خبرگزاری رضوی گزارش می دهد؛
سرانه مطالعه در کشور «درجا» می زند/ فضای مجازی پررنگ تر از گذشته
خبرگزاری رضوی- زهرا رفعتی؛ کافی است یک روز در خیابان، اتوبوس، مترو یا حتی دانشگاه سرت را بچرخانی و ببینی تعداد کسانی که گوشی به دست در دنیای مجازی می چرخند و احتمالا 90 درصد آنها محتوای تفریحی را می بینند و افرادی که کتاب به دست در حال مطالعه هستند چند نفر است؟
پاسخ تقریبا روشن است و چند سالی می شود که مردم به دلایل مختلف دیگر رغبتی به مطالعه ندارند و موید این سخن درجا زدن آمار سرانه مطالعه در کشور است که اگر کتاب های درسی ،روزنامه ها و مجلات را هم از آن کم کنیم تقریبا دیگر چیزی نخواهد ماند.
موضوعی که بخش زیادی از آن به عدم فرهنگ سازی مطالعه از سنین کودکی و غریبه بودن ما با کتاب باز می گردد و نه تنها تشویقی برای کتابخوانی نداریم بلکه در برخی موارد استفاده از ضرب المثل های منفی «مانند سرش همیشه در کتاب است» باعث دلخوری نیز می شویم.
آمار مطالعه درجا می زند
حالا مرکز آمار ایران در جدیدترین پیمایش خود سرانه مطالعه درکشور را روزانه حدود ۱۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه اعلام کرده که نسبت به آمار های منتشر شده در چند سال گذشته تغییر چندانی نداشته و نشان می دهد مردم به مطالعه روی خوشی نشان نداده اند.
طبق این امار که از ٤٣ و ۷۰۰ خانوار شهری و ١٨هزار و ۸۶۰ خانوار روستایی گرفته شده است، سرانه مطالعه افراد ١٥ساله و بیش‌تر با سواد در ماه به طور متوسط هشت ساعت و ١٨ دقیقه برآورد شد که به عبارت دیگر ١٦ دقیقه و ٣٦ ثانیه در روز بوده است. از این مقدار شش ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه کتاب غیردرسی، یک ساعت و ٢٣ دقیقه سرانه مطالعه روزنامه و ٢٣ دقیقه سرانه مطالعه نشریات بوده است.از شش ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه کتاب غیر درسی در ماه، دو ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه قرآن و ادعیه و چهار ساعت سرانه مطالعه سایر کتب غیر درسی بوده است.
نتایج آمارگیری نشان می دهد اولویت مطالعه افراد به ترتیب مطالعه قرآن و ادعیه، رمان و داستان های کوتاه بزرگسالان، روانشناسی و تربیتی و موضوعات دینی (بجز ادعیه و قرآن) بوده است.
استانهای یزد با ١٥ ساعت و ١٦ دقیقه، قم با ١٥ ساعت و ١٢ دقیقه و قزوین با ١٢ ساعت و ٥٨ دقیقه در ماه بیشترین و استان های کرمانشاه با سه ساعت و ٤٠ دقیقه، کهگیلویه و بویر احمد با سه ساعت و ٢٢ دقیقه و بوشهر با دو ساعت و ٤٠ دقیقه در ماه کمترین سرانه مطالعه را در سال ١٣٩٩ داشته اند.
آمارهای جهانی چه می گوید؟
همانطور که از آمار هم مشخص است سرانه مطالعه کتاب در ایران پایین است. البته منظورمان مطالعه کتب درسی و آموزشی نیست، بلکه مطالعه آزاد که در بالابردن سطح آگاهی و فرهنگ سازی جامعه نقش به سزایی ایفا می کند.
طبق آماری که در فروردین ماه منتشر شد سرانه مطالعه، میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه‌روز است. به این معنا که برای به دست آوردن عدد سرانه، زمان کتاب خواندن همه افراد یک جامعه را با هم جمع و به تعداد آن ها تقسیم می‌کنند؛ کاری که در همه ی کشورهای دنیا انجام می شود و در می یابند که وضعیت کتاب و کتاب خوانی در کشورشان چگونه است.
