به گزارش خبرگزاری رضوی ـ آزیتا ذکاء؛ فرش دستباف ایرانی، هنری دیرینه است که بافندگان چیره‌دست آن را خلق کرده‌اند. بی‌تردید این هنر زیبا در فضای معنوی حرم مطهر امام رئوف با معماری بی‌نظیری همچون آینه‌کاری سقف‌ها و گچ‌بری دیوارها جلوه‌ای دوچندان پیدا می‌کند.
رج‌های که با سیروسلوک در کارگاه‌های تولید فرش روی هم می‌آیند، هنر بی‌نظیری را می‌آفرینند تا برازنده مفروش کردن قطعه‌ای از این بهشت شوند. این فرش‌ها سرگذشت دل‌انگیز خود را مدیون شرکت فرش آستان قدس رضوی هستند که از سال 1362 برای یک‌رنگی و یک‌دستی فرش‌ها ایجاد شده تا شأن صاحب‌خانه محفوظ بماند.
در چهارشنبه امام رضایی این هفته به سراغ مدیر بازرگانی نمایشگاه شرکت فرش آستان قدس رضوی رفتیم تا برایمان از حرفه اجدادی خود که تولید فرش است، سخن بگوید و اینکه چگونه دغدغه مرحوم پدرش حاج محمود غیوری و معتمدان بازار به ایجاد شرکت فرش آستان قدس رضوی انجامیده است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
سابقه تولید فرش در آستان قدس رضوی به اوایل انقلاب و با همفکری مرحوم محمود غیوری و جمعی از کاسب و معمتدان بازار فرش اتفاق افتاده است. در این‌باره بیشتر توضیح می‌دهید؟
پدربزرگم حاج محمدحسین غیوری اصالتا کرمانی و تولیدکننده فرش بود. وقتی مشهد آمد و ماندگار شد، فرش‌های دستباف با اصالت مشهد تولید می‌کرد که کلیه فرش‌های او با مارک «غیوری» عرضه می‌گشت. عمو و پدرم نیز در ادامه کار پدرشان قالی باثبات رنگی و نقشه‌های اصیل مشهد و با بَرَند غیوری تولید می‌کردند. مرحوم پدرم که در کنار تولید فرش به تحصیل و سپس تدریس در حوزه علمیه مشغول بود، آن زمان هم‌دوره و هم‌درس با رهبر معظم انقلاب، شهید هاشمی‌نژاد و مرحوم آیت‌الله طبسی بود که اوایل انقلاب به عنوان نیروی انقلابی در کنار آنها قرار داشت.
از آنجا که پدرم اوایل انقلاب احساس می‌کرد باید تولید فرش حرم مطهر در اختیار خود آستان قدس رضوی باشد، لذا جمعی از بازاری‌ها رو با یکدیگر جمع کردند تا فکری برای تولید فرش حرم مطهر برداشته شود.
این تصمیم پدرتان به چه سالی برمی‌گردد؟
اوایل انقلاب اسلامی پدرم با سیدحسن صفاریان، محمدعلی ناجی، مرحوم عباس براتی و مرحوم خزائی‌نژاد رئیس اداره خدمه آستان قدس رضوی اتاق‌فکری تشکیل دادند تا برای تولید فرش آستان قدس رضوی اقداماتی صورت بگیرد و چرخه تولید فرش توسط خود حرم مطهر انجام شود. لذا این پیشنهاد با مرحوم آیت‌الله طبسی در میان گذاشته شد و او نیز که دوستدار فرش دستباف بود، با این پیشنهاد پدرم موافقت کرد. بنابراین زمینی به متراژ حدود 12 هکتار در روستای کنه‌بیست برای بنای این شرکت خریداری شد.
چرا روستای کنه‌بیست برای ایجاد شرکت فرش آستان قدس رضوی انتخاب شده است؟
چون اهالی روستای کنه‌بیست و روستاهای اطراف آن قالیباف بودند. از طرفی، چون مردم این منطقه محروم بوده، برای اینکه مهاجرت اتفاق نیافتد و آنها از روستا به شهر نروند، زمین شرکت فرش در سال 1360 با حضور آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت که از دوستان قدیمی پدرم بودند، در این منطقه کلنگ زده شد.
