خبرگزاری رضوی گزارش می دهد؛
دلیل بی اثر بودن طرح ملی مسکن چیست؟
خبرگزاری رضوی_زهرا رفعتی؛ زمستان سال گذشته بود که طرح ملی مسکن و یا «طرح اقدام ملی تامین مسکن» مطرح شد تا شاید با این اقدام کمی از قیمت ملک و زمین کاهش یابد، و یکی از اصلی ترین نیازها و البته معضلات جامعه شهری که همان تهیه مسکن است مرتفع شود. بی هیچ شک داشتن سرپناه یکی از مهترین نیازهای اولیه زندگی است که به نوعی تهیه آن به دغدغه ای برای قشر وسیعی از جامعه تبدیل شده و طبق آمار و صحبتی که با جوانان می کنیم یک دلیل مجرد ماندن خود را نداشتن مسکن و عدم توانایی محیا کردن خانه می دانند، نگرانی آنها طبیعی است، آن‌هم در عصر و دوره ای که قیمت هر متر مربع زمین در تهران سر به فلک‌کشیده است و در مرداد ماه مرکز آمار اعلام کرد متوسط قیمت یک متر زمین در تهران ۲۵ میلیون تومان است.
افزایش بی رویه قیمت مسکن در تهران
بررسی جداول آماری نشان می‌دهد که متوسط قیمت فروش یک مترمربع زمین در تهران در بهار امسال ۲۵ میلیون و ۵۱۰ هزار تومان بود که نسبت به فصل قبل ۲۲.۶ درصد افزایش داشت. همچنین در بین مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران، بیشترین متوسط قیمت فروش در منطقه سه (با قیمت ۵۴ میلیون و ۹۲۴ هزار تومان) و کمترین در منطقه ۲۰ با قیمت ۶ میلیون و ۸۸۲ هزار تومان بود.
بررسی آمارهای حوزه مسکن در سال 1397 نشان می دهد، 26 درصد خانوارهای شهری و 5 درصد از خانوارهای روستایی اجاره نشین بوده اند و این در حالی است که در سال 1396، این درصدها به ترتیب 25 درصد و 4.7 درصد بوده است. این نشان می دهد، در یک سال در شهرها و روستاها اجاره نشینی بیشتر شده است.
همچنین در حالی که در سال 1396 حدود 33 درصد از کل هزینه های خانوارها مربوط به هزینه های مسکن بوده، این درصد در سال 1397 به 34 درصد رشد پیدا کرده است.
به علاوه گزارش تحولات بازار مسکن در شهر تهران در مهر ماه 1398 نشان می دهد، متوسط قیمت هر مترمربع مسکن به 12.7 میلیون تومان رسیده که این رقم در مقایسه با ماه و مدت مشابه سال قبل به ترتیب 0.4 و 47.7 درصد افزایش یافته است. البته رشد متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در مهرماه سال جاری در مقایسه با فروردین ماه سال گذشته 131 درصد بوده است.
جزئیاتی از طرح ملی مسکن
اوایل شهریورماه ۱۳۹۸، ثبت نام طرح ملی مسکن از استان کرمان کلید خورد و از هجدهم آبان همان سال نیز دور دوم ثبت‌نام طرح ملی مسکن در ده استان دیگر آغاز شد و در اولین گام در سیستان و بلوچستان، قم، خراسان شمالی و خراسان جنوبی نام نویسی شروع شد.
دومین گام، مربوط به کردستان، کهگیلویه و بویراحمد و گلستان بود و در سومین گان نیز نام نویسی از اهالی چهارمحال و بختیاری، همدان و یزد به عمل آمد و نهایتا امکان ثبت نام تهرانی ها در این طرح فراهم شد.
در واقع طرح مسکن ملی، در جهت تکمیل شدن پروژه مسکن مهر بود. این طرح شامل 400 هزار واحد مسکونی است که 200 هزار واحد آن در شهرهای جدید و با مشارکت بخش خصوصی و همچنین 100 هزار واحد آن در مناطقی با، بافت فرسوده و توسط شرکت بازآفرینی شهری و 100 هزار واحد دیگر بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است. در این طرح از مسکن ملی دیگر خبری از ساختمان های بلند و تعداد واحد های زیاد نیست و قرار است واحدها نهایت در 7 طبقه ساخته شود .
شرایط ثبت نام در طرح ملی مسکن نیز عبارت است از؛
متقاضی و افراد تحت تكفل، فاقد زمین مسكونی یا واحد مسكونی (از ابتدای سال 1384 به بعد) بوده و از ابتدای انقلاب اسلامی از هیچ‌یك از امكانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تامین مسكن شامل زمین، واحد مسكونی و یا تسهیلات یارانه‌ای خرید و یا ساخت واحد مسكونی استفاده نكرده باشد. به عبارتی سبز بودن فرم ‹‹ج›› در استعلام از سامانه مربوطه (موضوع ماده یك آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی عرضه و تامین مسكن). متقاضی متاهل و یا سرپرست خانوار باشد. زنان خودسرپرست مشروط به داشتن حداقل 35 سال سن. دارای حداقل پنج سال سابقه سكونت در پنج‌سال اخیر در شهر مورد تقاضا
در شهرهای جدید، سابقه سكونت حداقل 5 سال در شهر جدید مورد تقاضا یا در شهر مادر ملاك است. نداشتن منع قانونی برای دریافت تسهیلات بانكی (نظیر چك برگشتی، تسهیلات معوقه و …). توانایی تامین هزینه ساخت مسكن (مازاد بر تسهیلات بانكی). امكان سپرده‌گذاری حداقل 30 درصد هزینه ساخت مازاد بر تسهیلات بانكی، درخصوص متقاضیان واجد شرایط بر اساس اعلام دستگاه یا نهاد مربوطه. توانایی پرداخت اقساط ماهانه بانكی تسهیلات دریافتی.
