مدیر گروه تاریخ مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه:
انس با قرآن در ماه رمضان بستری برای کسب فیوضات معنوی است
خبرگزاری رضوی- مرضیه وحدت؛ سیره پیامبر و اهل بیت (ع) مداومت بر تلاوت قرآن در همه زمانهاست اما در ماه مبارک رمضان که ماه نزول است دارای تجارب و تاثیرات و ترقی معنوی و کسب فضایل بیش از روزهای دیگر است؛ چنانکه در طول 24 ساعت تلاوت قرآن در صبحگاه فضیلت و ثمرات معنوی بی شماری دارد و یا شبانگاه هنگام خواب برای آرامش و یاد خدا قبل از خواب آثاری دارد؛ حجت الاسلام امیر علی حسنلو استاد حوزه و مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه در خصوص آثار و برکات تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان با این خبرگزاری گفتگویی داشته که در ادامه می خوانید:
در خصوص اهمیت قرائت قرآن و فوائد آن در ماه مبارک رمضان توضیح بفرمایید؟
در کتاب قرآن و معصومان در آینه ی علوی درباره اهمیت قرآن وانس با آن مطالب مفیدی با استناد به سخنان اهل بیت (ع) بویژه امیر مومنان (ع) نوشته ام بخشهایی از آن را در اینجا تقدیم کرده و خوانندگان محترم را به مطالعه آن توصیه می نمایم ؛ از خود کلام خداوند نکات کلیدی زیبا درباره تلاوت قرآن و توصیه اکید می توان گرفت و رتل القرآن ترتیلا ؛ واقرء ما تیسر من القرآن ؛ ان قرآن الفجر کان مشهودا» وقت صبحگاه قرآن بخوانید ؛ امیر مومنان (ع) می فرماید : الله علي مع الحق و القرآن، و الحق و القرآن مع علي ...
بدون شک بر اساس آیات و روايات و سيره عملي پيامبر و امامان (ع) تلاوت قرآن به خودي خود امري پسنديده و داراي آثار تربيتي، معنوي و مادي در جسم، جان، و زندگي است. در روايات آمده است که هر چيزي زنگار مي گيرد و نيازمند صيقل است، دل آدمي هم در هنگام زنگ زدگي با تلاوت قرآن جلا مي يابد.
از طرف ديگر تلاوت قرآن مقدمه انس با قرآن و انس با قرآن مقدم آشنايي و فهم معارف آن و فهم معارف و ارزش هاي قرآن مقدمه عمل به آن و رسيدن به يک زندگي قرآني است؛ از اين رو نمي توان به بهانه تلاوت قرآن، از تدبر و تعمق در معارف آن چشم پوشيد و يا به بهانه آشنايي با معارف آن از تلاوت آيات، غفلت کرد.
امير المؤمنين (ع) فرموده است: در پنج مورد دعا كردن را غنيمت بشمريد، یعنی محل اجابت دعاست، هنگام خواندن و تلاوت قرآن و هنگام اذان و هنگام آمدن باران و هنگام روياروى شدن صفهاى جنگ براى شهادت و هنگام دعا كردن مظلوم كه براى آن حاجبى جز عرش نيست.
امام سجاد (ع) فرمود: قرآن عهدنامه خداوند با انسان مؤمن است: از اين رو سزاوار است که هر مسلمان دست کم در روز 50 آيه از اين عهدنامه را بخواند و با گوش جان بينديشد و به امر و نهي و مواعظ آن دل سپرده و عمل کند.
ثواب تلاوت قرآن همراه با تدبر مسلما برابر با تلاوت بدون تدبر نيست، اکتفا کردن به تلاوت تنها، ما را از معارف عميق و غذاهاي روحاني اين مائده آسماني محروم مي کند؛ انسان مؤمن بدون شک هنگامي که براي زندگي خود برنامه درستي را تعريف کند و در چنين برنامه اي سهم قابل توجهي به عبادت و انس با خدا قرار دهد، خواهد توانست هم از لذت تلاوت و نورانيت با نام خدا بهره ببرد و هم با تأمل در ترجمه و مفاهيم آيات کريمه، عقل تشنه و روح گرسنه خود را از مائده آسماني معارف قرآن سير و سيراب کند.
قرآن تجلي خاص خداوند بر خلق است، هر كه شوق ديدار خدا داشته باشد و بخواهد با پروردگارش سخن بگوید، بايد قرآن بخواند و هر كس هم نشين قرآن شود ظاهرش بسيار جذاب و دلربا و باطنش ناپيداست ، عجايب آن هيچ گاه كهنه نمی شود، در آن چراغهاي هدايت و منار حكمت قرار دارد، تفكر در قرآن موجب حيات دل فرد بيناست همان گونه كه شخص در تاريكي ها با استمداد از نور گام برمي دارد.
