مسجد جامع كبیر یزد، مجموعه ای بی نظیر از معماری ایرانی اسلامی
به گزارش خبرگزاری رضوی از یزد، مسجد جامع یزد در دوره ایلخانی (قرن هشتم هجری) بنا شده و بنای اصلی آن مربوط به قرن ششم هجری است. این بنا در متون تاریخی با نام‌های مسجد جمعه شهرستان، مسجد جامع عتیق، مسجد جمعه قدیم و مسجد جامع نو عنوان شده است.
از نظر جغرافیایی؛ این مکان وسط شهر قدیم، داخل حصار واقع شده بوده و در یزد کنونی در ضلع غربی خیابان امام خمینی، انتهای خیابان مسجد جامع، محله دروازه شاهی واقع است.
ساختمان اولیه مسجد جامع کبیر یزد، قرن ششم هجری آغاز گردیده، بانی اولیه آن علاءالدوله کالنجار از دودمان آل بویه بوده و پس از ویرانی، در سال ۷۲۴ سید رکن الدین نظام الحسینی مسجد جامع کنونی را بنا نهاده است.
مساحت بنا ۹۸۰۰ متر و شامل یک ایوان بلند، گنبدخانه، دو شبستان تابستانه در طرفین آن، دو گرم‌خانه در ضلع شرقی و غربی و یک صحن بزرگ مستطیل شکل است.
در تزیینات و نوع معماری مسجد جامع یزد از نمادهای شیعی، مانند شمسههای دوازدهپر و ستاره استفاده بسیار شده است.
بر اساس اسنادی که از گذشته برجای مانده، ساخت و تکمیل مسجد جامع کبیر یزد، در مدت یک قرن و در دوران های مختلف تاریخی انجام شده که از مهمترین آنها می توان به سلطنت ایلخانی، صفویان، حکومت تیموریان، فرمانروایی آل مظفر و قاجاریان اشاره کرد، چرا که هر قسمت از این بنای تاریخی به مرور زمان و توسط بانیان متعددی ساخت و مرمت شده است.
از قسمت های کهن مسجد، اثری برجای نمانده و آنچه که هم اکنون به عنوان ساختمان مسجد مشاهده می شود، به همت شماری از صاحب منصبان، رجال دینی و مملکتی دوران مختلف، نوسازی و بنا شده است.
در هشتی ورودی شرقی بنا، کتیبه ای از کاشی به تاریخ 765 هجری قمری که در آن متن وقفنامه مسجد آمده، قدیمی ترین تاریخ ثبت شده در بنا است.
اغلب بازدیدکنندگان از مسجد جامع کبیر یزد، محو معماری کم نظیر ایرانی و اسلامی که در ساخت شبستان، گنبد، کاشی کاری، مناره‌ها، صحن و گچ‌کاری هایی که در آن به کار رفته، می شوند.
محرابی که در گنبدخانه واقع شده و در واقع به عنوان محراب اصلی نیز درنظر گرفته می‌شود، توسط کتیبه، آجر ضربی و کاشی معرق، تزئین شده و جلوه ای از هنر و ذوق ایرانی را به جهانیان نشان می دهد.
گنبد زیبای مسجد از 2 پوسته متصل به هم تشکیل شده که با طرح زیبایی از گل صابونکی، با ساقه ای مزین به نام الملک الله، که به خط کوفی تکرار شده، عنوان یکی از ممتازترین و محنصربفردترین آثار معماری جهان را از آن خود ساخته است.
گنبدخانه، ایوان و مکان های اطراف آن را می توان یکی از زیباترین قسمت های مسجد جامع یزد دانست.
کاشی کاری فوق العاده زیبای معرق، گره چینی و نقش های اسلیمی و گیاهی بر ایوان مرتفع این بنا، نمایی منحصربفرد را برای آن به وجود آورده است.
ارتفاع مناره های مسجد جامع یزد، با بیش از 52 متر و قطری برابر با هشت متر، لقلب بلندترین مناره در بین مساجد تاریخی را از آن خود کرده که البته در سال 1313 هجری شمسی فروریخت و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
تزئینات به کار رفته در معماری این مسجد جزو شاهکار‌های خیره کننده تاریخ بشر است که مورد تحسین بازدیدکنندگان خارجی و داخلی قرار می گیرد.
زیباترین بخش بنا را می توان مجموعه ایوان و گنبدخانه و فضاهای پیرامون آن نامید. نمای ایوان رفیع با مجموعه ای از زیباترین تزیینات کاشی معرق و با نقوش اسلیمی و گیاهی و نیز گره چینی پوشانده شده این تزیینات همراه با آجرهای ضربی و نقوش معقلی و کتیبه های کاشی معرق و کوفی بنایی مجموعه ای بدیع و خیره کننده آفریده اند که تحسین هر بیننده ای را برمی انگیزد.
مسجد جامع يزد يکي از جاذبه هاي بي نظير استان يزد است و هر ساله تعداد زيادي از گردشگران خارجي و داخلي از آن ديدن مي کنند به نحوي که حتي افراد و گردشگراني که از ديگر آثار تاريخي موجود در استان يزد اطلاعي ندارند فقط براي ديدن اين مسجد به يزد سفر مي کنند.