۱۹ هزار متقاضی جدید در خراسان رضوی
امروز نیز سرپرست معاونت مسکن و ساختمان اداره‌کل راه و شهرسازی خراسان رضوی خبر داد که ۱۹هزار و ۶۳۰ متقاضی جدید از این استان در مرحله سوم ثبت نام طرح اقدام ملی تولید و عرضه مسکن ثبت نام و تقاضای خود برای این نوع مسکن را اعلام کردند.
وی در ادامه این راهم گفت که در این مرحله برای ثبت‌نام متقاضیان جدید در شهرهای فاقد ثبت‌نام در مراحل قبل و بر اساس ظرفیت‌های احصا شده در ۱۸۳ شهر واقع در ۱۹ استان کشور شامل ایلام، بوشهر، تهران، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، گیلان، قزوین، آذربایجان‌غربی، مازندران، مرکزی، سمنان، خوزستان، فارس، همدان، خراسان‌رضوی و هرمزگان برنامه‌ریزی شده است.
عدم کارایی طرح ملی مسکن چیست؟
ابتدایی که این طرح مطرح و اجرا شد اینطور انتظار میرفت که بعد از چندی از قیمت مسکن کاهش یابد و کمی این وضعیت نابسمان آرام شود اما حالا که بیش از یک سال از شروع این طرح می گذرد عملا تغییری در روند قیمت زمین و مسکن رخ نداده است و گویا کارایی ندارد. هرچند در ابتدا این طرح منتقدان زیادی داشت و آن را همان طرح مسکن مهر می دانستند و اذعان میکردند دولت با اجرای این طرح می خواهد نواقص مسکن مهر را برطرف کند و آن را ادامه دهنده مسکن مهر و فقط با کمی تغییر نام می دانستند. حالا که در استان ها و شهرهای بزرگی مانند خراسان رضوی و مشهد این طرح در حال اجرا شدن است و اتفاقا متقاضیان زیادی هم دارد چرا هدف اولیه طرح که همان کاهش قیمت مسکن عنوان شده بود محقق نشده و همچنان شاهد افزایش پلکانی قیمت مسکن در اکثریت شهرها هستیم؟ این افزایش لجام گسیخته عملا بی اثر بودن طرح را نشان می دهد و لازم است که وزارت راه و شهرسازی راهکاری برای حل این مشکل اتخاذ و اطلاع رسانی کند.
افزایش بی رویه قیمت مسکن در تهران
بررسی جداول آماری نشان می‌دهد که متوسط قیمت فروش یک مترمربع زمین در تهران در بهار امسال ۲۵ میلیون و ۵۱۰ هزار تومان بود که نسبت به فصل قبل ۲۲.۶ درصد افزایش داشت. همچنین در بین مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران، بیشترین متوسط قیمت فروش در منطقه سه (با قیمت ۵۴ میلیون و ۹۲۴ هزار تومان) و کمترین در منطقه ۲۰ با قیمت ۶ میلیون و ۸۸۲ هزار تومان بود.
بررسی آمارهای حوزه مسکن در سال 1397 نشان می دهد، 26 درصد خانوارهای شهری و 5 درصد از خانوارهای روستایی اجاره نشین بوده اند و این در حالی است که در سال 1396، این درصدها به ترتیب 25 درصد و 4.7 درصد بوده است. این نشان می دهد، در یک سال در شهرها و روستاها اجاره نشینی بیشتر شده است.
همچنین در حالی که در سال 1396 حدود 33 درصد از کل هزینه های خانوارها مربوط به هزینه های مسکن بوده، این درصد در سال 1397 به 34 درصد رشد پیدا کرده است.
به علاوه گزارش تحولات بازار مسکن در شهر تهران در مهر ماه 1398 نشان می دهد، متوسط قیمت هر مترمربع مسکن به 12.7 میلیون تومان رسیده که این رقم در مقایسه با ماه و مدت مشابه سال قبل به ترتیب 0.4 و 47.7 درصد افزایش یافته است. البته رشد متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در مهرماه سال جاری در مقایسه با فروردین ماه سال گذشته 131 درصد بوده است.