طبق آمارهای جهانی، آمریکایی ها ۲۰ دقیقه، انگلیسی ها ۵۵ دقیقه و ژاپنی ها ۹۰ دقیقه از وقت خود را در شبانه روز به مطالعه کتاب اختصاص می دهند. سرانه مطالعه و کتاب خوانی در ایران در آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای هر فرد در هفته ۳.۷ ساعت اعلام شد. یعنی روزانه حدود نیم ساعت! اگر نگاهی به کتاب‌فروشی‌هایمان، چه در تهران و چه در مراکز استانهای مهم بیندازیم، خلوتی، کسادی و فروش کم کتاب از در و دیوار آنها هویداست. با اینکه رشد علمی در کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد اما همه افراد جامعه مطالعه نمی کنند و سطح آگاهی های افراد فاصله عمیقی با یکدیگر دارد. بنابر این مطالعه فقط در بین شمار اندکی از ایرانیان جریان دارد و حتی بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان نیز جز کتاب درسی، مطالعه دیگری ندارند. این بیگانگی با کتاب و کتابخوانی از کجا نشأت می گیرد؟
فواید کتابخوانی
با جرات می توانیم بگوییم کتاب بی آسیب ترین دوست است. با کتاب خواندن عملکرد مغز بهبود می یابد و باعث بهتر نوشتن، بهتر صحبت کردن، افزایش تمرکز می شود. مطالعه سبب می گردد جهان بینی ما تحت تاثیر قرار گیرد، استرس هایمان کاهش یابد و به زندگی و اتفاقات ریز و درشت روزمره نگاه وسیع تری داشته باشیم، روحیه بالا در مواجه با مشکلات داشته باشیم و روابط اجتماعی مان تقویت شود.
یکی از بزرگترین دلایل کتاب خواندن، کسب دانش است. کتاب ها یک منبع غنی از اطلاعات هستند. خواندن کتاب با موضوعات متنوع اطلاعات و عمق دانش را افزایش میدهد. مطالعات نشان داده اند که خواندن اثرات مثبت قوی بر مغز دارد. با تحرک ذهنی، شما می توانید از بیماری زوال عقل و بیماری آلزایمر جلوگیری کنید. این به این دلیل است که فعالیت مغز شما مانع از از دست دادن قدرت می شود. مغز یک عضله و مانند دیگر عضلات بدن است، ورزش آن را قوی و سالم نگه می دارد. حل پازل، خواندن کتاب ها یک راه عالی برای تمرین مغز شما است و آن را سالم نگه میدارد.
کتابخوانی و دانش جدید
کتابخوانی، دانش جدیدی را به حافظه شما اضافه می کند. هرچه دانش بیشتری داشته باشید، برای مقابله با مشکلات غیر قابل پیش بینی زندگی تان مجهزتر خواهید بود.
علاوه بر این، نکته دیگری در مورد دانش و یادگیری در اینجا وجود دارد: اگر برای شما هر نوع اتفاق غیر قابل پیش بینی رخ دهد، به یاد داشته باشید که اگرچه ممکن است همه چیز (شغل، دارایی، سلامتی و ...) را از دست بدهید، اما دانش آن را که در طول زندگی با مطالعه مستمر خود درون ذهنتان جمع آوری کرده اید، هرگز نمی تواند از شما گرفته شود.
تاثیر فضای مجازی بر مطالعه
حالا که اینترنت روز به روز در حال پیشرفت و گسترش است و بر سیمای زندگی تاثیری عمیق گذاشته و جای خود را بین قشرها و سنین مختلف باز کرده است می توان از بستر فضای مجازی برای کتابخوانی و مطالعه استفاده کرد.
یكی از كارشناسان كتاب و كتابخوانی نیز با بیان این كه اینترنت اكنون به بزرگترین منبع مرجع برای مربیان و دانش آموزان تبدیل شده است، اظهار داشت: امروزه كتابخانه های الكترونیكی برای دانشجویان دانشگاه ها كه به دنبال اطلاعات علمی مرتبط با رشته های خود هستند، اهمیت ویژه ای پیدا كرده است.
