خبرگزاری رضوی گزارش می دهد؛
مامایی؛ حس باشکوه لحظه تولد
خبرگزاری رضوی- زهرا رفعتی؛ ۱۵ اردیبهشت روز جهانی ماما نام گذاری شده است. برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ این روز به عنوان روز جهانی ماما پیشنهاد و از سال ۱۹۹۲ به صورت رسمی‌اعلام شد. هدف از بزرگداشت روز جهانی ماما افزایش آگاهی و تبادل اطلاعات در راستای سلامتی مادر و نوزاد است.
اهمیت جایگاه حرفه مامایی در جهان
جایگاه و اهمیت مامایی برکسی پوشیده نیست و بدون شک یکی از مهمترین نیروهای کادر درمان و پزشکی محسوب می شوند که در تمامی مراحل زایمان حضور دارند و در چند سال اخیر شاهد هستیم حضور پررنگ و موثر آنهاست که باعث کاهش چشمگیر مرگ و میر نوزادان در حین تولد شده است. جهان از سال ۱۹۹۰ شاهد کاهش مستمر روند مرگ و میر مادران و نوزادان بوده است، چرا که در این دوران تعداد زیادی از زنان مراقبت‌های مامایی را دریافت نموده‌اند. این مراقبت‌ها از ۶۷% در سال ۲۰۱۰ به ۷۹% در سال ۲۰۱۷ رسیده است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، خدمات مامایی باکیفیت، میزان مرگ و میر مادران، نوزادان و مرده‌زایی را تا بیش از ۸۰% و زایمان و تولد زودرس را تا ۲۴% کاهش می‌دهد.
اما با این وجود، هر ساله شاهد فوت صدها هزار مادر و نوزاد در دوران بارداری و زایمان هستیم. سازمان ملل متحد به صورت تخمینی اعلام کرده است که ۳۰۳ هزار زن و حدود ۲,۷ میلیون نوزاد تازه متولد شده در سال ۲۰۱۵ درگذشته‌اند. طبق بررسی‌های آژانس بهداشت جنسی و باروری سازمان ملل متحد (UNFPA) امروزه میزان مرگ و میر مادران حدود ۲۱۶ مورد مرگ در ۱۰۰ هزار تولد است. بیشتر این مرگ و میر‌ها قابل پیشگیری هستند و اکثریت قریب به اتفاق این زنان جان خود را به دلیل عوارض و بیماری‌هایی از دست دادند که امکان جلوگیری از آن‌ها با مراقبت‌ها و خدمات مناسب ماماها قبل و حین بارداری و بعد از زایمان وجود داشت.
سیر پیشرفت مامایی در ایران
اولین آموزشگاه مامایی در ایران به نام «مدرسه قابلگی» با 10 نفر شاگرد سال 1298 در بیمارستان بانوان (زنان) سابق شهر تهران تاسیس شد. پس از گذشت 10 سال، اولین آموزشگاه عالی مامایی سال 1308 و با اعطای مدرک معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب آغاز به کار کرد. در سال 1313 دانشگاه تهران تاسیس شد و سپس دانشکده پزشکی آن نیز افتتاح شد. چند سال بعد در سال 1319 بیمارستان زنان به دانشکده پزشکی ملحق شد. از این آموزشگاه تا سال 1331 در مجموع 462 نفر فارغ‌التحصیل شدند. از سال 1335 تا 1358 برنامه آموزشی آموزشگاه به برنامه یک و نیم ساله پرستاری و مامایی برای لیسانسیه‌های پرستاری تغییر یافت. پس از آن به‌دنبال 3 سال تعطیلی انقلاب فرهنگی از آغاز سال 1362 با نام مدرسه عالی مامایی شروع به کار کرد و مجدد از ورودی دیپلم به تربیت کاردان و کارشناس مامایی اختصاص یافت. در سال 1365 پس از انتقال آموزش گروه‌های پزشکی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده‌های پرستاری و مامایی تاسیس گردید که در بهمن 68 مصوب شد و هم‌اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی ارائه خدمت می‌کنند.