رسول گرامي اسلام (ص) يكي از اساسي ترين مأموريتهاي خود را تلاوت قرآن مي داند؛ دقت در شرايط و آداب تلاوت قرآن از ديدگاه قرآن و معصومان (ع) خاصيت تلاوت كلام الهي را براي ما روشن مي سازد از جمله رعایت حق تلاوت، انتخاب زمان مناسب براي تلاوت قرآن ، تلاوت قرآن همراه با تدبّر و تفكّر و رعايت آداب تلاوت قرآن و برطرف كردن موانع فهم قرآن.
مؤمنان راستين انديشه در معاني و درك مفاهيم اين كتاب بزرگ را مقدمه اي براي عمل مي دانند لذا با تلاوت قرآن روح تازه اي در كالبد آنها دميده مي شود. وقتی فرد قرآن تلاوت می کند باید آيات آن را با دقت بخواند و حقايق آن را درك كند و به احكام آن عمل کنند و به وعده هاي آن اميدوار و از وعيدهاي آن ترسان باشد، از داستان هاي آن عبرت گيرد، به اوامرش گردن نهند و نواهي آن را بپذيرد.
برای تلاوت قرآن باید زمان مناسبی انتخاب کرد، تلاوت قرآن و خضوع در حضور خداوند، و محاسبه اعمال گذشته و تصميم قطعي براي آينده در دل شب ميسرتر است لذا مردان الهي حداكثر بهره را از شب مي برند زيرا نشئة زنده داري شب و مناجات و دعا و خضوع شب نشئة خاصي است كه با خضوع و مناجات و ذكر روز فرق دارد، لذا انسانهاي تقوي پيشه شب را به تلاوت قرآن زنده ميدارند.
بهره گيري از قرآن نيازمند تدبّر و انديشه در آيات آن است حاملان واقعي قرآن ائمة اطهار (ع) فضيلت تلاوت قرآن را در زياد خواندن آن نمي دانند بلكه فضيلت را خوب خواندن و تدبر و انديشه در آيات الهي مي دانند. پيامبر اكرم (ص) تلاوت بدون تدبر را بي بهره مي دانند و مي فرمايند: واي بر كسي كه آيات قرآن را بين دو فك و چانهاش بگرداند و دربارة آن تدبّر نكند.
رعايت ادب در تلاوت قرآن زمينه ساز بهره وري بيشتري از اين مائده الهي است آدابي همچون طهارت ظاهري و باطني ترتيل در تلاوت پناه بردن به خدا از شيطان رجيم، تدبر در آيات قرآن، استماع و انصات (خاوش بودن ) در برابر كلام خدا جملگي ناظر به تلاوتي از سر توجه و حضور است.
چهره حقيقت هر قدر آشكار و درخشان باشد تا در برابر ديده بينا قرار نگيرد درك آن ممكن نيست و به تعبير ديگر براي شناخت حقايق دو چيز لازم است، آشكار شدن چهره حق و دارا بودن وسيله ديد و درك، حال چه چيز مانع مي شود انسان قدرت شناخت را از دست دهد، بدون شك در درجه اول پيش داوري هاي غلط، هوي و هوسهاي نفساني، تعصب هاي كوركورانه و افراطي و خلاصه هر چيز كه صفاي دل و پاكي روح انسان را بر هم زند مانع درك حقيقت هستند در حديث مي خوانيم اگر شياطين در اطراف قلوب فرزندان آدم دور نميزدند آنها مي توانستند ملكوت و باطن آسمانها را ببينند.
در نتيجه تلاوت قرآن با شرايطي كه بعضي از آن شرايط ذكر شد موجب صفاي روح و پرورش فكر و زمينهساز عمل به دستورات الهي است.
سیره معصومین و علما نسبت به خواندن و انس با قرآن چگونه بوده است؟
رسول خدا (ص) از آغاز وحی مامور به تلاوت و قرائت قرآن شد و جان وجود حضرت قرآن بود و هر صبح و شام با قرآن انس و قرابت داشت که درآیات قرآن جلوه هایی از انس حضرت را می توان دریافت؛ به قدری تلاوت حضرت زیبا بود که مشرکان مخفیانه مشتاق شنیدن صوت قرآنش بودند و جمعی براثر همین تلاوت به اسلام گرویدند و در برنامه زندگی همه اهل بیت (ع) تلاوت وختم قرآن وجود داشته است.