علیرضا جعفری یكی از مزایای مهم اینترنت را توانایی آن در به حداقل رساندن فاصله ها و ارایه خدمات ارتباطی كارآمد و بدون هزینه دانست و گفت: اینترنت با برنامه های كاربردی كه دارد می تواند بر روی تمام جوانب زندگی افراد از جمله سطح فرهنگ آنان تاثیر گذار باشد.
پاسخ تقریبا روشن است و چند سالی می شود که مردم به دلایل مختلف دیگر رغبتی به مطالعه ندارند و موید این سخن درجا زدن آمار سرانه مطالعه در کشور است که اگر کتاب های درسی ،روزنامه ها و مجلات را هم از آن کم کنیم تقریبا دیگر چیزی نخواهد ماند.
موضوعی که بخش زیادی از آن به عدم فرهنگ سازی مطالعه از سنین کودکی و غریبه بودن ما با کتاب باز می گردد و نه تنها تشویقی برای کتابخوانی نداریم بلکه در برخی موارد استفاده از ضرب المثل های منفی «مانند سرش همیشه در کتاب است» باعث دلخوری نیز می شویم.
آمار مطالعه درجا می زند
حالا مرکز آمار ایران در جدیدترین پیمایش خود سرانه مطالعه درکشور را روزانه حدود ۱۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه اعلام کرده که نسبت به آمار های منتشر شده در چند سال گذشته تغییر چندانی نداشته و نشان می دهد مردم به مطالعه روی خوشی نشان نداده اند.
طبق این امار که از ٤٣ و ۷۰۰ خانوار شهری و ١٨هزار و ۸۶۰ خانوار روستایی گرفته شده است، سرانه مطالعه افراد ١٥ساله و بیش‌تر با سواد در ماه به طور متوسط هشت ساعت و ١٨ دقیقه برآورد شد که به عبارت دیگر ١٦ دقیقه و ٣٦ ثانیه در روز بوده است. از این مقدار شش ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه کتاب غیردرسی، یک ساعت و ٢٣ دقیقه سرانه مطالعه روزنامه و ٢٣ دقیقه سرانه مطالعه نشریات بوده است.از شش ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه کتاب غیر درسی در ماه، دو ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه قرآن و ادعیه و چهار ساعت سرانه مطالعه سایر کتب غیر درسی بوده است.
نتایج آمارگیری نشان می دهد اولویت مطالعه افراد به ترتیب مطالعه قرآن و ادعیه، رمان و داستان های کوتاه بزرگسالان، روانشناسی و تربیتی و موضوعات دینی (بجز ادعیه و قرآن) بوده است.
استانهای یزد با ١٥ ساعت و ١٦ دقیقه، قم با ١٥ ساعت و ١٢ دقیقه و قزوین با ١٢ ساعت و ٥٨ دقیقه در ماه بیشترین و استان های کرمانشاه با سه ساعت و ٤٠ دقیقه، کهگیلویه و بویر احمد با سه ساعت و ٢٢ دقیقه و بوشهر با دو ساعت و ٤٠ دقیقه در ماه کمترین سرانه مطالعه را در سال ١٣٩٩ داشته اند.
آمارهای جهانی چه می گوید؟
همانطور که از آمار هم مشخص است سرانه مطالعه کتاب در ایران پایین است. البته منظورمان مطالعه کتب درسی و آموزشی نیست، بلکه مطالعه آزاد که در بالابردن سطح آگاهی و فرهنگ سازی جامعه نقش به سزایی ایفا می کند.
طبق آماری که در فروردین ماه منتشر شد سرانه مطالعه، میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه‌روز است. به این معنا که برای به دست آوردن عدد سرانه، زمان کتاب خواندن همه افراد یک جامعه را با هم جمع و به تعداد آن ها تقسیم می‌کنند؛ کاری که در همه ی کشورهای دنیا انجام می شود و در می یابند که وضعیت کتاب و کتاب خوانی در کشورشان چگونه است.
