معرفی یکی از علمای دینی مدفون در حرم مطهر امام رضا(ع)؛
سیوششمین نسل «حُرّ بن ریاحی» آرمیده در جوار امام مهربانی
خبرگزاری رضوی ـ آزیتا ذکاء؛ او مرواریدی بر تاج زمان و نقطهای درخشان بر پیشانی فضیلت است. هرگاه در پی شناخت ایشان برآیی ایشان را آگاه به هر فنی خواهی یافت. اینها گوشهای از سخنان علامه امینی است که در توصیف شیخ حرعاملی بیان کرده و همچنین افزوده است: «جملات مدح و ستایش در معرفی او ناتواناند. گویا او تندیس علم و دانش و ادب و تجسم فضل و کمال است. از آثار او نگارش احادیث ائمه اهلبیت(ع) در اثبات امامت و نشر فضایل و جمعآوری احکام و حکمتها و مدح و ستایش آنان است و تألیفات ارزشمندش یاد او را جاودان ساخته است».
نسل سیوششم حُرّ بن ریاحی
شیخ حُرّ عاملی در شب جمعه هفتم اردیبهشتماه سال 1003 شمسی مصادف با هشتم رجب سال ۱۰۳۳ هجریقمری در روستای مشغره در منطقه جبلعامل لبنان دیده به جهان گشود. نسب وی با ۳۶ واسطه به حر بن یزید ریاحی میرسد.
خاندان آل حُرّ
خاندان ایشان به «آل حُرّ» شهرت داشتند و از اهل علم و معرفت و علاقهمند به خاندان پیامبراکرم(ص) به شمار میرفتند که فقها و دانشمندان بزرگی را پرورش دادهاند.
حسن بن علی پدر شیخ حُرّ عاملی، شخصیتی فاضل، دانشمند، ادیب، فقیه و آگاه به فنون عربی و مورد مراجعه عموم مردم بود. مادرش نیز دختر علامه شیخ عبدالسلام و از بانوان بافضیلت و ادیب بود.
عمویش شیخ محمد بن علی بن محمد حُرّ عاملی نویسنده کتاب «الرحلة»، و دارای حواشی و تعلیقات و رسالهها و دیوان شعر بزرگی است.
جایگاه علمی
شیخ حُرّ عاملی از همان ابتدا تحصیلات خویش را در منطقه جبل عامل آغاز کرد و سپس به جباع رفت و از علمای بسیاری در این راه بهره برد که شامل پدرش حسن بن علی، عمویش شیخ محمد بن علی حُر، جد مادری شیخ عبدالسلام بن محمد حُر، دایی پدرش شیخ علی بن محمود عاملی، شیخ حسین ظهیری، سیدحسن حسینی عاملی، شیخ عبدالله حرفوشی و... میشود.
سکونت دائمی در مشهد
شیخ حُرّ هنگامی که چهل ساله بود، برای زیارت عتباتعالیات از جبل عامل لبنان به عراق رفت و از آنجا برای زیارت امام رضا(ع) عازم مشهد گشت. چون مشهد را جای مناسبی برای زندگی یافت، در جوار امام رئوف ماندگار شد.
تربیت شاگردان بسیار در مشهد
شیخ حُرّ عاملی در مشهد مجلس درس پررونقی داشت و شاگردان بسیاری تربیت کرد؛ برخی از شاگردان ایشان، شیخ مصطفی بن عبدالواحد بن سیار حوبز، سیدمحمد بن محمدباقر حسینی اعرجی مختاری نائینی، سیدمحمد بن محمد بدیع رضوی مشهدی، مولی محمدفاضل بن محمدمهدی مشهدی، سیدمحمد بن علی بن محییالدین موسوی عاملی، مولی محمدصالح بن محمدباقر قزوینی مشهور به روغنی، مولی محمدتقی بن عبد الوهاب استرآبادی مشهدی، مولی محمدتقی دهخوارقانی قزوینی و سیدمحمد بن احمد حسینی گیلانی هستند.