در سیره امیر مومنان تلاوت روزانه قرآن و ختم آن به جهت انس روح و جان حضرت با قرآن گزارش شده است، از جمله كرامات آن حضرت آنكه پاى مبارك بر ركاب مىنهاد و افتتاح تلاوت قرآن میكرد و چون پاى ديگر به ركاب می رسید ختم كلام اللّه به تفاصيل سوره و آيات و كلمات می کردند و در جنگ صفین حضرت خود ختم قران می نمود و شبی دستور داد جمله یارانش قرآن تلاوت نمایند و در آخرین وصیتش فرمود: برشما باد بر قرآن و عمل به آن مبادا دیگران در عمل به آن پیشی بگیرند.
درسیره حضرت زهرا (س) گزارش شده هنگام اشتغال به کارهای منزل همواره قرآن تلاوت می نمود و هنگام بازی با فرزندان و تکان دادن گهواره آنان قرآن تلاوت می نمود و ذکر مدامش تلاوت قرآن بود ؛در سیره امام حسن(ع) است که آن حضرت انس و تلاوت روزانه و شبانه قرآن برنامه ثابت حضرت و تعلیم و تذکر آن به دیگران بود.
امام حسین(ع) به قدری با قرآن انس داشت که شب عاشورا وقتی مهلت می خواست فرمود من تلاوت قرآن را دوست دارم، شب عاشورا صداى تلاوت قرآن آنها كه چون نواى زنبوران عسل طنين انداز بود، به گوش سپاهيان دشمن مى رسيد.
مالك چون در مدينه بود به محضر امام صادق زياد رفت و آمد مى كرد و از كسانى بود كه از آن حضرت حديث روايت كرده اند و مطابق نقل بحار هنگامى كه مالك به محضر امام صادق (ع) مى رفت امام به او محبت مى فرمود و گاه به او مى فرمود: «من تو را دوست مى دارم» و مالك از اينكه مورد تفقد امام قرار مى گرفت سخت شاد مى گشت. مالك مى گفت: «من مدتى به حضور امام صادق (ع) آمد و شد داشتم. او را هميشه در حال نماز يا روزه يا تلاوت قرآن مى ديدم.
امام سجاد (ع) با صدای بسیار دلنشین به تلاوت قرآن می پرداخت به نحوی که شنونده بی اختیار جذب شده و به شنیدن صوت قرآن که از منزل امام شنیده می شد متوقف می شد و گاهی بیهوش می شد از سخنان آن حضرت که فرمود اگر همه مخلوقات در سیره امام کاظم تلاوت قرآن با آهنگ زیبا و لحن زیبا در حضر و سفر حتی در زندانی که به شهادت حضرت منجر شد ؛ امام باقر (ع) یکی از اوصاف شیعه واقعی را انس با قرآن می شمارد و گزارش شده است امام رضا (ع) از هر سه روز یک ختم قرآن داشته است و حضرت هميشه با قرآن مأنوس بود و بدقت آن را مى خواند و در آيات آن دقيقا تأمل مى كرد و از تلاوت آن چنان بهره مند مى شد كه در دنيا بى نظير بود. راويان مى گويند كلام امام تماما متأثر از قرآن بود، بنابراين پاسخها و مثالهايش نيز همگى مأخوذ از آن بود.
امام رضا (ع) می فرمود:در كمتر از اين مدت هم مى توانم قرآن را ختم کنم، اما هرگز نمى گذرم از آيه اى مگر اينكه در اطراف آن فكر مى كنم كه درباره چه چيز و در چه وقت نازل شده است؟ به اين جهت است كه هر سه روز يك بار قرآن را تمام مى كنم و معنى كلام امام اين است كه او در اغلب اوقات مشغول تلاوت قرآن كريم بود و درباره تفسير و اسباب نزول آن مى انديشيد.
مورّخان مى گويند كه او بيشتر شب را در جايگاهش به تلاوت قرآن مشغول بود و چون به آيه اى مى رسيد كه نام بهشت يا جهنّم در آن بود، مى گريست و از خدا بهشت را درخواست مى كرد و از آتش جهنّم به خدا پناه مى برد. امام جواد و امام هادی (ع) انس باقرآن داشتند و مدام با قرآن موعظه نموده و به آن استناد داشتند.
امام عسگری (ع) شبها به تلاوت قرآن مشغول بود و یکی از سفارشات حضرت به شیعیان مداومت وانس با قرآن است .در حالات علاّمة بحرالعلوم چنين نگاشته‌اند: روزي علاّمه وارد حرم مطهر حضرت علي، (ع)، شد و مصرع اول اين بيت شعر را خواند: چه خوش است صوت قرآن، ز تو دلربا شنيدن، به رخَت نظاره كردن، سخن خدا شنيدن. يكي از حاضران پرسيد: چرا اين شعر را خوانديد؟ علاّمه پاسخ داد: وقتي وارد حرم مطهر اميرمؤمنان علي، (ع)، شدم، حضرت ولي‌عصر، عجل‌الله تعالي فرجه الشريف، را ديدم كه در ناحية بالا سر نشسته، با صداي بلند و شيوا، قرآن مي‌خواند، از اين رو آن شعر را خواندم.
