پژوهشگر دینی تبیین کرد:
زیارت جامعه کبیره؛ وثیقهای غنی از معرفت و مقام ائمه اطهار(ع) است
به گزارش پایگاه خبری رضوی، زیارتنامه جامعه کبیره یکی از جامعترین و عمیقترین متون شیعی در مورد مقام و جایگاه ائمه اطهار (ع) است و در آن به بیان ویژگیها، فضایل و مسئولیتهای امامان شیعه پرداخته شده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله خامنهای، نیز بر اهمیت این زیارتنامه تأکید کردهاند و آن را به عنوان یک متن غنی و معرفتی مورد توجه قرار دادهاند، ایشان در بیانات خود به نقش امام هادی (ع) در حفظ و ترویج معارف شیعی از طریق چنین متونی اشاره کردهاند.
زیارت جامعه کبیره نه تنها یک متن عبادی، بلکه یک منبع مهم اعتقادی و معرفتی در تشیع و مکتب اهل بیت است که نشاندهنده عمق اندیشههای حضرت امام هادی (ع) و دیگر ائمه (ع) در تبیین جایگاه امامت و ولایت است.
حجتالاسلام رسول ملکیان اصفهانی، استاد و پژوهشگر قرآن بیان کرد: سند زیارت جامعه کبیره از نظر علم حدیث و رجال، مورد بررسی قرار گرفته است، این زیارت در کتابهای معتبر شیعه مانند «مصباح المتهجد» شیخ طوسی (متوفای ۴۶۰ ق) و «البلد الامین» کفعمی (متوفای ۹۰۵ ق) ذکر شده است.
وی افزود: در کتابهایی مانند «مفاتیح الجنان» شیخ عباس قمی نیز نقل شده است، شیخ طوسی از محدثان بزرگ شیعه و از اصحاب اجماع است و روایات او از اعتبار بالایی برخوردار است؛ زیارت جامعه کبیره به دلیل محتوای بلند و جامع آن درباره مقام ائمه (ع)، مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته است.
استاد و پژوهشگر قرآن خاطرنشان کرد: متن زیارت جامعه کبیره هم از بزرگترین سندهاست که این متن مربوط به انسان غیرمعصوم نیست و همچنین علامه مجلسی در «بحارالانوار» این زیارت را با سند معتبر نقل کرده و به آن اعتماد کرده است.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی به برخی از ویژگیهای مهم زیارت جامعه کبیره اشاره کرد و اظهار داشت: جامعیت در بیان مقام ائمه(ع) از ویژگی های این زیارتنامه است که بهطور جامع و کامل به بیان مقامات و ویژگیهای ائمه معصومین(ع) میپردازد و در آن، ابعاد مختلف علمی، اخلاقی، معنوی و اجتماعی امامان شیعه(ع) مورد توجه قرار گرفته است.
وی گفت: تأکید بر ولایت و امامت از دیگر ویژگی هایی است که در زیارت جامعه کبیره بهطور ویژه بر این مفهوم تأکید دارد و ائمه(ع) را به عنوان حجتهای الهی و واسطههای فیض بین خدا و خلق معرفی میکند.
استاد و پژوهشگر قرآن ادامه داد: بیان جایگاه ائمه (ع) در نظام هستی از دیگر ویژگی در این زیارتنامه است که ائمه (ع) به عنوان محورهای عالم وجود و نورهای هدایتبخش در جهان معرفی شدهاند، این زیارت به جایگاه رفیع ائمه (ع) در نظام آفرینش اشاره میکند.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی با تأکید بر اطاعت از ائمه (ع) به عنوان ویژگی دیگر زیارت جامعه کبیره، تصریح کرد: زیارت جامعه کبیره بر لزوم اطاعت از ائمه(ع) و پیروی از دستورات آنان تأکید میکند و آن را شرط رسیدن به سعادت و رستگاری میداند.
وی افزود: زیارت جامعه کبیره دارای زبان ادبی و بلاغی است، این زیارتنامه از نظر ادبی و بلاغی بسیار فصیح و بلیغ است و با عبارات شیوا و عمیق، مقامات ائمه (ع) را توصیف میکند.
ویژگیهای زیارت جامعه کبیره، گنجینهای از معارف
استاد و پژوهشگر قرآن با تأکید بر وحدت ائمه (ع) خاطرنشان کرد: زیارت جامعه کبیره بر وحدت و یگانگی ائمه (ع) در مقام و رسالت تأکید دارد و آنها را به عنوان یک نور واحد و حقیقت واحد معرفی میکند.