دوبار سفر به حج
نسل سیوششم حُرّ بن ریاحی
شیخ حُرّ عاملی در شب جمعه هفتم اردیبهشتماه سال 1003 شمسی مصادف با هشتم رجب سال ۱۰۳۳ هجریقمری در روستای مشغره در منطقه جبلعامل لبنان دیده به جهان گشود. نسب وی با ۳۶ واسطه به حر بن یزید ریاحی میرسد.
خاندان آل حُرّ
خاندان ایشان به «آل حُرّ» شهرت داشتند و از اهل علم و معرفت و علاقهمند به خاندان پیامبراکرم(ص) به شمار میرفتند که فقها و دانشمندان بزرگی را پرورش دادهاند.
حسن بن علی پدر شیخ حُرّ عاملی، شخصیتی فاضل، دانشمند، ادیب، فقیه و آگاه به فنون عربی و مورد مراجعه عموم مردم بود. مادرش نیز دختر علامه شیخ عبدالسلام و از بانوان بافضیلت و ادیب بود.
عمویش شیخ محمد بن علی بن محمد حُرّ عاملی نویسنده کتاب «الرحلة»، و دارای حواشی و تعلیقات و رسالهها و دیوان شعر بزرگی است.
جایگاه علمی
شیخ حُرّ عاملی از همان ابتدا تحصیلات خویش را در منطقه جبل عامل آغاز کرد و سپس به جباع رفت و از علمای بسیاری در این راه بهره برد که شامل پدرش حسن بن علی، عمویش شیخ محمد بن علی حُر، جد مادری شیخ عبدالسلام بن محمد حُر، دایی پدرش شیخ علی بن محمود عاملی، شیخ حسین ظهیری، سیدحسن حسینی عاملی، شیخ عبدالله حرفوشی و... میشود.
سکونت دائمی در مشهد
شیخ حُرّ هنگامی که چهل ساله بود، برای زیارت عتباتعالیات از جبل عامل لبنان به عراق رفت و از آنجا برای زیارت امام رضا(ع) عازم مشهد گشت. چون مشهد را جای مناسبی برای زندگی یافت، در جوار امام رئوف ماندگار شد.
تربیت شاگردان بسیار در مشهد
شیخ حُرّ عاملی در مشهد مجلس درس پررونقی داشت و شاگردان بسیاری تربیت کرد؛ برخی از شاگردان ایشان، شیخ مصطفی بن عبدالواحد بن سیار حوبز، سیدمحمد بن محمدباقر حسینی اعرجی مختاری نائینی، سیدمحمد بن محمد بدیع رضوی مشهدی، مولی محمدفاضل بن محمدمهدی مشهدی، سیدمحمد بن علی بن محییالدین موسوی عاملی، مولی محمدصالح بن محمدباقر قزوینی مشهور به روغنی، مولی محمدتقی بن عبد الوهاب استرآبادی مشهدی، مولی محمدتقی دهخوارقانی قزوینی و سیدمحمد بن احمد حسینی گیلانی هستند.
این عالم فرزانه در سالهای ۱۰۸۷ و ۱۰۸۸ هجریقمری دو بار به سفر حج رفت. در آخرین سفر حج شیخ حُرّ عاملی، تُرکهای تحت امر حکومت عثمانی، عدهای ایرانی را به جرم اهانت به خانه خدا قتلعام کردند و بیاحترامی به خانه خدا را بهانهای برای قتلعام شیعیان اهلبیت(ع) قرار دادند. در این واقعه، شیخ حُرّ توسط سید موسی بن سلیمان، یکی از اشراف مکه و از سادات حسنی نجات یافت و از طریق یمن به عراق رفت.
اجازه روایت از علامه مجلسی
شیخ حُرّ عاملی در یکی از این سفرهایش به عراق به اصفهان نیز رفت و در آنجا با علمای بزرگ اصفهان همچون علامه مجلسی دیدار کرد. در این دیدار، وی به علامه مجلسی اجازه روایت داد و علامه نیز متقابلا به شیخ حُرّ عاملی اجازه روایت داد.