چه تفاوتی بین خواندن قران و انس با قرآن است؟ آیا تفاوتی دارد؟
خواندن صرف طوطی وار با انس تفاوت دارد ؛ انس داشتن ارتباط معنوی عمیق است که همواره خواننده را طلب می کند و به سوی خود می کشد ؛ انس ارتباط روحی همراه با درک و لذت غیر قابل وصف است که باید تجربه نمود و این مرتبه رفیعی از لذات معنوی است با جان ودل وتمام وجود قابل درک می باشد .
چه کنیم با قرآن انس بگیریم؟
پيشنهاد ما براي شروع، تلاوت 50 آيه یا یک صفحه در روز و تأمل در ترجمه و مفاهيم يک صفحه از قرآن و التزام به عمل به اوامر و نواهي آن است. گاهي ما به خاطر اين موفق نمي شويم كه افراط و تفريط مي كنيم مثلاً تلاوت را زياد و طولاني مي كنيم به همين خاطر است كه ائمه به ما توصيه كرده اند كه در مستحبات به حد نشاط اكتفا كنيم و كم ولي پيوسته كار را ادامه دهيم. حضرت علي (ع) مي فرمايد: كار كمي كه ادامه داشته باشد بهتر و با بركت تر از كار زيادي است كه انسان از آن ملول گردد.
پس سعي كنيد در برنامه خودتان به اين اصل مهم روان شناختي دقت به خرج دهيد مطمئن باشيد اثر مثبت آن را خواهيد ديد بهتر است ابتدا از 5 دقيقه شروع كنيد آري هر روز 5 دقيقه، اما براي آن يك وقت خاص در نظر بگيريد و تحت هيچ شرايطي آن را قطع نكنيد چه در سفر چه غير سفر، مهماني يا منزل و ... مثلاً آن را پس از نماز صبح قرار دهيد.
قرآن سرشار از معارف شيرين، درس زندگي، شيوه ارتباط هاي اجتماعي، كسب آرامش، تحمل سختي ها، تربيت ديني و ... است هر چه بيشتر با اين نكات ناب آشنا شويد رابطه شما با اين كتاب آسماني بيشتر مي شود. از جمله روشهای مجرب دیگر برای جذب و انس گرفتن کمک گرفتن از تفاسير ساده برای فهم وحذب قرآن است، ابتدا به تفسير آياتي با موضوع و رشته و گرایش مورد علاقه مانند رواشناسی داستان و قصه پردازی یا تاریخ و علوم دیگر به قرآن مراجعه و با قصد یافتن مطالب جالب آن را تلاوت کنید و يا دوستان خود مقرر نمایید هفته اي يكي دو جلسه براي لحظاتي قرآن و معارف قرآن بخوانيد يا جلسات قرآني برگزار کنید.
بهترین شیوه قرائت قرآن از نظر شما در ماه مبارک رمضان چیست؟
حتی المقدور ختم قرآن در این ماه سفارش اکید دارد که روزانه با یک جزء که امری معمول است اگر وقت کافی باشد شرکت در مساجد محل که از قدیم سنت مومنان است که به ختم جمعی قرآن می پردازند این بهترین روش هست ؛ برخی به سه ختم قرآن در این ماه موفق می شوند.
چرا در ماه رمضان به خواندن قرآن سفارش شده است؟
سیره پیامبر و اهل بیت (ع) مداومت در همه زمانهاست اما در ماه رمضان که ماه نزول است دارای تجارب و تاثیرات و ترقی معنوی و کسب فضایل بیش از روزهای دیگر است؛ چنانکه در طول 24 ساعت تلاوت قرآن در صبحگاه فضیلت و ثمرات معنوی بی شماری دارد و یا شبانگاه هنگام خواب برای آرامش و یاد خدا قبل از خواب آثاری دارد چنانکه توصیه شده برخی از سوره ها مانند سوره یاسین قبل از خواب تلاوت شود .
اهمیت تلاوت در این ماه در دعای پیامبر اکرم (ص) وارد شده است که هنگام رویت هلال ماه رمضان درخواست توفیق از خداوند به تلاوت قرآن می نمود که اهمیت تلاوت قرآن را می رساند و در آیات قرآن نیز تاکید به نزول در این ماه خود رهنمون توجه خاص به قرآن است.