بنای تاریخی مذهبی مسجد جامع یزد به شماره 206 در فهرست آثار ملي کشور ثبت شده است.
از نظر جغرافیایی؛ این مکان وسط شهر قدیم، داخل حصار واقع شده بوده و در یزد کنونی در ضلع غربی خیابان امام خمینی، انتهای خیابان مسجد جامع، محله دروازه شاهی واقع است.
ساختمان اولیه مسجد جامع کبیر یزد، قرن ششم هجری آغاز گردیده، بانی اولیه آن علاءالدوله کالنجار از دودمان آل بویه بوده و پس از ویرانی، در سال ۷۲۴ سید رکن الدین نظام الحسینی مسجد جامع کنونی را بنا نهاده است.
مساحت بنا ۹۸۰۰ متر و شامل یک ایوان بلند، گنبدخانه، دو شبستان تابستانه در طرفین آن، دو گرم‌خانه در ضلع شرقی و غربی و یک صحن بزرگ مستطیل شکل است.
در تزیینات و نوع معماری مسجد جامع یزد از نمادهای شیعی، مانند شمسههای دوازدهپر و ستاره استفاده بسیار شده است.
بر اساس اسنادی که از گذشته برجای مانده، ساخت و تکمیل مسجد جامع کبیر یزد، در مدت یک قرن و در دوران های مختلف تاریخی انجام شده که از مهمترین آنها می توان به سلطنت ایلخانی، صفویان، حکومت تیموریان، فرمانروایی آل مظفر و قاجاریان اشاره کرد، چرا که هر قسمت از این بنای تاریخی به مرور زمان و توسط بانیان متعددی ساخت و مرمت شده است.
از قسمت های کهن مسجد، اثری برجای نمانده و آنچه که هم اکنون به عنوان ساختمان مسجد مشاهده می شود، به همت شماری از صاحب منصبان، رجال دینی و مملکتی دوران مختلف، نوسازی و بنا شده است.
در هشتی ورودی شرقی بنا، کتیبه ای از کاشی به تاریخ 765 هجری قمری که در آن متن وقفنامه مسجد آمده، قدیمی ترین تاریخ ثبت شده در بنا است.
اغلب بازدیدکنندگان از مسجد جامع کبیر یزد، محو معماری کم نظیر ایرانی و اسلامی که در ساخت شبستان، گنبد، کاشی کاری، مناره‌ها، صحن و گچ‌کاری هایی که در آن به کار رفته، می شوند.
محرابی که در گنبدخانه واقع شده و در واقع به عنوان محراب اصلی نیز درنظر گرفته می‌شود، توسط کتیبه، آجر ضربی و کاشی معرق، تزئین شده و جلوه ای از هنر و ذوق ایرانی را به جهانیان نشان می دهد.
گنبد زیبای مسجد از 2 پوسته متصل به هم تشکیل شده که با طرح زیبایی از گل صابونکی، با ساقه ای مزین به نام الملک الله، که به خط کوفی تکرار شده، عنوان یکی از ممتازترین و محنصربفردترین آثار معماری جهان را از آن خود ساخته است.
گنبدخانه، ایوان و مکان های اطراف آن را می توان یکی از زیباترین قسمت های مسجد جامع یزد دانست.
کاشی کاری فوق العاده زیبای معرق، گره چینی و نقش های اسلیمی و گیاهی بر ایوان مرتفع این بنا، نمایی منحصربفرد را برای آن به وجود آورده است.
ارتفاع مناره های مسجد جامع یزد، با بیش از 52 متر و قطری برابر با هشت متر، لقلب بلندترین مناره در بین مساجد تاریخی را از آن خود کرده که البته در سال 1313 هجری شمسی فروریخت و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
تزئینات به کار رفته در معماری این مسجد جزو شاهکار‌های خیره کننده تاریخ بشر است که مورد تحسین بازدیدکنندگان خارجی و داخلی قرار می گیرد.
زیباترین بخش بنا را می توان مجموعه ایوان و گنبدخانه و فضاهای پیرامون آن نامید. نمای ایوان رفیع با مجموعه ای از زیباترین تزیینات کاشی معرق و با نقوش اسلیمی و گیاهی و نیز گره چینی پوشانده شده این تزیینات همراه با آجرهای ضربی و نقوش معقلی و کتیبه های کاشی معرق و کوفی بنایی مجموعه ای بدیع و خیره کننده آفریده اند که تحسین هر بیننده ای را برمی انگیزد.
مسجد جامع يزد يکي از جاذبه هاي بي نظير استان يزد است و هر ساله تعداد زيادي از گردشگران خارجي و داخلي از آن ديدن مي کنند به نحوي که حتي افراد و گردشگراني که از ديگر آثار تاريخي موجود در استان يزد اطلاعي ندارند فقط براي ديدن اين مسجد به يزد سفر مي کنند.
بنای تاریخی مذهبی مسجد جامع یزد به شماره 206 در فهرست آثار ملي کشور ثبت شده است.