شیخ حُرّ عاملی در یکی از این سفرهایش به عراق به اصفهان نیز رفت و در آنجا با علمای بزرگ اصفهان همچون علامه مجلسی دیدار کرد. در این دیدار، وی به علامه مجلسی اجازه روایت داد و علامه نیز متقابلا به شیخ حُرّ عاملی اجازه روایت داد.
شیخالاسلام خراسان
این عالم ربّانی در همین سفر به اصفهان با همت علمای این شهر دیداری با شاه سلیمان صفوی داشت که این شاه صفوی، منصب قاضیالقضاتی و شیخالاسلامی خراسان را بدو سپرد.
تألیفات ارزشمند و متعدد
شیخ حُرّ عاملی تألیفات متعددی را از خود برجای گذاشت. مهمترین اثر او، کتاب «وسائل الشیعه» است که از زمان نگارش تاکنون، همواره مورد توجه و عنایت فقها و مجتهدان شیعه قرار گرفته است. این کتاب شامل احادیث منابع روایی شیعه مانند کتب اربعه و دیگر منابع حدیثی در مباحث فقهی است. صاحب وسائل در این اثر ۳۶ هزار روایت را با سند آن در موضوعات متعدد فقهی تحت عنوان یک باب آورده است. این اثر به دلیل اهمیت و جایگاه آن دارای شروح، معاجم، تلخیص و ترجمههایی است.
این عالم ربّانی در همین سفر به اصفهان با همت علمای این شهر دیداری با شاه سلیمان صفوی داشت که این شاه صفوی، منصب قاضیالقضاتی و شیخالاسلامی خراسان را بدو سپرد.
تألیفات ارزشمند و متعدد
شیخ حُرّ عاملی تألیفات متعددی را از خود برجای گذاشت. مهمترین اثر او، کتاب «وسائل الشیعه» است که از زمان نگارش تاکنون، همواره مورد توجه و عنایت فقها و مجتهدان شیعه قرار گرفته است. این کتاب شامل احادیث منابع روایی شیعه مانند کتب اربعه و دیگر منابع حدیثی در مباحث فقهی است. صاحب وسائل در این اثر ۳۶ هزار روایت را با سند آن در موضوعات متعدد فقهی تحت عنوان یک باب آورده است. این اثر به دلیل اهمیت و جایگاه آن دارای شروح، معاجم، تلخیص و ترجمههایی است.
دیوانی با 20 هزار بیت شعر
شیخ حُرّ عاملی از ذوق شعری بالایی نیز برخوردار بود. او اشعار فراوانی در مدح و ستایش اهلبیت(ع) سروده است و دیوانی دارد که شامل ۲۰۰۰۰ بیت شعر است. از ویژگیهای شعر او طولانی بودن آن است. او قصیدهای با بیش از 100 بیت در مدح پیامبر(ص) و اهلبیت آن حضرت دارد و قصیدهای دیگر شامل معجزات و فضایل رسولخدا(ص) و اهلبیت(ع) ایشان دارد که شامل ۴۰۰ بیت میشود.
او در شیوههای شعری نیز از مهارت خاصی برخوردار بوده و ۲۹ قصیده در مدح اهلبیت(ع) دارد که مجموعه ابیات هر قصیده را با یکی از حروف الفبا قافیه داده است و در قصیدهای دیگر چهار طرف هر بیت را با یک کلمه آورده و در قصیدهای تمام ابیات را بدون الف آورده است.
شیخ حُرّ عاملی از ذوق شعری بالایی نیز برخوردار بود. او اشعار فراوانی در مدح و ستایش اهلبیت(ع) سروده است و دیوانی دارد که شامل ۲۰۰۰۰ بیت شعر است. از ویژگیهای شعر او طولانی بودن آن است. او قصیدهای با بیش از 100 بیت در مدح پیامبر(ص) و اهلبیت آن حضرت دارد و قصیدهای دیگر شامل معجزات و فضایل رسولخدا(ص) و اهلبیت(ع) ایشان دارد که شامل ۴۰۰ بیت میشود.