وی ادامه داد: در زیارت جامعه کبیره بر ارتباط معنوی با ائمه (ع)، شفاعت ائمه (ع)، علم و حکمت ائمه (ع)، بر اخلاق و فضایل ائمه (ع)، بر عبادت و بندگی ائمه (ع)، مبارزه با ظلم و ستم، صبر و استقامت ائمه (ع) و رحمت و مهربانی ائمه (ع) تأکید شده است.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی عنوان کرد: در زیارت جامعه کبیره بر قیامت و معاد اشاره شده است و ائمه (ع) را به عنوان راهنمایان به سوی سعادت اخروی معرفی میکند، و همچنین این زیارتنامه شامل دعاها و نیایشهای عمیقی است که زیارتکننده را به سمت ارتباط با خدا و ائمه (ع) هدایت میکند.
استاد و پژوهشگر قرآن بیان کرد: از مهم ترین نکاتی که در زیارت جامعه کبیره باید درنظر داشت این است که در این زیارتنامه که به بیش از صد ویژگی درباره ائمه معصومین صلوات الله علیهم اجمعین اشاره شده است؛ همه این ویژگیها تحت عنوان ولایت تکوینی و تشریعی ائمه قابل توصیف و توضیح است، ولایت تکوینی به معنای داشتن اختیار و تصرف در عالم هستی است که از جانب خداوند به ائمه معصومین (ع) اعطا شده است.
وی افزود: این ولایت به این معناست که ائمه (ع) دارای مقاماتی هستند که به اذن خداوند میتوانند در امور عالم تأثیر بگذارند؛ در زیارت جامعه کبیره، این مفهوم به روشنی بیان شده است، به عنوان مثال در فرازهایی مانند: «السَّلاَمُ عَلَیْکُمْ یَا أَهْلَ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَمَوْضِعَ الرِّسَالَةِ…» و «بِکُمْ یَفْتَحُ اللَّهُ وَبِکُمْ یَخْتِمُ وَبِکُمْ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ…» این عبارات نشاندهنده این است که ائمه (ع) دارای جایگاهی هستند که به اذن خداوند در امور عالم تأثیرگذارند.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی گفت: در زیارت جامعه کبیره شرحهای فارسی و عربی فراوانی دارد که ما در اینجا دو شرح فارسی را به مخاطبین پیشنهاد میکنیم: یکی کتاب ادب فنای مقرّبان، آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی و دیگری شرح زیارت جامعه کبیره یا تفسیر قرآن ناطق، از آیتالله محمدی ریشهری.
وی در پایان گفت تمام این ویژگیهای ائمه معصومین (ص) در اقیانوس قرآن به صورت کلی و جزئی؛ تبیین و توصیف و تفسیر شده است که خواندن و تدبر در معانی این زیارتنامه را به عموم مسلمین بلکه تمام بشریت پیشنهاد میکنم.
منبع: خبرگزاری حوزه
زیارت جامعه کبیره نه تنها یک متن عبادی، بلکه یک منبع مهم اعتقادی و معرفتی در تشیع و مکتب اهل بیت است که نشاندهنده عمق اندیشههای حضرت امام هادی (ع) و دیگر ائمه (ع) در تبیین جایگاه امامت و ولایت است.
حجتالاسلام رسول ملکیان اصفهانی، استاد و پژوهشگر قرآن بیان کرد: سند زیارت جامعه کبیره از نظر علم حدیث و رجال، مورد بررسی قرار گرفته است، این زیارت در کتابهای معتبر شیعه مانند «مصباح المتهجد» شیخ طوسی (متوفای ۴۶۰ ق) و «البلد الامین» کفعمی (متوفای ۹۰۵ ق) ذکر شده است.
وی افزود: در کتابهایی مانند «مفاتیح الجنان» شیخ عباس قمی نیز نقل شده است، شیخ طوسی از محدثان بزرگ شیعه و از اصحاب اجماع است و روایات او از اعتبار بالایی برخوردار است؛ زیارت جامعه کبیره به دلیل محتوای بلند و جامع آن درباره مقام ائمه (ع)، مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته است.
استاد و پژوهشگر قرآن خاطرنشان کرد: متن زیارت جامعه کبیره هم از بزرگترین سندهاست که این متن مربوط به انسان غیرمعصوم نیست و همچنین علامه مجلسی در «بحارالانوار» این زیارت را با سند معتبر نقل کرده و به آن اعتماد کرده است.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی به برخی از ویژگیهای مهم زیارت جامعه کبیره اشاره کرد و اظهار داشت: جامعیت در بیان مقام ائمه(ع) از ویژگی های این زیارتنامه است که بهطور جامع و کامل به بیان مقامات و ویژگیهای ائمه معصومین(ع) میپردازد و در آن، ابعاد مختلف علمی، اخلاقی، معنوی و اجتماعی امامان شیعه(ع) مورد توجه قرار گرفته است.
