طراح پیشکسوت بخشی از معماری حرم رضوی در گفت‌وگوی با خبرگزاری رضوی:
سعی کردم برای امام رضا(ع) خالصانه کار کنم
خبرگزاری رضوی ـ آزیتا ذکاء؛ با هر قدم داخل صحن‌ها خاطرات گذشته برایش تداعی می‌شود. یاد آن روزهایی می‌افتد که به گنبد نزدیکتر بوده و هر روز با دست کشیدن به آن حس خوب از آن دریافت کرده است. یاد شصت سال قبل که دست در دست پدر به حرم می‌آمد و از همان روزها برای اولین‌بار شعله‌های عشق به ماندن در حرم در دلش روشن شده بود.
از آن روزها شصت سال می‌گذرد و حالا از یک عمر حلاوت و شیرینی خدمت در خانه امام رئوف و مقیم شدن در خانه‌اش، فقط خاطره‌ها برای «محمدجواد صحنینی» طراح طرح‌های معماری مانده است. او می‌خواست همچون پدر همیشه ساکن خانه امام مهربانی‌ها باشد و 43 سال از عمر خود را با خدمت به این امام همام گذراند.
چهارشنبه‌های امام رضایی این هفته بهانه‌ای شد تا با این طراح طرح‌های معماری که اکنون در سن 72 سالگی بسر می‌برد، بیشتر آشنا شویم که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد.
اغلب معماران و کارگران آستان قدس رضوی یک یا دو و سه نسل آنها در حرم مطهر رضوی مشغول بکار بودند و هستند. آیا ورود محمدجواد صحنینی هم اینگونه در این بارگاه ملکوتی اتفاق افتاده است؟
مرحوم پدرم غلامرضا صحنینی معمار قدیمی حرم مطهر رضوی بود و بیش از 50 سال در حرم مطهر خدمت کرد و نهایتا در سال 1342 بازنشسته شد. چون در تحصیل کاهلی می‌کردم، پدرم دو سال قبل از بازنشستگی‌اش، من را با خودش به حرم برد و نزد حاج آقای بجستانی گذاشت تا معرق‌کاری را از او فرا بگیرم.
آن زمان چند سال سن داشتید که به کار در حرم مشغول شدید؟
پسر بچه‌ای 11 ساله بودم که همراه پدرم در این مکان شریف و نورانی رفت و آمد داشتم. در آن زمان آنقدر مجذوب فضای معنوی حرم شده بودم که حتی درس و مدرسه را رها کرده و بیشتر اوقاتم را در این مکان نورانی می‌گذراندم. اما بعدها در مدارس شبانه درس خواندم.
اشاره کردید که در کارگاه معرق مشغول بکار شدید چرا به طراحی روی آوردید؟
پسربچه 7 و 8 ساله بودم که با پدرم حرم می‌رفتم و گزارش‌های کاری او را می‌نوشتم. از همان کودکی هم به نقشه و معماری علاقه داشتم و نقشه ساختمان را با قلم برای پدرم ترسیم می‌کردم. نداشتن ذوق به تحصیل موجب شد از سال 1340 وارد کار معرق‌کاری در حرم شوم. اما به مرور به طراحی روی آوردم.
آیا حسب خدمت در حرم مطهر امام رضا(ع) عنوان صحنینی برای فامیل شما انتخاب شده است؟
بله. پدرم تعریف می‌کرد آن زمان که برای دادن شناسنامه نزدش رفته و از او خواسته بودند نام خانوادگی برای خودش انتخاب کند. او در ایوان ساعت صحن انقلاب مشغول بکار بوده و گفته «من بچه صحن امام رضا(ع) هستم». چون آن زمان حرم دو صحن انقلاب (کهنه) و صحن آزادی (نو) را داشت جمع این دو صحن را فامیل پدرم گذاشتند و فامیل ما از این‌رو، «صحنینی» نام گرفت.
البته آن زمان عموی کوچکم نیز همراه پدرم در حرم مشغول بکار بود، وقتی سراغ او برای انتخاب فامیل می‌روند، او هم مثل پدرم عنوان می‌کند من «پناهنده شاه طوسم» و اینگونه فامیل خانواده آنها می‌شود «پناهی طوسی».
.jpeg)
چه پروژه‌های عمرانی طرح‌های اجرایی شما در حرم مطهر بوده است؟
زمان ولیان که قبل انقلاب استاندار وقت بود، اطراف حرم خراب و یک دیوار بزرگ و عظیمی دور حرم کشیده شد. من آن دیوار را با شعاع دو کیلومتر طراحی کردم که معمار ساخت این دیوار محمدحسین عرفانیان بود. ما بخاطر فوریت کار، بیش از 10 و 12 تا پیمانکار در آن زمان داشتیم که این دیوار را سریع بالا بردند. ارتفاع این دیوار از 4 تا 12 متر بود که ساخت آن حدود دو سال طول کشید و سال 1354 آماده شد. اما پس از انقلاب مرحوم طبسی دستور نوسازی طرح فلکه حضرت رضا(ع) را داد که از سال 1358 تا سال 1378 بتدریج این دیوار تخریب شد.