او در شیوههای شعری نیز از مهارت خاصی برخوردار بوده و ۲۹ قصیده در مدح اهلبیت(ع) دارد که مجموعه ابیات هر قصیده را با یکی از حروف الفبا قافیه داده است و در قصیدهای دیگر چهار طرف هر بیت را با یک کلمه آورده و در قصیدهای تمام ابیات را بدون الف آورده است.
عنایت امام زمان(عج) در کودکی
شیخ حُرّ حدود ده سالگی به مرض بسیار سختی دچار شد که بستگانش گرد وی جمع شدند و در حال گریه و زاری مهیای عزا شدند و یقین داشتند که او همان شب از دنیا خواهد رفت. اما ایشان در حالت مکاشفه پیامبر(ص) و امامان دوازدهگانه(ع) را میبیند و به آنها سلام و با یک یک آنها مصافحه میکند، زمانی که به امام زمان(عج) سلام کرد، گریست و به حضرت گفت: «مولای من؛ میترسم در این مرض بمیرم در صورتی که هنوز بهره خویش را از علم و عمل نگرفتهام».
امام زمان(عج) نیز فرمودند: «نترس که در این بیماری نمیمیری بلکه خداوند تو را شفا میدهد و عمر درازی خواهی کرد». سپس کاسهای که در دست داشت را به او داد. وی نیز نوشید و در همان لحظه خوب شد و بیماریاش به کلی برطرف شد و نشست. بستگانش از این حال شگفتزده شدند و او هم تا چند روز قضیه را برای آنها نقل نکرد.
خفته در صحن حرم حضرت رضا(ع)
این عالم فرزانه عاقبت در روز سهشنبه، ششم خردادماه سال 1072 مصادف با ۲۱ رمضان سال 1104 قمری در مشهد دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهر ایشان در ایوان یکی از حجرههای صحن انقلاب حرم مطهر امام هشتم(ع) به خاک سپرده شد و اکنون مزار او مورد توجه زائران بوده و برای اقامه نماز و قرائت فاتحه سر قبر ایشان حاضر میشوند.
شیخ حُرّ حدود ده سالگی به مرض بسیار سختی دچار شد که بستگانش گرد وی جمع شدند و در حال گریه و زاری مهیای عزا شدند و یقین داشتند که او همان شب از دنیا خواهد رفت. اما ایشان در حالت مکاشفه پیامبر(ص) و امامان دوازدهگانه(ع) را میبیند و به آنها سلام و با یک یک آنها مصافحه میکند، زمانی که به امام زمان(عج) سلام کرد، گریست و به حضرت گفت: «مولای من؛ میترسم در این مرض بمیرم در صورتی که هنوز بهره خویش را از علم و عمل نگرفتهام».
امام زمان(عج) نیز فرمودند: «نترس که در این بیماری نمیمیری بلکه خداوند تو را شفا میدهد و عمر درازی خواهی کرد». سپس کاسهای که در دست داشت را به او داد. وی نیز نوشید و در همان لحظه خوب شد و بیماریاش به کلی برطرف شد و نشست. بستگانش از این حال شگفتزده شدند و او هم تا چند روز قضیه را برای آنها نقل نکرد.
خفته در صحن حرم حضرت رضا(ع)
این عالم فرزانه عاقبت در روز سهشنبه، ششم خردادماه سال 1072 مصادف با ۲۱ رمضان سال 1104 قمری در مشهد دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهر ایشان در ایوان یکی از حجرههای صحن انقلاب حرم مطهر امام هشتم(ع) به خاک سپرده شد و اکنون مزار او مورد توجه زائران بوده و برای اقامه نماز و قرائت فاتحه سر قبر ایشان حاضر میشوند.