امام باقر (ع) فرموده است، پيامبر (ص) چون به هلال رمضان نظر مىكردند رو به قبله مىايستادند و چنين عرضه مىداشتند: «پروردگارا! اين ماه را با امنيت و ايمان و سلامتى و اسلام و عافيت شايان و روزى فراخ و از ميان رفتن بيمارىها و توفيق تلاوت قرآن و...قرار بده
در سخن و سیره دیگر ائمه نیز به این مهم و فضیلت معنوی وصف ناپذیر آن تصریح شده است.لذا انس با قرآن می تواند در ماه رمضان که بستری آماده است برای کسب فیوضات معنوی بزرگ و نیل به درحات رفیع ایمان میسر و فراهم گردد.
در خصوص اهمیت قرائت قرآن و فوائد آن در ماه مبارک رمضان توضیح بفرمایید؟
در کتاب قرآن و معصومان در آینه ی علوی درباره اهمیت قرآن وانس با آن مطالب مفیدی با استناد به سخنان اهل بیت (ع) بویژه امیر مومنان (ع) نوشته ام بخشهایی از آن را در اینجا تقدیم کرده و خوانندگان محترم را به مطالعه آن توصیه می نمایم ؛ از خود کلام خداوند نکات کلیدی زیبا درباره تلاوت قرآن و توصیه اکید می توان گرفت و رتل القرآن ترتیلا ؛ واقرء ما تیسر من القرآن ؛ ان قرآن الفجر کان مشهودا» وقت صبحگاه قرآن بخوانید ؛ امیر مومنان (ع) می فرماید : الله علي مع الحق و القرآن، و الحق و القرآن مع علي ...
بدون شک بر اساس آیات و روايات و سيره عملي پيامبر و امامان (ع) تلاوت قرآن به خودي خود امري پسنديده و داراي آثار تربيتي، معنوي و مادي در جسم، جان، و زندگي است. در روايات آمده است که هر چيزي زنگار مي گيرد و نيازمند صيقل است، دل آدمي هم در هنگام زنگ زدگي با تلاوت قرآن جلا مي يابد.
از طرف ديگر تلاوت قرآن مقدمه انس با قرآن و انس با قرآن مقدم آشنايي و فهم معارف آن و فهم معارف و ارزش هاي قرآن مقدمه عمل به آن و رسيدن به يک زندگي قرآني است؛ از اين رو نمي توان به بهانه تلاوت قرآن، از تدبر و تعمق در معارف آن چشم پوشيد و يا به بهانه آشنايي با معارف آن از تلاوت آيات، غفلت کرد.
امير المؤمنين (ع) فرموده است: در پنج مورد دعا كردن را غنيمت بشمريد، یعنی محل اجابت دعاست، هنگام خواندن و تلاوت قرآن و هنگام اذان و هنگام آمدن باران و هنگام روياروى شدن صفهاى جنگ براى شهادت و هنگام دعا كردن مظلوم كه براى آن حاجبى جز عرش نيست.
امام سجاد (ع) فرمود: قرآن عهدنامه خداوند با انسان مؤمن است: از اين رو سزاوار است که هر مسلمان دست کم در روز 50 آيه از اين عهدنامه را بخواند و با گوش جان بينديشد و به امر و نهي و مواعظ آن دل سپرده و عمل کند.
ثواب تلاوت قرآن همراه با تدبر مسلما برابر با تلاوت بدون تدبر نيست، اکتفا کردن به تلاوت تنها، ما را از معارف عميق و غذاهاي روحاني اين مائده آسماني محروم مي کند؛ انسان مؤمن بدون شک هنگامي که براي زندگي خود برنامه درستي را تعريف کند و در چنين برنامه اي سهم قابل توجهي به عبادت و انس با خدا قرار دهد، خواهد توانست هم از لذت تلاوت و نورانيت با نام خدا بهره ببرد و هم با تأمل در ترجمه و مفاهيم آيات کريمه، عقل تشنه و روح گرسنه خود را از مائده آسماني معارف قرآن سير و سيراب کند.
قرآن تجلي خاص خداوند بر خلق است، هر كه شوق ديدار خدا داشته باشد و بخواهد با پروردگارش سخن بگوید، بايد قرآن بخواند و هر كس هم نشين قرآن شود ظاهرش بسيار جذاب و دلربا و باطنش ناپيداست ، عجايب آن هيچ گاه كهنه نمی شود، در آن چراغهاي هدايت و منار حكمت قرار دارد، تفكر در قرآن موجب حيات دل فرد بيناست همان گونه كه شخص در تاريكي ها با استمداد از نور گام برمي دارد.
رسول گرامي اسلام (ص) يكي از اساسي ترين مأموريتهاي خود را تلاوت قرآن مي داند؛ دقت در شرايط و آداب تلاوت قرآن از ديدگاه قرآن و معصومان (ع) خاصيت تلاوت كلام الهي را براي ما روشن مي سازد از جمله رعایت حق تلاوت، انتخاب زمان مناسب براي تلاوت قرآن ، تلاوت قرآن همراه با تدبّر و تفكّر و رعايت آداب تلاوت قرآن و برطرف كردن موانع فهم قرآن.