همزمان با نوسازی طرح فلکه حضرت رضا(ع)، پروژه‌های عمرانی رواق دارالولایه و صحن‌های جمهوری اسلامی و قدس در دستور کار قرار داشت که طرح آنها را نیز دادم که با موافقت مهندس دیشیدی همراه بود و به اجرا درآمد.
چه پروژه‌های عمرانی دیگر طرح آقای صحنینی بوده و اکنون ماندگار شده است؟
تولیت آستان مبارک حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) و آرامگاه شهید مدرس در کاشمر سال ۱۳۷۳ طی حکمی توسط رهبر معظم انقلاب به مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی واگذار شد. برای بازسازی و نوسازی این دو مکان مقدس به عنوان طراح، مجری و ناظر حضور داشتم و هم‌اکنون این همکاری ادامه دارد.
طرح ساختمان‌های مسکونی، تجاری، علمی و آموزشی، تره و بار، مذهبی و فرهنگی شهر جنگ‌‌زده هویزه نیز بر عهده‌ام بود. طراح و ناظر باغ دوم آرامگاه خواجه‌ربیع نیز بودم. اکثر طرح‌های مساجد آستان قدس رضوی از قبیل مساجد امام رضا(ع) در احمدآباد و خواجه‌ربیع، همچنین مسجد قبا، حسینیه نصرت و حوزه‌های علمیه را نیز بنده دادم.
بهترین طرحی که به نظر خودتان داشتید...
بهترین طرحی که راضی بودم طرح رواق دارالولایه بود که به روضه منوره وصل شد.
.jpg)
بیش از 40 سال خدمت در بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) با چه اتفاقات خوبی در زندگی آقای صحنینی همراه بوده است؟
خیلی سعی کردم برای امام رضا(ع) خالصانه کار کنم و برکات آن را هم زیاد در زندگی‌ام دیده‌ام. هرگز لطف حضرت به همسرم را فراموش نمی‌کنم، او زمان زایمان از دنیا رفت اما دقایقی نکشید که با یک توسل به حضرت، حیات دوباره یافت.
مرحوم پدرتان به شما توصیه‌ای برای خدمت به حضرت رضا(ع) داشت؟
اتاق کارگاه معرق نزدیک گنبد طلای حضرت بود که من در کودکی برای کار آنجا می‌رفتم. هر وقت به کارگاه می‌رفتم، دستی به گنبد می‌کشیدم و یک احساس خوبی داشتم و سخن پدرم را هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم که همیشه یادآور می‌شد، تو در بهترین مکان روزگار می‌گذرانی و به بهترین فرد خدمت می‌کنی.
از آن روزها شصت سال می‌گذرد و حالا از یک عمر حلاوت و شیرینی خدمت در خانه امام رئوف و مقیم شدن در خانه‌اش، فقط خاطره‌ها برای «محمدجواد صحنینی» طراح طرح‌های معماری مانده است. او می‌خواست همچون پدر همیشه ساکن خانه امام مهربانی‌ها باشد و 43 سال از عمر خود را با خدمت به این امام همام گذراند.
چهارشنبه‌های امام رضایی این هفته بهانه‌ای شد تا با این طراح طرح‌های معماری که اکنون در سن 72 سالگی بسر می‌برد، بیشتر آشنا شویم که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد.
اغلب معماران و کارگران آستان قدس رضوی یک یا دو و سه نسل آنها در حرم مطهر رضوی مشغول بکار بودند و هستند. آیا ورود محمدجواد صحنینی هم اینگونه در این بارگاه ملکوتی اتفاق افتاده است؟
مرحوم پدرم غلامرضا صحنینی معمار قدیمی حرم مطهر رضوی بود و بیش از 50 سال در حرم مطهر خدمت کرد و نهایتا در سال 1342 بازنشسته شد. چون در تحصیل کاهلی می‌کردم، پدرم دو سال قبل از بازنشستگی‌اش، من را با خودش به حرم برد و نزد حاج آقای بجستانی گذاشت تا معرق‌کاری را از او فرا بگیرم.
آن زمان چند سال سن داشتید که به کار در حرم مشغول شدید؟
پسر بچه‌ای 11 ساله بودم که همراه پدرم در این مکان شریف و نورانی رفت و آمد داشتم. در آن زمان آنقدر مجذوب فضای معنوی حرم شده بودم که حتی درس و مدرسه را رها کرده و بیشتر اوقاتم را در این مکان نورانی می‌گذراندم. اما بعدها در مدارس شبانه درس خواندم.
