بانوی دو عالَم از منظر امام رضا علیه السلام
سرور زنان جهان
بزرگان دین در توصیف شخصیت حضرت زهرا(س) ایشان را «مظهر عقلانیت، ایمان، عدالت و مسئولیت اجتماعی» معرفی میکنند. این نگاه نشان میدهد که حضرت زهرا(س) تنها یک شخصیت تاریخی نیست، بلکه الگویی جاودانه برای سلوک فردی و اجتماعی است. حضرت فاطمه زهرا(س) در اندیشه شیعی نه تنها دختر پیامبر اکرم(ص) و مادر ائمه اطهار(ع) است، بلکه به عنوان حجت الهی، الگوی کمال انسانی و محور ولایت شناخته میشود. امام رضا(ع) نگاه ویژهای به مادر مظلوم خود حضرت زهرا(س) داشته و در سخنان خود بارها به عظمت و مقام ایشان اشاره کردهاند. امام رضا(ع) در روایاتی حضرت زهرا(س) را «سیده نساء العالمین» دانستهاند. تاکید بر این که این مقام نه تنها در زمان حیات، بلکه در همه اعصار برای حضرت محفوظ است. در حدیثی که شیخ صدوق در «عیون اخبار الرضا» نقل کرده، امام رضا(ع) فرمودند: «فاطمةُ سَیِّدَةُ نِساءِ العالَمینَ مِنَ الأوَّلینَ وَ الآخِرینَ»؛ فاطمه سرور زنان جهانیان از اولین تا آخرین است. این تعبیر نشان میدهد که امام رضا(ع)، حضرت زهرا(س) را نه فقط در میان زنان مسلمان، بلکه در کل تاریخ بشریت، برترین معرفی کردهاند. این تعبیر نشان میدهد که برتری حضرت زهرا(س) محدود به زمان یا مکان خاصی نیست، بلکه جایگاهی فرازمانی و فراتاریخی دارد.
نشانه ولایت پذیری
در روایتی دیگر امام(ع) میفرمایند: «إنَّ فاطِمَةَ حُجَّةُ ا...ِ عَلی خَلقِهِ بَعدَ أبیها وَ بَعلِها وَ بَنیها»؛ همانا فاطمه(س) حجت خدا بر بندگانش پس از پدر، همسر و فرزندانش است. این روایت جایگاه حضرت زهرا(س) را در ردیف امامان معصوم قرار میدهد و نشان میدهد که ایشان نیز واسطه فیض الهی و معیار هدایت است. از دیگرسو امام رضا(ع) در سخنی که در منابع شیعی آمده، حضرت زهرا(س) را «مظهر ولایت و استمرار خط امامت» دانستهاند. ایشان تاکید میکنند که شناخت و محبت حضرت زهرا(س) نشانه ایمان و ولایتپذیری است. در بحارالانوار از امام رضا(ع) نقل شده است: «مَن تَوَلّی فاطِمَةَ فَقَد تَوَلّانا وَ مَن عاداهَا فَقَد عادانا»؛ هرکس ولایت فاطمه(س) را بپذیرد، ولایت ما را پذیرفته و هرکس با او دشمنی کند، با ما دشمنی کرده است. این جایگاه والا در سخنان امام(ع) نشان میدهد که حضرت فاطمه زهرا(س) نه تنها مادر ائمه، بلکه محور معرفت و ولایت در مکتب شیعه است.
شباهتهای مادر و فرزند
علمای اسلام شباهتهای بیبدیلی را بین حضرت فاطمه(س) و امام رضا(ع) بیان میکنند. به عنوان مثال پیامبر اسلام(ص) دو نفر را پاره تن خود نامید؛ یکی دخترشان حضرت فاطمه زهرا(س) و دیگری علی بن موسی الرضا(ع)؛ آنجا که فرمودند «فاطمة ُبَضعة ٌمنی» و دیگری آنجا که پیشبینی کردند «ستُدفن بَضعة ٌمنی بأرضِ خراسَان». در معنای محاورهای «بضعه» به معنای پارهتن است، اما در اصل از بضاعت و به معنای سرمایه است. به گفته مفسران در بین اعضای بدن دو عضو کبد و قلب به عنوان «بضعه» نامیده میشود که این دو عضو از اعضای حیاتی انسان و در حقیقت سرمایه زیستی هستند. همچنین در زیارتنامه امام رئوف(ع) که مشتمل بر صلوات بر همه چهارده معصوم(ع) است، تنها بر دو نفر صلوات بینهایت میفرستیم، مادر امامان و دیگری امام هشتم؛ آنجا که میگوییم «صلوةً لا یقوَى على إحصاءِها غیرکَ» همچنین در صلوات خاصه شمس الشموس(ع) ایشان را «صدّیق» و «شهید» میخوانیم و در زیارت بانوی دو عالم هم عرض میکنیم «السلام علیکِ أیتها الصدّیقة الشهیدة». همه این موارد دال بر ارتباط معنوی و روحانی این دو عزیز است. امید آن که بتوانیم رهروی راستین آنها باشیم.