مؤمنان راستين انديشه در معاني و درك مفاهيم اين كتاب بزرگ را مقدمه اي براي عمل مي دانند لذا با تلاوت قرآن روح تازه اي در كالبد آنها دميده مي شود. وقتی فرد قرآن تلاوت می کند باید آيات آن را با دقت بخواند و حقايق آن را درك كند و به احكام آن عمل کنند و به وعده هاي آن اميدوار و از وعيدهاي آن ترسان باشد، از داستان هاي آن عبرت گيرد، به اوامرش گردن نهند و نواهي آن را بپذيرد.
برای تلاوت قرآن باید زمان مناسبی انتخاب کرد، تلاوت قرآن و خضوع در حضور خداوند، و محاسبه اعمال گذشته و تصميم قطعي براي آينده در دل شب ميسرتر است لذا مردان الهي حداكثر بهره را از شب مي برند زيرا نشئة زنده داري شب و مناجات و دعا و خضوع شب نشئة خاصي است كه با خضوع و مناجات و ذكر روز فرق دارد، لذا انسانهاي تقوي پيشه شب را به تلاوت قرآن زنده ميدارند.
بهره گيري از قرآن نيازمند تدبّر و انديشه در آيات آن است حاملان واقعي قرآن ائمة اطهار (ع) فضيلت تلاوت قرآن را در زياد خواندن آن نمي دانند بلكه فضيلت را خوب خواندن و تدبر و انديشه در آيات الهي مي دانند. پيامبر اكرم (ص) تلاوت بدون تدبر را بي بهره مي دانند و مي فرمايند: واي بر كسي كه آيات قرآن را بين دو فك و چانهاش بگرداند و دربارة آن تدبّر نكند.
رعايت ادب در تلاوت قرآن زمينه ساز بهره وري بيشتري از اين مائده الهي است آدابي همچون طهارت ظاهري و باطني ترتيل در تلاوت پناه بردن به خدا از شيطان رجيم، تدبر در آيات قرآن، استماع و انصات (خاوش بودن ) در برابر كلام خدا جملگي ناظر به تلاوتي از سر توجه و حضور است.
چهره حقيقت هر قدر آشكار و درخشان باشد تا در برابر ديده بينا قرار نگيرد درك آن ممكن نيست و به تعبير ديگر براي شناخت حقايق دو چيز لازم است، آشكار شدن چهره حق و دارا بودن وسيله ديد و درك، حال چه چيز مانع مي شود انسان قدرت شناخت را از دست دهد، بدون شك در درجه اول پيش داوري هاي غلط، هوي و هوسهاي نفساني، تعصب هاي كوركورانه و افراطي و خلاصه هر چيز كه صفاي دل و پاكي روح انسان را بر هم زند مانع درك حقيقت هستند در حديث مي خوانيم اگر شياطين در اطراف قلوب فرزندان آدم دور نميزدند آنها مي توانستند ملكوت و باطن آسمانها را ببينند.
در نتيجه تلاوت قرآن با شرايطي كه بعضي از آن شرايط ذكر شد موجب صفاي روح و پرورش فكر و زمينهساز عمل به دستورات الهي است.
سیره معصومین و علما نسبت به خواندن و انس با قرآن چگونه بوده است؟
رسول خدا (ص) از آغاز وحی مامور به تلاوت و قرائت قرآن شد و جان وجود حضرت قرآن بود و هر صبح و شام با قرآن انس و قرابت داشت که درآیات قرآن جلوه هایی از انس حضرت را می توان دریافت؛ به قدری تلاوت حضرت زیبا بود که مشرکان مخفیانه مشتاق شنیدن صوت قرآنش بودند و جمعی براثر همین تلاوت به اسلام گرویدند و در برنامه زندگی همه اهل بیت (ع) تلاوت وختم قرآن وجود داشته است.
در سیره امیر مومنان تلاوت روزانه قرآن و ختم آن به جهت انس روح و جان حضرت با قرآن گزارش شده است، از جمله كرامات آن حضرت آنكه پاى مبارك بر ركاب مىنهاد و افتتاح تلاوت قرآن میكرد و چون پاى ديگر به ركاب می رسید ختم كلام اللّه به تفاصيل سوره و آيات و كلمات می کردند و در جنگ صفین حضرت خود ختم قران می نمود و شبی دستور داد جمله یارانش قرآن تلاوت نمایند و در آخرین وصیتش فرمود: برشما باد بر قرآن و عمل به آن مبادا دیگران در عمل به آن پیشی بگیرند.
