۰
تاریخ انتشار
جمعه ۱۹ شهريور ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۲۰
خبرگزاری رضوی گزارش می دهد؛

آیت الله طالقانی؛ خطیبی شجاع و مجاهدی انقلابی

آیت الله طالقانی؛ خطیبی شجاع و مجاهدی انقلابی
خبرگزاری رضوی_ رضا پیری؛ «من پیش از این که در کسوت یک سیاستمدار متعارف و معمول باشم یک شاگرد کوچک مکتب قرآن و معلم قرآنم».
این سخنان مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی؛ روحانی شیعهٔ ایرانی، مفسر قرآن، نواندیش دینی، فعال سیاسی و اجتماعی، عضو جبههٔ ملی دوم و یکی از مؤسسین نهضت آزادی ایران است.شخصی که در طول حیات خویش کوشید مکتب اسلام و روحانیت را با جامعه پیش ببرد و از دریچه صلح و دوستی و مروت و دینداری با مردم همراه شد، بدون هیچ شعارزدگی و تعصبات کورکورانه. 
امروز (۱۹ شهریور) مصادف شده با سالروز مرگ این مرد تاثیرگذار در انقلاب کشورمان که به مناسبت مجاهدت و خدماتی که عرضه کرد به یاداوری زندگی نامه و کارنامه پربارش می پردازیم.

خانواده ای متدین 
در ۱۳ اسفند ۱۲۸۹ خورشیدی (برابر با روز یکشنبه ۴ ربیع‌الاول ۱۳۲۹ قمری) در خانواده‌ای اهل علم و دارای روحیات انقلابی در روستای گلیرد طالقان در استان البرز متولد شد. پدرش ابوالحسن علایی طالقانی نخستین استاد وی بود. وی دوران کودکی خود را در زادگاهش سپری کرد تا اینکه هنگامی که هفت ساله بود، پدرش به تهران مهاجرت کرد و در خانه‌ای کوچک در محله قنات آباد ساکن شد. محمود طالقانی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ملارضا در میدان امین السلطان آغاز کرد و مبانی صرف و نحو و علوم دینی را نزد پدرش سید ابوالحسن طالقانی آموخت. پس از آن در مدارس رضویه و فیضیه قم تا سال ۱۳۱۷ تحصیل را تا درجه اجتهاد ادامه داد.
در مدرسه فیضیه و رضویه قم نزد مدرسین حوزه علمیه قم مانند مرعشی نجفی، محمد تقی اشراقی و میرزا خلیل کمره‌ای تعلیم یافت. سپس در سال ۱۳۱۰ مخفیانه به نجف رفت و در درس سید ابوالحسن اصفهانی و محمدحسین غروی اصفهانی (کمپانی) شرکت و از اصفهانی موفق به اجازه‌نامه اجتهاد شد. آیت الله سپس به تهران برگشت و دروس خود را در مدرسه فیضیه ادامه داد. وی از عبدالکریم حائری یزدی اجازه‌نامه اجتهاد و از شمس‌الدین محمود مرعشی و سید حسین طباطبایی قمی اجازه نقل حدیث دریافت کرد و در سال ۱۳۱۸ برای تدریس در مدرسه سپهسالار راهی تهران شد. 

فعالیت هایی بیشمار
پس از شهریور ۱۳۲۰ که به رانده شدن رضاخان از کشور و بازشدن فضای سیاسی نسبی انجامید، برخی از رهبران سیاسی به باز پس گیری حقوق از دست رفته ملت ایران همت گماشتند. از جمله، دکتر مصدق و یارانش در مجلس شورای ملی، شعار ملی کردن صنعت نفت را سر دادند. این شعار که از سوی ملت ایران و به ویژه آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی تأیید می شد، با پایمردی و همکاری ایشان مورد تأیید رهبران مذهبی نیز قرار گرفت. در این راستا، آیت الله طالقانی که مبارزه با استعمار و استبداد را تکلیف شرعی خود می‌دانست، با شور و ایمانی عمیق به این نهضت پیوست.
آیت الله طالقانی زمانی که در تهران مسکن گزید، ابتدا در مسجد ملک، واقع در دروازه قزوین و بعد از آن برای مدتی در مسجد منشور السلطان واقع در خیابان سپه غربی، نماز جماعت می خواند و تفسیر قرآن می گفت. بیشتر افراد پای منبر او، جوانان و دانشجویان و قشرهای تحصیل کرده بودند و این مسجد کوچک، گنجایش این همه جمعیت را نداشت. به همین دلیل، ایشان به مسجد هدایت در خیابان استانبول سابق رفت. این مسجد، مرکز پیوند دین و دانش و سیاست بود و در آن، جوّ خفقان و حاکمیت استبداد، میعادگاه مبارزان و مجاهدان راه حق و آزادی بود و طالقانی پرچمدار این مبارزه‌ها و الگوی آن بشمار می‌رفت. شهید دکتر مصطفی چمران، مشاهدات خود را از مسجد هدایت این گونه توصیف می کند: «به راستی که آن اجتماع با هدفی متعالی تشکیل می‌شد و در توفان حوادث سیاسی آن روزگار، به مانند کشتی نجات بود که ما را از خطرات انحراف به گرداب‌های چپ و راست حفظ می‌کرد». 

