شهید محراب آیت الله صدوقی ؛ یاری گر انقلاب و از یارن باوفای امام خمینی (ره)
محمد صدوقی در 8 صفر 1327 ق برابر با 1284 ش در یزد متولّد شد . در کودکی پدر و مادر خود را از دست داد و تحت سرپرستی پسرعموی خود میرزا محمّد کرمانشاهی تربیت یافت . در حدود 13 سالگی به تحصیل علوم دینی روی آورد و با ورود به مدرسه عبدالرّحیم خان مقدّمات ، منطق و بخشی از سطوح فقه و اصول را نزد حضرات آیات حجج اسلام سیّد علی محمّد کازرونی ، حاج شیخ غلامرضا فقیه خراسانی ، علی بمان ، و محمّد زارچی فرا گرفت . در سال 1348 ش برای ادامه تحصیل راهی اصفهان شد و در مدرسه چهارباغ (امام صادق علیه الاسلام ) سکنی گزید . امّا پس از یک سال به دلیل اوضاع نامساعد جوّی و سرمای شدید به یزد و از آنجا به قم عزیمت کرد.
وی در قم، دروس سطح و خارج فقه و اصول را در محضر آیات عظام : شیخ عبدالکریم حائری یزدی ، سیّد صدرالدّین صدر ، سیّد محمّد تقی خوانساری ، سیّد محمّد حجّت ، میرزا محمّد همدانی ، سیّد شهاب الدّین مرعشی نجفی و سیّد حسین بروجردی به پایان برد و به درجه اجتهاد نائل آمد. وی در حوزه علمیّه قم همزمان با تحصیل به تدریس لمعه ، وسائل ، مکاسب و کفایة پرداخت و به دلیل استعداد و حافظه سرشار و بیانی علمی و دقیق ، از حوزه درسی پر رونقی برخوردار گشت . بزرگانی چون حضرات آیات : علاّمه محمّد تقی جعفری ، شهید مرتضی مطهری ، شهید قدوسی ، شهید سیّد مصطفی خمینی ، محمّد فاضل لنکرانی، احمد جنتی ، مهدوی کنی و محمّدی گیلانی از جمله شاگردان او بودند .
آیت الله صدوقی در بدو ورود به قم ضمن آشنایی و برقراری روابط صمیمانه با امام خمینی مورد عنایت ویژه آیت الله العظمی حائری یزدی قرار گرفت و انجام برخی از امور حوزه از جمله مسائل مالی به وز واگذار گردید و این امر پس از درگذشت آیت الله حائری و در زمان آیات ثلاثه ( آیات عظام سیّد محمّد تقی خوانساری ، سیّد صدرالدّین صدر و سیّد محمّد حجّت ) ادامه یافت .
چندی بعد وی همراه با برخی دیگر از بزرگان به تهران رفت و با دعوت از آیت الله العظمی بروجردی برای اقامت در قم و سرپرستی حوزه ، به اتّفاق ایشان به قم عزیمت کرد . وی در این زمان علاوه بر مسئولیت های گذشته ، تولیّت مدارس را نیز پذیرفت.
آیت الله صدوقی سرانجام پس از 21 سال اقامت در قم به دعوت بزرگان و مردم یزد و به دستور آیت الله العظمی بروجردی و توصیه امام خمینی به این شهر عزیمت کرد. وی در روز جمعه سوم بهمن 1330ش (1371 ق) در میان استقبال گرم و پر شور مردم وارد یزد شد و به کار تدریس ، بازسازی مدارس علمیّه ، برگزاری مجالس وعظ و خطابه ، ترویج دین ،حل مشکلات مردم و اقامه نماز جماعت همّت گمارد و زعامت دینی و مرجعّیت امور شرعی را برعهده گرفت .
پس از پیروزی انقلاب، به فرمان حضرت امام، معظم له به امامت جمعه یزد منصوب گردید . ایشان به اقدامات فرهنگی و عمرانی فراوانی دست زد که میتوان به تعمیر 18 مسجد، تاسیس و تعمیر 19 مدرسه علوم دینی، تاسیس سازمانهای خیریه و بنیاد صدوق قم به مساحت 220 هزار متر مربع و . . . اشاره نمود .
وی به دلیل تاثیرگذاری فراوان در جریان انقلاب، به شدت مورد خشم دشمنان انقلاب قرار داشت و چند بار نیز مورد سوء قصد قرار گرفت . سرانجام در رمضان سال 1360 (ه . ش) بعد از نماز پرشکوه جمعه، مورد حمله منافقی سیاه دل قرار گرفت و در سن 75 سالگی شربت وصال محبوب را سرکشید.
بخشی از پیام حضرت امام خمینی (ره) به مناسبت شهادت آیت الله صدوقی
طبع یک انقلاب فداکاری است . لازمه یک انقلاب شهادت و مهیا بودن برای شهادت است.