تشکیل مجمع مامایی در ایران به شهریور 1323 بر می گردد که عده ای از ماماها, کانون مامایی تشکیل داده و شروع به کار کردندو سپس به نامهای"سندیکای مامایی ایران" و" جمعیت ماماها" و در نهایت در 1342 این انجمن با همکاری کانون ماماها که اعضای آن را"پرستار-ماماها"تشکیل می دادند یکی شد و انجمنی به نام "انجمن ماماهای ایران" تشکیل گردید که اهداف آن شامل اطلاع از جنبه های اجتماعی-اقتصادی, تربیتی, حقوقی وسایل مربوط به مامایی در ایران، راهنمایی ماما در پی بردن به مسایل مربوط به بهداشت مادران, بهداشت و تنظیم خانواده و توجه به مادر و نوزاد، حفظ حقوق و منافع ماماها و جلب مقامهای دولتی برای شناساندن بهتر ماماهای ایران، همکاری با انجمنهای خیریه, انجمنهای علمی و موسسه های ملی و دولتی در مسایل مربوط به بهداشت مادر و کودک، همکاری نزدیک با انجمنهای بین المللی به منظور تبادل افکار فرهنگی می شود.
پرورش «ماما» در کشور
در طی ده سال گذشته، آژانس بهداشت جنسی و باروری سازمان ملل متحد به آموزش بیش از ۱۱۵ هزار ماما کمک کرده، به بیش از ۷۰۰ مدرسهٔ مامایی کتاب، تجهیزات و مواد آموزشی ارائه کرده، بیش از ۸۵۰۰ هزار مربی مامایی را آموزش داده و بیش از ۲۵۰ انجمن و سازمان مامایی و شعبات آن را حمایت و پشتیبانی کرده است. هم اکنون بیش از ۸۰ کشور از برنامه درسی مامایی مبتنی بر شایستگی پیروی می‌کنند که براساس استاندارد‌های جهانی است.
علاوه بر این، تمرکز استراتژی جهانی برای زنان، کودکان و نوجوانان از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰، خدمات مامایی است. سازمان بهداشت جهانی و آژانس بهداشت جنسی و باروری سازمان ملل متحد به همراه صندوق کودکانِ سازمان ملل و کنفدراسیون بین‌المللی ماماها، گزارش و برنامه‌های عملی‌ای را برای تقویت کیفیت آموزش مامایی منتشر خواهند کرد.
اهمیت جایگاه حرفه مامایی در جهان
جایگاه و اهمیت مامایی برکسی پوشیده نیست و بدون شک یکی از مهمترین نیروهای کادر درمان و پزشکی محسوب می شوند که در تمامی مراحل زایمان حضور دارند و در چند سال اخیر شاهد هستیم حضور پررنگ و موثر آنهاست که باعث کاهش چشمگیر مرگ و میر نوزادان در حین تولد شده است. جهان از سال ۱۹۹۰ شاهد کاهش مستمر روند مرگ و میر مادران و نوزادان بوده است، چرا که در این دوران تعداد زیادی از زنان مراقبت‌های مامایی را دریافت نموده‌اند. این مراقبت‌ها از ۶۷% در سال ۲۰۱۰ به ۷۹% در سال ۲۰۱۷ رسیده است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، خدمات مامایی باکیفیت، میزان مرگ و میر مادران، نوزادان و مرده‌زایی را تا بیش از ۸۰% و زایمان و تولد زودرس را تا ۲۴% کاهش می‌دهد.
اما با این وجود، هر ساله شاهد فوت صدها هزار مادر و نوزاد در دوران بارداری و زایمان هستیم. سازمان ملل متحد به صورت تخمینی اعلام کرده است که ۳۰۳ هزار زن و حدود ۲,۷ میلیون نوزاد تازه متولد شده در سال ۲۰۱۵ درگذشته‌اند. طبق بررسی‌های آژانس بهداشت جنسی و باروری سازمان ملل متحد (UNFPA) امروزه میزان مرگ و میر مادران حدود ۲۱۶ مورد مرگ در ۱۰۰ هزار تولد است. بیشتر این مرگ و میر‌ها قابل پیشگیری هستند و اکثریت قریب به اتفاق این زنان جان خود را به دلیل عوارض و بیماری‌هایی از دست دادند که امکان جلوگیری از آن‌ها با مراقبت‌ها و خدمات مناسب ماماها قبل و حین بارداری و بعد از زایمان وجود داشت.