مرحوم پدرتان از تولیدکنندگان سرشناس فرش در مشهد بودند و با مارک «غیوری» فرش تولید می‌کردند چرا تولید شخصی خود را رها کرده و به فکر تولید فرش آستان قدس رضوی افتادند؟
تمام کسانی که در دستگاه امام رضا(ع) کار می‌کنند، همه ارادتمند به این حضرت هستند و حسب علاقه به این امام همام حرفه و هنر خود را بکار می‌گیرند. از وقتی دغدغه تولید فرش آستان قدس رضوی در وجود مرحوم پدرم ایجاد شد. او تولیدات خودش را با مارک «غیوری» کنار گذاشت و تمام همّ و غمّش تولید فرش برای امام رضا(ع) شد و دیگر سراغ تولیدات قدیمی خودش نرفت. پدرم عملا کار بازارش را تعطیل کرد و تمام وقتش را برای تولید فرش آستان قدس رضوی گذاشت. حتی استادکارها، قالی‌بافان، طراحان نقشه و رنگرزهای خودش را هم به شرکت فرش آورد تا برای امام هشتم(ع) کار کنند.
شرکت فرش آستان قدس رضوی در سال 1362 کارش را شروع کرد. پنج سالن بافندگی در این شرکت وجود داشت که چهار تا از آنها برای استقرار بافندگان آقا و یک سالن بزرگ هم به بافندگان خانم اختصاص یافت. چون آن منطقه محروم بود، پدرم برای بافندگان شرکت همه امکانات رفاهی را فراهم کرده بود. در آنجا آشپزخانه‌ای تعبیه شده بود که هر روز قالی‌بافان غذای گرم می‌خوردند و سرویس رفت و برگشت داشتند.
چون پدرم تولیدکننده فرش بود مدیریت این شرکت را به او سپردند و پدرم به مدت یک دهه تا زمان فوت‌شان به امام رضا(ع) خدمت کردند.
مفروش کردن حرم را قبل ایجاد شرکت فرش آستان قدس رضوی با چه فرش‌هایی داشتیم؟
قبل از انقلاب آستان قدس رضوی با برخی تولیدکنندگان فرش قرارداد بسته بود و تولیدکنندگان بزرگ مشهد همچون مرحوم صابر، خدیوی، زرینه، عمواغلی و مخملباف قالی بزرگ متناسب با فضای وسیع حرم تولید می‌کردند.
هر فرش حرم مطهر امام رضا(ع) شماره دارد. کد گذاری فرش‌های حرم برای چیست؟
هر فرش شناسنامه دارد که نام شماره، اسم بافنده‌هایش، سال شروع و اتمام بافتش، کجای حرم استفاده شده را در سیستم داریم. وقتی خریداری خواهان یک فرش است و می‌خواهد، بداند این فرش در چه جاهایی استفاده شده، ما تمام اطلاعات آن فرش را در اختیارش می‌گذاریم.
شرکت فرش برای برکت قالی‌ها، به نیت شماره ابجد نام امام علی(ع) شماره‌گذاری را از عدد 111 شروع کرده است. البته نام ابجد امیرمومنان(ع) 110 است، اما برای اینکه این شماره مبارک زیر پای زائران نباشد، شماره‌گذاری از 111 آغاز شده و اکنون به عدد 5 رقمی رسیده است.
.jpg)
آیا صحن‌ها و رواق‌ها با فرش‌های نذوراتی هم مفروش می‌شود؟
این فرش‌های نذوراتی بنا به تصمیم تولیت و زیر نظر اداره کل نذورات در راستای تولید بهینه و مفروش کردن حرم مطهر به فروش می‌رسد.
فروشگاه فرش همزمان با شرکت فرش کار خود را در آستان قدس رضوی شروع بکار کرده است؟
خیر. فروشگاه شرکت فرش آستان قدس در بهمن‌ماه ۱۳۷۳ به دست تولیت آستان قدس رضوی افتتاح شد و اتصال زنجیره‌ای تولیدات این شرکت را به بازارهای مصرف میسر کرد.
شما که از نسل تولیدکنندگان فرش در مشهد هستید. راه پدر و پدربزرگ خود را در عرصه تولید فرش در پیش گرفته‌اید؟
خیر. از سال 1369 تا 1372 در واحد طراحی نزد احمد بهبودی می‌رفتم. حسب اطلاعاتی که از فرش داشتم به نمایشگاه شرکت فرش آستان قدس رضوی معرفی شدم و الان 29 سال است که در این شرکت با سمت مدیر بازرگانی مشغول بکار هستم.
دریافت صفحه با کد QR