صدوقی عزیز رضوان الله علیه شهید بزرگی که در تمام صحنههای انقلاب حضور داشت و یار و مددکار گرفتاران و مستمندان بود ووقت عزیزش صرف در راه پیروزی اسلام و رفع مشکلات انقلاب میشد وبرای خدمت به خلق و انقلاب سر از پا نمیشناخت.
اینجانب دوستی عزیز که بیش از ۳۰ سال با او آشنا و روحیات عظیمش را از نزدیک درک کردم از دست دادم و اسلام خدمتگزاری متعهد و ایران فقیهی فداکار واستان یزد سرپرستی دانشمند را از دست داد و در ازاء آن به هدف نهائی که آمال این شهیدان است نزدیک شد.
درباره مرحوم آیت الله شهید صدوقی گفتنی بسیاراست و فضایل اخلاقی و معنوی و روحی و فکری ایشان شایسته آن هست که دربارهاش ساعتهای متوالی بحث شود و من یک نفر هم برای بیان همه ابعاد شخصیت ایشان کافی نیستم بلکه باید از مجموعه دوستان و آشنایان قدیمی ایشان سخنانی درباره ایشان شنید تا بتوان چهرهای از آن بزرگوار ترسیم کرد .
و اما آنچه که من در مورد ایشان در طول چند سال آشنائی خودم میدانم این است که این بزرگوار از کسانی بود که در انقلاب بزرگ اسلامی ما نقش قابل توجهای داشت و دخالت و علاقمندی ایشان به فعالیتهای انقلاب بیشتر اززمانی اوج گرفت که قضایای بعد از شهادت مرحوم آیت الله سید مصطفی خمینی در ایران آغاز شده بود .
همانطور که میدانید در چهلم شهدای تبریز در یزد در مسجد ایشان یک مجلس بزرگی به رهبری و هدایت ایشان تشکیل شد . خود آن جلسه و پیامدهای آن جلسه هم یه یکی دیگر از مقاطع حساس و برانگیزاننده انقلاب بزرگ اسلامی بود .
در طول یکی دو سال قبل از پیروزی انقلاب مرحوم آیت الله صدوقی محوری بود برای بیشتر فعالیتهای نه فقط یزد بلکه سراسر کشور و این بخاطر این بود که آیت الله صدوقی شخصیت عینی روحانی محترم و معتبری بود.
از خاطراتی که از ایشان دارم اینکه در ۱۳ محرم سال ۱۳۵۷ بود که چون شایع شده بود در مسجد حظیره اسلحه هست از طرف رژیم منفور سابق آمدند و درب مسجد را بستند حضرت آیت الله شهید صدوقی اول تأمل کردند وبعد گفتند اینطور هم که نمیشود که درب مسجد بسته باشد وهیچکس به مسجد نرود و خودشان بلند شدند با عدهای دیگر از دوستان و مردم و رفتند بطرف مسجد و تا که رسیدند به مسجد به مأمورین ساواک و شهربانی و خلاصه عمال رژیم جنایتکار فرمودند درب مسجد را چرا میبندید و سینه راباز کردند و رفتند جلو و گفتند ، اگر کاری دارید من آمادهام بزنید به مردم چکار دارید و این یزیدیان چون آن ابهت و عظمت را درچهره آن شهید بزرگوار دیدند اصلاً دیگر نتوانستند عرض اندامی بکنند و فقط یکی دو تیر هوائی شلیک کردند .
1. تأسیس حوزههای علمیه شهرهای بم تاکستان و شهر کرد.
2. احداث کتابخانه در مسجد حظیره
3.تأسیس دفتر تبلیغات اسلامی در یزد و صندوق
4. قرض الحسنه حضرت ولیعصر (عج)
5. احداث صندوق خیریه امام رضا (ع) در جهت دادن
6. مقرری و رسیدگی به امور رفاهی افراد بیسرپرست و یتیم .
7. احداث خانههای رایگان برای اسکان جنگزدگان در محله تخت استاد و خواجه خضر.
خدمات پزشکی و درمانی:
الف- احداث بیمارستان سیدالشهداء(ع) با کلیه تجهیزات پیشرفته
ب - تأسیس درمانگاههای زارچ و حیدرآباد و مشتاق.
ج - تأسیس بیمارستان سوانح سوختگی آیت الله صدوقی و مرکز تحقیقات اعصاب و روان .
د - کمک و خدمات شهید و حضور مستمر آن بزرگوار در بروز زلزله شهرهای طبس کرمان و مشهد .
آثار دینی و عمرانی:
1. احداث مسجد حظیره که این مکان پایگاه مهم انقلاب اسلامی در جریان مبارزات ملت مسلمان یزد بشمار میرفت و هم اکنون پایگاه امت مسلمان میباشد .
2. مسجد ملااسماعیل که محل برقراری نمازهای جمعه و مکان شهادت آن بزرگوار بوده است به همت ایشان احداث شده است .
3. احداث مساجد طهماسب