سیر پیشرفت مامایی در ایران
اولین آموزشگاه مامایی در ایران به نام «مدرسه قابلگی» با 10 نفر شاگرد سال 1298 در بیمارستان بانوان (زنان) سابق شهر تهران تاسیس شد. پس از گذشت 10 سال، اولین آموزشگاه عالی مامایی سال 1308 و با اعطای مدرک معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب آغاز به کار کرد. در سال 1313 دانشگاه تهران تاسیس شد و سپس دانشکده پزشکی آن نیز افتتاح شد. چند سال بعد در سال 1319 بیمارستان زنان به دانشکده پزشکی ملحق شد. از این آموزشگاه تا سال 1331 در مجموع 462 نفر فارغ‌التحصیل شدند. از سال 1335 تا 1358 برنامه آموزشی آموزشگاه به برنامه یک و نیم ساله پرستاری و مامایی برای لیسانسیه‌های پرستاری تغییر یافت. پس از آن به‌دنبال 3 سال تعطیلی انقلاب فرهنگی از آغاز سال 1362 با نام مدرسه عالی مامایی شروع به کار کرد و مجدد از ورودی دیپلم به تربیت کاردان و کارشناس مامایی اختصاص یافت. در سال 1365 پس از انتقال آموزش گروه‌های پزشکی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده‌های پرستاری و مامایی تاسیس گردید که در بهمن 68 مصوب شد و هم‌اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی ارائه خدمت می‌کنند.
تشکیل مجمع مامایی در ایران به شهریور 1323 بر می گردد که عده ای از ماماها, کانون مامایی تشکیل داده و شروع به کار کردندو سپس به نامهای"سندیکای مامایی ایران" و" جمعیت ماماها" و در نهایت در 1342 این انجمن با همکاری کانون ماماها که اعضای آن را"پرستار-ماماها"تشکیل می دادند یکی شد و انجمنی به نام "انجمن ماماهای ایران" تشکیل گردید که اهداف آن شامل اطلاع از جنبه های اجتماعی-اقتصادی, تربیتی, حقوقی وسایل مربوط به مامایی در ایران، راهنمایی ماما در پی بردن به مسایل مربوط به بهداشت مادران, بهداشت و تنظیم خانواده و توجه به مادر و نوزاد، حفظ حقوق و منافع ماماها و جلب مقامهای دولتی برای شناساندن بهتر ماماهای ایران، همکاری با انجمنهای خیریه, انجمنهای علمی و موسسه های ملی و دولتی در مسایل مربوط به بهداشت مادر و کودک، همکاری نزدیک با انجمنهای بین المللی به منظور تبادل افکار فرهنگی می شود.
پرورش «ماما» در کشور
در طی ده سال گذشته، آژانس بهداشت جنسی و باروری سازمان ملل متحد به آموزش بیش از ۱۱۵ هزار ماما کمک کرده، به بیش از ۷۰۰ مدرسهٔ مامایی کتاب، تجهیزات و مواد آموزشی ارائه کرده، بیش از ۸۵۰۰ هزار مربی مامایی را آموزش داده و بیش از ۲۵۰ انجمن و سازمان مامایی و شعبات آن را حمایت و پشتیبانی کرده است. هم اکنون بیش از ۸۰ کشور از برنامه درسی مامایی مبتنی بر شایستگی پیروی می‌کنند که براساس استاندارد‌های جهانی است.
علاوه بر این، تمرکز استراتژی جهانی برای زنان، کودکان و نوجوانان از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰، خدمات مامایی است. سازمان بهداشت جهانی و آژانس بهداشت جنسی و باروری سازمان ملل متحد به همراه صندوق کودکانِ سازمان ملل و کنفدراسیون بین‌المللی ماماها، گزارش و برنامه‌های عملی‌ای را برای تقویت کیفیت آموزش مامایی منتشر خواهند کرد.