طبق آمارهای جهانی، آمریکایی ها ۲۰ دقیقه، انگلیسی ها ۵۵ دقیقه و ژاپنی ها ۹۰ دقیقه از وقت خود را در شبانه روز به مطالعه کتاب اختصاص می دهند. سرانه مطالعه و کتاب خوانی در ایران در آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای هر فرد در هفته ۳.۷ ساعت اعلام شد. یعنی روزانه حدود نیم ساعت! اگر نگاهی به کتاب‌فروشی‌هایمان، چه در تهران و چه در مراکز استانهای مهم بیندازیم، خلوتی، کسادی و فروش کم کتاب از در و دیوار آنها هویداست. با اینکه رشد علمی در کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد اما همه افراد جامعه مطالعه نمی کنند و سطح آگاهی های افراد فاصله عمیقی با یکدیگر دارد. بنابر این مطالعه فقط در بین شمار اندکی از ایرانیان جریان دارد و حتی بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان نیز جز کتاب درسی، مطالعه دیگری ندارند. این بیگانگی با کتاب و کتابخوانی از کجا نشأت می گیرد؟
فواید کتابخوانی
با جرات می توانیم بگوییم کتاب بی آسیب ترین دوست است. با کتاب خواندن عملکرد مغز بهبود می یابد و باعث بهتر نوشتن، بهتر صحبت کردن، افزایش تمرکز می شود. مطالعه سبب می گردد جهان بینی ما تحت تاثیر قرار گیرد، استرس هایمان کاهش یابد و به زندگی و اتفاقات ریز و درشت روزمره نگاه وسیع تری داشته باشیم، روحیه بالا در مواجه با مشکلات داشته باشیم و روابط اجتماعی مان تقویت شود.
یکی از بزرگترین دلایل کتاب خواندن، کسب دانش است. کتاب ها یک منبع غنی از اطلاعات هستند. خواندن کتاب با موضوعات متنوع اطلاعات و عمق دانش را افزایش میدهد. مطالعات نشان داده اند که خواندن اثرات مثبت قوی بر مغز دارد. با تحرک ذهنی، شما می توانید از بیماری زوال عقل و بیماری آلزایمر جلوگیری کنید. این به این دلیل است که فعالیت مغز شما مانع از از دست دادن قدرت می شود. مغز یک عضله و مانند دیگر عضلات بدن است، ورزش آن را قوی و سالم نگه می دارد. حل پازل، خواندن کتاب ها یک راه عالی برای تمرین مغز شما است و آن را سالم نگه میدارد.
کتابخوانی و دانش جدید
کتابخوانی، دانش جدیدی را به حافظه شما اضافه می کند. هرچه دانش بیشتری داشته باشید، برای مقابله با مشکلات غیر قابل پیش بینی زندگی تان مجهزتر خواهید بود.
علاوه بر این، نکته دیگری در مورد دانش و یادگیری در اینجا وجود دارد: اگر برای شما هر نوع اتفاق غیر قابل پیش بینی رخ دهد، به یاد داشته باشید که اگرچه ممکن است همه چیز (شغل، دارایی، سلامتی و ...) را از دست بدهید، اما دانش آن را که در طول زندگی با مطالعه مستمر خود درون ذهنتان جمع آوری کرده اید، هرگز نمی تواند از شما گرفته شود.
تاثیر فضای مجازی بر مطالعه
حالا که اینترنت روز به روز در حال پیشرفت و گسترش است و بر سیمای زندگی تاثیری عمیق گذاشته و جای خود را بین قشرها و سنین مختلف باز کرده است می توان از بستر فضای مجازی برای کتابخوانی و مطالعه استفاده کرد.
یكی از كارشناسان كتاب و كتابخوانی نیز با بیان این كه اینترنت اكنون به بزرگترین منبع مرجع برای مربیان و دانش آموزان تبدیل شده است، اظهار داشت: امروزه كتابخانه های الكترونیكی برای دانشجویان دانشگاه ها كه به دنبال اطلاعات علمی مرتبط با رشته های خود هستند، اهمیت ویژه ای پیدا كرده است.
علیرضا جعفری یكی از مزایای مهم اینترنت را توانایی آن در به حداقل رساندن فاصله ها و ارایه خدمات ارتباطی كارآمد و بدون هزینه دانست و گفت: اینترنت با برنامه های كاربردی كه دارد می تواند بر روی تمام جوانب زندگی افراد از جمله سطح فرهنگ آنان تاثیر گذار باشد.