منبع: خراسان
بزرگان دین در توصیف شخصیت حضرت زهرا(س) ایشان را «مظهر عقلانیت، ایمان، عدالت و مسئولیت اجتماعی» معرفی میکنند. این نگاه نشان میدهد که حضرت زهرا(س) تنها یک شخصیت تاریخی نیست، بلکه الگویی جاودانه برای سلوک فردی و اجتماعی است. حضرت فاطمه زهرا(س) در اندیشه شیعی نه تنها دختر پیامبر اکرم(ص) و مادر ائمه اطهار(ع) است، بلکه به عنوان حجت الهی، الگوی کمال انسانی و محور ولایت شناخته میشود. امام رضا(ع) نگاه ویژهای به مادر مظلوم خود حضرت زهرا(س) داشته و در سخنان خود بارها به عظمت و مقام ایشان اشاره کردهاند. امام رضا(ع) در روایاتی حضرت زهرا(س) را «سیده نساء العالمین» دانستهاند. تاکید بر این که این مقام نه تنها در زمان حیات، بلکه در همه اعصار برای حضرت محفوظ است. در حدیثی که شیخ صدوق در «عیون اخبار الرضا» نقل کرده، امام رضا(ع) فرمودند: «فاطمةُ سَیِّدَةُ نِساءِ العالَمینَ مِنَ الأوَّلینَ وَ الآخِرینَ»؛ فاطمه سرور زنان جهانیان از اولین تا آخرین است. این تعبیر نشان میدهد که امام رضا(ع)، حضرت زهرا(س) را نه فقط در میان زنان مسلمان، بلکه در کل تاریخ بشریت، برترین معرفی کردهاند. این تعبیر نشان میدهد که برتری حضرت زهرا(س) محدود به زمان یا مکان خاصی نیست، بلکه جایگاهی فرازمانی و فراتاریخی دارد.
نشانه ولایت پذیری
در روایتی دیگر امام(ع) میفرمایند: «إنَّ فاطِمَةَ حُجَّةُ ا...ِ عَلی خَلقِهِ بَعدَ أبیها وَ بَعلِها وَ بَنیها»؛ همانا فاطمه(س) حجت خدا بر بندگانش پس از پدر، همسر و فرزندانش است. این روایت جایگاه حضرت زهرا(س) را در ردیف امامان معصوم قرار میدهد و نشان میدهد که ایشان نیز واسطه فیض الهی و معیار هدایت است. از دیگرسو امام رضا(ع) در سخنی که در منابع شیعی آمده، حضرت زهرا(س) را «مظهر ولایت و استمرار خط امامت» دانستهاند. ایشان تاکید میکنند که شناخت و محبت حضرت زهرا(س) نشانه ایمان و ولایتپذیری است. در بحارالانوار از امام رضا(ع) نقل شده است: «مَن تَوَلّی فاطِمَةَ فَقَد تَوَلّانا وَ مَن عاداهَا فَقَد عادانا»؛ هرکس ولایت فاطمه(س) را بپذیرد، ولایت ما را پذیرفته و هرکس با او دشمنی کند، با ما دشمنی کرده است. این جایگاه والا در سخنان امام(ع) نشان میدهد که حضرت فاطمه زهرا(س) نه تنها مادر ائمه، بلکه محور معرفت و ولایت در مکتب شیعه است.
شباهتهای مادر و فرزند
علمای اسلام شباهتهای بیبدیلی را بین حضرت فاطمه(س) و امام رضا(ع) بیان میکنند. به عنوان مثال پیامبر اسلام(ص) دو نفر را پاره تن خود نامید؛ یکی دخترشان حضرت فاطمه زهرا(س) و دیگری علی بن موسی الرضا(ع)؛ آنجا که فرمودند «فاطمة ُبَضعة ٌمنی» و دیگری آنجا که پیشبینی کردند «ستُدفن بَضعة ٌمنی بأرضِ خراسَان». در معنای محاورهای «بضعه» به معنای پارهتن است، اما در اصل از بضاعت و به معنای سرمایه است. به گفته مفسران در بین اعضای بدن دو عضو کبد و قلب به عنوان «بضعه» نامیده میشود که این دو عضو از اعضای حیاتی انسان و در حقیقت سرمایه زیستی هستند. همچنین در زیارتنامه امام رئوف(ع) که مشتمل بر صلوات بر همه چهارده معصوم(ع) است، تنها بر دو نفر صلوات بینهایت میفرستیم، مادر امامان و دیگری امام هشتم؛ آنجا که میگوییم «صلوةً لا یقوَى على إحصاءِها غیرکَ» همچنین در صلوات خاصه شمس الشموس(ع) ایشان را «صدّیق» و «شهید» میخوانیم و در زیارت بانوی دو عالم هم عرض میکنیم «السلام علیکِ أیتها الصدّیقة الشهیدة». همه این موارد دال بر ارتباط معنوی و روحانی این دو عزیز است. امید آن که بتوانیم رهروی راستین آنها باشیم.
منبع: خراسان