اشاره کردید که در کارگاه معرق مشغول بکار شدید چرا به طراحی روی آوردید؟
پسربچه 7 و 8 ساله بودم که با پدرم حرم می‌رفتم و گزارش‌های کاری او را می‌نوشتم. از همان کودکی هم به نقشه و معماری علاقه داشتم و نقشه ساختمان را با قلم برای پدرم ترسیم می‌کردم. نداشتن ذوق به تحصیل موجب شد از سال 1340 وارد کار معرق‌کاری در حرم شوم. اما به مرور به طراحی روی آوردم.
آیا حسب خدمت در حرم مطهر امام رضا(ع) عنوان صحنینی برای فامیل شما انتخاب شده است؟
بله. پدرم تعریف می‌کرد آن زمان که برای دادن شناسنامه نزدش رفته و از او خواسته بودند نام خانوادگی برای خودش انتخاب کند. او در ایوان ساعت صحن انقلاب مشغول بکار بوده و گفته «من بچه صحن امام رضا(ع) هستم». چون آن زمان حرم دو صحن انقلاب (کهنه) و صحن آزادی (نو) را داشت جمع این دو صحن را فامیل پدرم گذاشتند و فامیل ما از این‌رو، «صحنینی» نام گرفت.
البته آن زمان عموی کوچکم نیز همراه پدرم در حرم مشغول بکار بود، وقتی سراغ او برای انتخاب فامیل می‌روند، او هم مثل پدرم عنوان می‌کند من «پناهنده شاه طوسم» و اینگونه فامیل خانواده آنها می‌شود «پناهی طوسی».
چه پروژه‌های عمرانی طرح‌های اجرایی شما در حرم مطهر بوده است؟
زمان ولیان که قبل انقلاب استاندار وقت بود، اطراف حرم خراب و یک دیوار بزرگ و عظیمی دور حرم کشیده شد. من آن دیوار را با شعاع دو کیلومتر طراحی کردم که معمار ساخت این دیوار محمدحسین عرفانیان بود. ما بخاطر فوریت کار، بیش از 10 و 12 تا پیمانکار در آن زمان داشتیم که این دیوار را سریع بالا بردند. ارتفاع این دیوار از 4 تا 12 متر بود که ساخت آن حدود دو سال طول کشید و سال 1354 آماده شد. اما پس از انقلاب مرحوم طبسی دستور نوسازی طرح فلکه حضرت رضا(ع) را داد که از سال 1358 تا سال 1378 بتدریج این دیوار تخریب شد.
همزمان با نوسازی طرح فلکه حضرت رضا(ع)، پروژه‌های عمرانی رواق دارالولایه و صحن‌های جمهوری اسلامی و قدس در دستور کار قرار داشت که طرح آنها را نیز دادم که با موافقت مهندس دیشیدی همراه بود و به اجرا درآمد.
چه پروژه‌های عمرانی دیگر طرح آقای صحنینی بوده و اکنون ماندگار شده است؟
تولیت آستان مبارک حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) و آرامگاه شهید مدرس در کاشمر سال ۱۳۷۳ طی حکمی توسط رهبر معظم انقلاب به مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی واگذار شد. برای بازسازی و نوسازی این دو مکان مقدس به عنوان طراح، مجری و ناظر حضور داشتم و هم‌اکنون این همکاری ادامه دارد.
طرح ساختمان‌های مسکونی، تجاری، علمی و آموزشی، تره و بار، مذهبی و فرهنگی شهر جنگ‌‌زده هویزه نیز بر عهده‌ام بود. طراح و ناظر باغ دوم آرامگاه خواجه‌ربیع نیز بودم. اکثر طرح‌های مساجد آستان قدس رضوی از قبیل مساجد امام رضا(ع) در احمدآباد و خواجه‌ربیع، همچنین مسجد قبا، حسینیه نصرت و حوزه‌های علمیه را نیز بنده دادم.
بهترین طرحی که به نظر خودتان داشتید...
بهترین طرحی که راضی بودم طرح رواق دارالولایه بود که به روضه منوره وصل شد.
بیش از 40 سال خدمت در بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) با چه اتفاقات خوبی در زندگی آقای صحنینی همراه بوده است؟
خیلی سعی کردم برای امام رضا(ع) خالصانه کار کنم و برکات آن را هم زیاد در زندگی‌ام دیده‌ام. هرگز لطف حضرت به همسرم را فراموش نمی‌کنم، او زمان زایمان از دنیا رفت اما دقایقی نکشید که با یک توسل به حضرت، حیات دوباره یافت.
مرحوم پدرتان به شما توصیه‌ای برای خدمت به حضرت رضا(ع) داشت؟
اتاق کارگاه معرق نزدیک گنبد طلای حضرت بود که من در کودکی برای کار آنجا می‌رفتم. هر وقت به کارگاه می‌رفتم، دستی به گنبد می‌کشیدم و یک احساس خوبی داشتم و سخن پدرم را هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم که همیشه یادآور می‌شد، تو در بهترین مکان روزگار می‌گذرانی و به بهترین فرد خدمت می‌کنی.
