹ است. اعدادی که در خصوص تعداد خانه‌های خالی و شناسایی شده مرتب اعلام می‌شود باید دید با کدامیک از این قوانین تعیین شده است اما تا این لحظه اطلاعاتی از خانه‌های خالی به سازمان امور مالیاتی اعلام نشده است.
وی درباره اجرای قانون مالیات بر خانه‌های لوکس گفت: آئین نامه اجرایی این قانون به سازمان امور مالیاتی ابلاغ شده و پس از دریافت این آئین نامه بلافاصله مکاتبه اخذ اطلاعات را با دستگاه‌های مربوطه آغاز کرد. برخی اطلاعات را هم خود سازمان امورمالیاتی داشت. در حال انجام اقدامات اجرایی این قانون هستیم.

چه خانه هایی مشمول مالیات می شوند؟
طبق بند خ تبصره ۶ قانون بودجه سال جاری واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران‌قیمت به شرح بندهای زیر مشمول مالیات بر دارایی (سالانه) می‌شوند:
۱- واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران‌قیمت (با احتساب عرصه و اعیان) با ارزش روز معادل یکصد میلیارد ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال و بیشتر به نرخ‌های زیر:
۱ـ۱- نسبت به مازاد یکصد میلیارد ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال تا یکصدو پنجاه میلیارد ۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال یک در هزار
۲ـ۱- نسبت به مازاد یکصد و پنجاه میلیارد ۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال تا دویست و پنجاه میلیارد ۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال دو در هزار
۳ـ۱- نسبت به مازاد دویست و پنجاه میلیارد ۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال تا چهارصد میلیارد ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال سه در هزار
۴ـ۱- نسبت به مازاد چهارصد میلیارد ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال تا ششصد میلیارد ۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال چهار در هزار
۵ ـ۱- نسبت به مازاد ششصد میلیارد ۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال به بالا پنج در هزار

متن آیین ‌نامه
در متن آیین نامه این قانون که مهرماه به تصویب هیئت دولت رسید، دایره شمول آن، دارندگان املاک مذکور و همچنین افراد تحت تکفل آن ها تعیین شده است. این آیین نامه تصریح کرده که کلیه مالکان دارایی های مشمول مکلف اند مالیات سالانه موضوع این آیین نامه را از طریق سازو کار مشخص شده، حداکثر تا پایان بهمن امسال پرداخت کنند، در غیر این صورت، سازمان امور مالیاتی کشور می تواند از طریق عملیات اجرایی مندرج در قانون مالیات های مستقیم، مالیات معلقه را وصول کند. از سوی دیگر ادارات ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی نیز مجاز به ثبت نقل و انتقال املاکی که به موجب این آیین نامه برای آن ها مالیات تعیین شده، قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال ( شامل مالیات بر دارایی، نقل و انتقال قطعی و اجاره) نیستند و متخلف در پرداخت مالیات متعلقه مسئولیت تضامنی خواهد داشت.

قوانین چیست؟
نسبی بودن معیار لوکس بودن در شهرهای مختلف سوالی است که در پاسخ باید بگوییم مهم ترین مسئله در این زمینه، تعریف واحدهای مسکونی لوکس در مناطق مختلف است. در شرایطی که تفاوت قیمت مسکن در نقاط مختلف کشور به راحتی به چندین برابر می رسد و قیمت زمین نقش تعیین کننده ای در قیمت یک واحد مسکونی دارد، تعریف یک رقم واحد برای شناسایی واحد مسکونی لوکس در کل کشور، به نظر خطای محاسبات را برای تشخیص لوکس بودن افزایش می دهد.
هپچنین قانون بد و کهنه شدن ارقام در آن در میان است که دومین موضوع، کهنه شدن اعداد و ارقام این قانون پس از گذشت کمتر از دو سال است. موضوعی که به صراحت می توان آن را ناشی از «عملکرد بد مجلس» در این خصوص دانست. اگرچه معیار کف قیمت 10 میلیارد هنوز هم برای بسیاری از مناطق، واقعاً لوکس محسوب می شود، اما  باید قانون به نوعی نوشته شود تا تاریخ مصرف آن محدود به چند سال نشود. به عنوان مثال نگاهی به اعداد و ارقام در این زمینه نشان می دهد که در فروردین 99 (یعنی نخستین ماهی که قرار بوده قانون اولیه مالیات خانه های لوکس) اجرا شود، قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران به حدود 15.2 میلیون تومان می رسید. یعنی با معیار این قانون خانه هایی با متراژ حدوداً 658 متر، مشمول قانون می شدند. با این حال، متوسط قیمت واحدهای مسکونی در مهر امسال در تهران به بیش از دو برابر یعنی 31.6 میلیون تومان رسیده است. رقمی که واحدهای با متراژ بیش از 320 متر مربع را مشمول قانون خواهد کرد. به این ترتیب در صورتی که این قانون یکی دو سال دیگر اجرا شود، بعید نیست خانه های معمولی نیز واجد لقب لوکس از منظر این قانون شوند.