درسیره حضرت زهرا (س) گزارش شده هنگام اشتغال به کارهای منزل همواره قرآن تلاوت می نمود و هنگام بازی با فرزندان و تکان دادن گهواره آنان قرآن تلاوت می نمود و ذکر مدامش تلاوت قرآن بود ؛در سیره امام حسن(ع) است که آن حضرت انس و تلاوت روزانه و شبانه قرآن برنامه ثابت حضرت و تعلیم و تذکر آن به دیگران بود.
امام حسین(ع) به قدری با قرآن انس داشت که شب عاشورا وقتی مهلت می خواست فرمود من تلاوت قرآن را دوست دارم، شب عاشورا صداى تلاوت قرآن آنها كه چون نواى زنبوران عسل طنين انداز بود، به گوش سپاهيان دشمن مى رسيد.
مالك چون در مدينه بود به محضر امام صادق زياد رفت و آمد مى كرد و از كسانى بود كه از آن حضرت حديث روايت كرده اند و مطابق نقل بحار هنگامى كه مالك به محضر امام صادق (ع) مى رفت امام به او محبت مى فرمود و گاه به او مى فرمود: «من تو را دوست مى دارم» و مالك از اينكه مورد تفقد امام قرار مى گرفت سخت شاد مى گشت. مالك مى گفت: «من مدتى به حضور امام صادق (ع) آمد و شد داشتم. او را هميشه در حال نماز يا روزه يا تلاوت قرآن مى ديدم.
امام سجاد (ع) با صدای بسیار دلنشین به تلاوت قرآن می پرداخت به نحوی که شنونده بی اختیار جذب شده و به شنیدن صوت قرآن که از منزل امام شنیده می شد متوقف می شد و گاهی بیهوش می شد از سخنان آن حضرت که فرمود اگر همه مخلوقات در سیره امام کاظم تلاوت قرآن با آهنگ زیبا و لحن زیبا در حضر و سفر حتی در زندانی که به شهادت حضرت منجر شد ؛ امام باقر (ع) یکی از اوصاف شیعه واقعی را انس با قرآن می شمارد و گزارش شده است امام رضا (ع) از هر سه روز یک ختم قرآن داشته است و حضرت هميشه با قرآن مأنوس بود و بدقت آن را مى خواند و در آيات آن دقيقا تأمل مى كرد و از تلاوت آن چنان بهره مند مى شد كه در دنيا بى نظير بود. راويان مى گويند كلام امام تماما متأثر از قرآن بود، بنابراين پاسخها و مثالهايش نيز همگى مأخوذ از آن بود.
امام رضا (ع) می فرمود:در كمتر از اين مدت هم مى توانم قرآن را ختم کنم، اما هرگز نمى گذرم از آيه اى مگر اينكه در اطراف آن فكر مى كنم كه درباره چه چيز و در چه وقت نازل شده است؟ به اين جهت است كه هر سه روز يك بار قرآن را تمام مى كنم و معنى كلام امام اين است كه او در اغلب اوقات مشغول تلاوت قرآن كريم بود و درباره تفسير و اسباب نزول آن مى انديشيد.
مورّخان مى گويند كه او بيشتر شب را در جايگاهش به تلاوت قرآن مشغول بود و چون به آيه اى مى رسيد كه نام بهشت يا جهنّم در آن بود، مى گريست و از خدا بهشت را درخواست مى كرد و از آتش جهنّم به خدا پناه مى برد. امام جواد و امام هادی (ع) انس باقرآن داشتند و مدام با قرآن موعظه نموده و به آن استناد داشتند.
امام عسگری (ع) شبها به تلاوت قرآن مشغول بود و یکی از سفارشات حضرت به شیعیان مداومت وانس با قرآن است .در حالات علاّمة بحرالعلوم چنين نگاشته‌اند: روزي علاّمه وارد حرم مطهر حضرت علي، (ع)، شد و مصرع اول اين بيت شعر را خواند: چه خوش است صوت قرآن، ز تو دلربا شنيدن، به رخَت نظاره كردن، سخن خدا شنيدن. يكي از حاضران پرسيد: چرا اين شعر را خوانديد؟ علاّمه پاسخ داد: وقتي وارد حرم مطهر اميرمؤمنان علي، (ع)، شدم، حضرت ولي‌عصر، عجل‌الله تعالي فرجه الشريف، را ديدم كه در ناحية بالا سر نشسته، با صداي بلند و شيوا، قرآن مي‌خواند، از اين رو آن شعر را خواندم.
چه تفاوتی بین خواندن قران و انس با قرآن است؟ آیا تفاوتی دارد؟
خواندن صرف طوطی وار با انس تفاوت دارد ؛ انس داشتن ارتباط معنوی عمیق است که همواره خواننده را طلب می کند و به سوی خود می کشد ؛ انس ارتباط روحی همراه با درک و لذت غیر قابل وصف است که باید تجربه نمود و این مرتبه رفیعی از لذات معنوی است با جان ودل وتمام وجود قابل درک می باشد .