وی گفت: تأکید بر ولایت و امامت از دیگر ویژگی هایی است که در زیارت جامعه کبیره بهطور ویژه بر این مفهوم تأکید دارد و ائمه(ع) را به عنوان حجتهای الهی و واسطههای فیض بین خدا و خلق معرفی میکند.
استاد و پژوهشگر قرآن ادامه داد: بیان جایگاه ائمه (ع) در نظام هستی از دیگر ویژگی در این زیارتنامه است که ائمه (ع) به عنوان محورهای عالم وجود و نورهای هدایتبخش در جهان معرفی شدهاند، این زیارت به جایگاه رفیع ائمه (ع) در نظام آفرینش اشاره میکند.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی با تأکید بر اطاعت از ائمه (ع) به عنوان ویژگی دیگر زیارت جامعه کبیره، تصریح کرد: زیارت جامعه کبیره بر لزوم اطاعت از ائمه(ع) و پیروی از دستورات آنان تأکید میکند و آن را شرط رسیدن به سعادت و رستگاری میداند.
وی افزود: زیارت جامعه کبیره دارای زبان ادبی و بلاغی است، این زیارتنامه از نظر ادبی و بلاغی بسیار فصیح و بلیغ است و با عبارات شیوا و عمیق، مقامات ائمه (ع) را توصیف میکند.
ویژگیهای زیارت جامعه کبیره، گنجینهای از معارف
استاد و پژوهشگر قرآن با تأکید بر وحدت ائمه (ع) خاطرنشان کرد: زیارت جامعه کبیره بر وحدت و یگانگی ائمه (ع) در مقام و رسالت تأکید دارد و آنها را به عنوان یک نور واحد و حقیقت واحد معرفی میکند.
وی ادامه داد: در زیارت جامعه کبیره بر ارتباط معنوی با ائمه (ع)، شفاعت ائمه (ع)، علم و حکمت ائمه (ع)، بر اخلاق و فضایل ائمه (ع)، بر عبادت و بندگی ائمه (ع)، مبارزه با ظلم و ستم، صبر و استقامت ائمه (ع) و رحمت و مهربانی ائمه (ع) تأکید شده است.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی عنوان کرد: در زیارت جامعه کبیره بر قیامت و معاد اشاره شده است و ائمه (ع) را به عنوان راهنمایان به سوی سعادت اخروی معرفی میکند، و همچنین این زیارتنامه شامل دعاها و نیایشهای عمیقی است که زیارتکننده را به سمت ارتباط با خدا و ائمه (ع) هدایت میکند.
استاد و پژوهشگر قرآن بیان کرد: از مهم ترین نکاتی که در زیارت جامعه کبیره باید درنظر داشت این است که در این زیارتنامه که به بیش از صد ویژگی درباره ائمه معصومین صلوات الله علیهم اجمعین اشاره شده است؛ همه این ویژگیها تحت عنوان ولایت تکوینی و تشریعی ائمه قابل توصیف و توضیح است، ولایت تکوینی به معنای داشتن اختیار و تصرف در عالم هستی است که از جانب خداوند به ائمه معصومین (ع) اعطا شده است.
وی افزود: این ولایت به این معناست که ائمه (ع) دارای مقاماتی هستند که به اذن خداوند میتوانند در امور عالم تأثیر بگذارند؛ در زیارت جامعه کبیره، این مفهوم به روشنی بیان شده است، به عنوان مثال در فرازهایی مانند: «السَّلاَمُ عَلَیْکُمْ یَا أَهْلَ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَمَوْضِعَ الرِّسَالَةِ…» و «بِکُمْ یَفْتَحُ اللَّهُ وَبِکُمْ یَخْتِمُ وَبِکُمْ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ…» این عبارات نشاندهنده این است که ائمه (ع) دارای جایگاهی هستند که به اذن خداوند در امور عالم تأثیرگذارند.
حجت الاسلام ملکیان اصفهانی گفت: در زیارت جامعه کبیره شرحهای فارسی و عربی فراوانی دارد که ما در اینجا دو شرح فارسی را به مخاطبین پیشنهاد میکنیم: یکی کتاب ادب فنای مقرّبان، آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی و دیگری شرح زیارت جامعه کبیره یا تفسیر قرآن ناطق، از آیتالله محمدی ریشهری.
وی در پایان گفت تمام این ویژگیهای ائمه معصومین (ص) در اقیانوس قرآن به صورت کلی و جزئی؛ تبیین و توصیف و تفسیر شده است که خواندن و تدبر در معانی این زیارتنامه را به عموم مسلمین بلکه تمام بشریت پیشنهاد میکنم.
منبع: خبرگزاری حوزه