جزئیاتی از طرح ملی مسکن
اوایل شهریورماه ۱۳۹۸، ثبت نام طرح ملی مسکن از استان کرمان کلید خورد و از هجدهم آبان همان سال نیز دور دوم ثبت‌نام طرح ملی مسکن در ده استان دیگر آغاز شد و در اولین گام در سیستان و بلوچستان، قم، خراسان شمالی و خراسان جنوبی نام نویسی شروع شد.
دومین گام، مربوط به کردستان، کهگیلویه و بویراحمد و گلستان بود و در سومین گان نیز نام نویسی از اهالی چهارمحال و بختیاری، همدان و یزد به عمل آمد و نهایتا امکان ثبت نام تهرانی ها در این طرح فراهم شد.
در واقع طرح مسکن ملی، در جهت تکمیل شدن پروژه مسکن مهر بود. این طرح شامل 400 هزار واحد مسکونی است که 200 هزار واحد آن در شهرهای جدید و با مشارکت بخش خصوصی و همچنین 100 هزار واحد آن در مناطقی با، بافت فرسوده و توسط شرکت بازآفرینی شهری و 100 هزار واحد دیگر بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است. در این طرح از مسکن ملی دیگر خبری از ساختمان های بلند و تعداد واحد های زیاد نیست و قرار است واحدها نهایت در 7 طبقه ساخته شود .
شرایط ثبت نام در طرح ملی مسکن نیز عبارت است از؛
متقاضی و افراد تحت تكفل، فاقد زمین مسكونی یا واحد مسكونی (از ابتدای سال 1384 به بعد) بوده و از ابتدای انقلاب اسلامی از هیچ‌یك از امكانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تامین مسكن شامل زمین، واحد مسكونی و یا تسهیلات یارانه‌ای خرید و یا ساخت واحد مسكونی استفاده نكرده باشد. به عبارتی سبز بودن فرم ‹‹ج›› در استعلام از سامانه مربوطه (موضوع ماده یك آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی عرضه و تامین مسكن). متقاضی متاهل و یا سرپرست خانوار باشد. زنان خودسرپرست مشروط به داشتن حداقل 35 سال سن. دارای حداقل پنج سال سابقه سكونت در پنج‌سال اخیر در شهر مورد تقاضا
در شهرهای جدید، سابقه سكونت حداقل 5 سال در شهر جدید مورد تقاضا یا در شهر مادر ملاك است. نداشتن منع قانونی برای دریافت تسهیلات بانكی (نظیر چك برگشتی، تسهیلات معوقه و …). توانایی تامین هزینه ساخت مسكن (مازاد بر تسهیلات بانكی). امكان سپرده‌گذاری حداقل 30 درصد هزینه ساخت مازاد بر تسهیلات بانكی، درخصوص متقاضیان واجد شرایط بر اساس اعلام دستگاه یا نهاد مربوطه. توانایی پرداخت اقساط ماهانه بانكی تسهیلات دریافتی.
۱۹ هزار متقاضی جدید در خراسان رضوی
امروز نیز سرپرست معاونت مسکن و ساختمان اداره‌کل راه و شهرسازی خراسان رضوی خبر داد که ۱۹هزار و ۶۳۰ متقاضی جدید از این استان در مرحله سوم ثبت نام طرح اقدام ملی تولید و عرضه مسکن ثبت نام و تقاضای خود برای این نوع مسکن را اعلام کردند.
وی در ادامه این راهم گفت که در این مرحله برای ثبت‌نام متقاضیان جدید در شهرهای فاقد ثبت‌نام در مراحل قبل و بر اساس ظرفیت‌های احصا شده در ۱۸۳ شهر واقع در ۱۹ استان کشور شامل ایلام، بوشهر، تهران، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، گیلان، قزوین، آذربایجان‌غربی، مازندران، مرکزی، سمنان، خوزستان، فارس، همدان، خراسان‌رضوی و هرمزگان برنامه‌ریزی شده است.
عدم کارایی طرح ملی مسکن چیست؟
ابتدایی که این طرح مطرح و اجرا شد اینطور انتظار میرفت که بعد از چندی از قیمت مسکن کاهش یابد و کمی این وضعیت نابسمان آرام شود اما حالا که بیش از یک سال از شروع این طرح می گذرد عملا تغییری در روند قیمت زمین و مسکن رخ نداده است و گویا کارایی ندارد. هرچند در ابتدا این طرح منتقدان زیادی داشت و آن را همان طرح مسکن مهر می دانستند و اذعان میکردند دولت با اجرای این طرح می خواهد نواقص مسکن مهر را برطرف کند و آن را ادامه دهنده مسکن مهر و فقط با کمی تغییر نام می دانستند. حالا که در استان ها و شهرهای بزرگی مانند خراسان رضوی و مشهد این طرح در حال اجرا شدن است و اتفاقا متقاضیان زیادی هم دارد چرا هدف اولیه طرح که همان کاهش قیمت مسکن عنوان شده بود محقق نشده و همچنان شاهد افزایش پلکانی قیمت مسکن در اکثریت شهرها هستیم؟ این افزایش لجام گسیخته عملا بی اثر بودن طرح را نشان می دهد و لازم است که وزارت راه و شهرسازی راهکاری برای حل این مشکل اتخاذ و اطلاع رسانی کند.