چه کنیم با قرآن انس بگیریم؟
پيشنهاد ما براي شروع، تلاوت 50 آيه یا یک صفحه در روز و تأمل در ترجمه و مفاهيم يک صفحه از قرآن و التزام به عمل به اوامر و نواهي آن است. گاهي ما به خاطر اين موفق نمي شويم كه افراط و تفريط مي كنيم مثلاً تلاوت را زياد و طولاني مي كنيم به همين خاطر است كه ائمه به ما توصيه كرده اند كه در مستحبات به حد نشاط اكتفا كنيم و كم ولي پيوسته كار را ادامه دهيم. حضرت علي (ع) مي فرمايد: كار كمي كه ادامه داشته باشد بهتر و با بركت تر از كار زيادي است كه انسان از آن ملول گردد.
پس سعي كنيد در برنامه خودتان به اين اصل مهم روان شناختي دقت به خرج دهيد مطمئن باشيد اثر مثبت آن را خواهيد ديد بهتر است ابتدا از 5 دقيقه شروع كنيد آري هر روز 5 دقيقه، اما براي آن يك وقت خاص در نظر بگيريد و تحت هيچ شرايطي آن را قطع نكنيد چه در سفر چه غير سفر، مهماني يا منزل و ... مثلاً آن را پس از نماز صبح قرار دهيد.
قرآن سرشار از معارف شيرين، درس زندگي، شيوه ارتباط هاي اجتماعي، كسب آرامش، تحمل سختي ها، تربيت ديني و ... است هر چه بيشتر با اين نكات ناب آشنا شويد رابطه شما با اين كتاب آسماني بيشتر مي شود. از جمله روشهای مجرب دیگر برای جذب و انس گرفتن کمک گرفتن از تفاسير ساده برای فهم وحذب قرآن است، ابتدا به تفسير آياتي با موضوع و رشته و گرایش مورد علاقه مانند رواشناسی داستان و قصه پردازی یا تاریخ و علوم دیگر به قرآن مراجعه و با قصد یافتن مطالب جالب آن را تلاوت کنید و يا دوستان خود مقرر نمایید هفته اي يكي دو جلسه براي لحظاتي قرآن و معارف قرآن بخوانيد يا جلسات قرآني برگزار کنید.
بهترین شیوه قرائت قرآن از نظر شما در ماه مبارک رمضان چیست؟
حتی المقدور ختم قرآن در این ماه سفارش اکید دارد که روزانه با یک جزء که امری معمول است اگر وقت کافی باشد شرکت در مساجد محل که از قدیم سنت مومنان است که به ختم جمعی قرآن می پردازند این بهترین روش هست ؛ برخی به سه ختم قرآن در این ماه موفق می شوند.
چرا در ماه رمضان به خواندن قرآن سفارش شده است؟
سیره پیامبر و اهل بیت (ع) مداومت در همه زمانهاست اما در ماه رمضان که ماه نزول است دارای تجارب و تاثیرات و ترقی معنوی و کسب فضایل بیش از روزهای دیگر است؛ چنانکه در طول 24 ساعت تلاوت قرآن در صبحگاه فضیلت و ثمرات معنوی بی شماری دارد و یا شبانگاه هنگام خواب برای آرامش و یاد خدا قبل از خواب آثاری دارد چنانکه توصیه شده برخی از سوره ها مانند سوره یاسین قبل از خواب تلاوت شود .
اهمیت تلاوت در این ماه در دعای پیامبر اکرم (ص) وارد شده است که هنگام رویت هلال ماه رمضان درخواست توفیق از خداوند به تلاوت قرآن می نمود که اهمیت تلاوت قرآن را می رساند و در آیات قرآن نیز تاکید به نزول در این ماه خود رهنمون توجه خاص به قرآن است.
امام باقر (ع) فرموده است، پيامبر (ص) چون به هلال رمضان نظر مىكردند رو به قبله مىايستادند و چنين عرضه مىداشتند: «پروردگارا! اين ماه را با امنيت و ايمان و سلامتى و اسلام و عافيت شايان و روزى فراخ و از ميان رفتن بيمارىها و توفيق تلاوت قرآن و...قرار بده
در سخن و سیره دیگر ائمه نیز به این مهم و فضیلت معنوی وصف ناپذیر آن تصریح شده است.لذا انس با قرآن می تواند در ماه رمضان که بستری آماده است برای کسب فیوضات معنوی بزرگ و نیل به درحات رفیع ایمان میسر و فراهم گردد.