خط فکری آیت الله طالقانی
آیت الله طالقانی هیچ گاه خط فکری‌اش را به زمان و مکان خاصی محدود نکرد، بلکه با آزاداندیشی و جهان‌بینی اسلامی که داشت، برای همبستگی ملل و مذاهب اسلامی سعی بسیار کرد. او با «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» همکاری داشت و به نمایندگی مرجع عالی قدر تشیع، حضرت آیت الله العظمی بروجردی، برای رساندن پیام ایشان به «شیخ محمود شلتوت»، همراه جمعی از علما در کنگره اسلامی دارالتقریب قاهره شرکت جست.
همچنین کتاب تحلیلی و پرارزش «امام علی بن ابی طالب علیه السلام»، نوشته یکی از برادران اهل سنت را ترجمه کرد تا در پرتو وجود تابناک حضرت علی علیه السلام در راه تقریب گام برداشته باشد.
همچنین ایشان در بهار سال ۱۳۳۱، در کنگره جهانی «شعوب المسلمین» کراچی پاکستان شرکت کرد و سخنرانی بسیار مهیجی درباره مسائل جهان اسلام و راز عقب ماندگی مسلمانان ایراد کرد که بسیار مورد توجه شرکت کنندگان قرار گرفت.
مرحوم آیت الله طالقانی سرانجام در ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ شمسی در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر پاک ایشان، بنابر وصیتش، در میان شهدای بهشت زهرا (علیهاالسلام) به خاک سپرده شد. 

مهمترین تالیفات
آثار متعددی از آیت‌الله طالقانی منتشر شده است که مهم‌ترین آنها عبارتند از؛ پرتویی از قرآن: مشهورترین اثر آیت الله طالقانی، کتاب «پرتویی از قرآن» اوست که در شش جلد (شامل تفسیر سوره‌های حمد، بقره، آل‌عمران و جزء سی) به چاپ رسید. آیت الله طالقانی پرتویی از قرآن را با پشت گرمی یک کتابخانه و در محیطی آرام ننوشت، بلکه آن را در زندان قصر و اوین یا در تبعیدگاه و خانه‌ای نوشت که هر روز احتمال می‌رفت به آن حمله کنند. البته به گفته اهل فن، از بسیاری از تفسیرهای طراز اول قرآن، خواندنی‌تر، دلنشین‌تر، ذوق انگیزتر و غفلت زداتر است. عنوان پرتویی از قرآن، ابتکاری فروتنانه و بدون ادعای تفسیرپردازی است. طالقانی کتابش را تفسیر ننامید و خود را مفسر نخواند، بلکه تنها پرتویی از قرآن شمرد و درباره آن نوشت: «آن چه پیرامون آیات و از نظر هدایت قرآن نگارش می‌یابد، عنوان تفسیر ندارد و به حساب، مقصود نهایی قرآن نیست. از این رو، عنوان پرتویی از قرآن را برای آن مناسب‌تر یافتم».
اسلام و مالکیت: طالقانی با هدف معرفی مکتب اقتصادی اسلام، کتاب «اسلام و مالکیت» را در سال ۱۳۳۲ شمسی نگاشت. وی در این کتاب، دیدگاه‌های اقتصادی مارکسیسم و سرمایه‌داری را نیز نقد کرده است.
تنبیه الامه: وی در زمینه سیاست و مبارزه با استبداد و حکومت مطلقه کتاب «تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله» آیت الله نائینی را با عنوان «حکومت از نظر اسلام» با مقدمه و پاورقی‌های توضیحی منتشر کرد. نقل شده است که ترغیب آیت الله زنجانی بر تجدید چاپ این کتاب، آن هم در شرایط سخت پس از کودتای ۲۸ مرداد، بر آیت الله طالقانی بسیار تأثیر گذاشت.
به سوی خدا می‌رویم: این کتاب که سفرنامه حج طالقانی است در سال ۱۳۳۲ نوشته شده است.
توحید از نظر اسلام: کتاب مختصری است در ۵۲ صفحه که در سال ۱۳۵۸ منتشر شده است.
https://www.razavi.news/vdcfm0de.w6deeagiiw.html
razavi.news/vdcfm0de.w6deeagiiw.html
کد مطلب ۷۷۲۷۳
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما