سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان در گفتگو با رضوی مطرح کرد:
زیارت بستر توسعه دیپلماسی میان ایران و پاکستان
خبرگزاری رضوی- زینب اصغریان؛ دامنه جغرافیایی و تمدنی فرهنگ رضوی سرزمین های گسترده ای فراتر از مرزهای ایران و خراسان را در بر گرفته است و حوزه بزرگی را در کشورهای غرب آسیا و شبه قار تحت تأثیر قرار داده است. کشور پاکستان با پیوندهای سیاسی، فرهنگی و تمدنی با ایران از نمونه ها مناطقی است که دارای پیوستگی های دیرین با حرم مطهر رضوی است و جلوه های فراوانی از ارادت به مقام امام رضا علیه السلام در این سرزمین قابل مشاهده است. این بستر موجب بسط و توسعه روزافزون روابط ایران و پاکستان شده است و ظرفیت های متعددی را برای دو ملت و ملل جهان اسلام ایجاد کرده است. در این رابطه با جناب آقای دکتر سید محمد علی حسینی سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد گفتگو کرده ایم.
جناب سفیر؛ تأثیرات و روابط فرهنگی و تمدنی ایران و پاکستان را چگونه توصیف و ارزیابی می کنید؟
اگر بین دو سرزمین ایران و پاکستان، مرزهای سیاسی فاصله قرار داده است، میان دل، اندیشه و فرهنگ دو ملت فاصله‌ای وجود ندارد. اهمیت زبان فارسی در تاریخ، فرهنگ و تمدن شبه قاره و تاثیر این زبان بر زبان اردو غیر قابل انکار است.
دین اسلام با زبان فارسی به این منطقه راه یافته است. از شعرا، اندیشمندان و ادبای بزرگ شبه قاره از جمله امیر خسرو دهلوی و علامه اقبال لاهوری آثار زیادی به زبان فارسی باقی مانده است. تا پیش از ورود مهاجمان و استعمارگران بریتانیایی، فارسی، زبان رسمی و درباری این منطقه بوده است و مردم عادی نیز سخنوری به زبان فارسی را به کودکان خود می آموخته اند و به آن افتخار می کردند.
امروز نیز اگر از اماکن تاریخی، مساجد، مقبره ها و کاخ های تاریخی در منطقه شبه قاره بازدید کنید، متوجه می شوید که این اماکن عمدتا با معماری ایرانی ساخته شده و مزین به هنرهای ایرانی-اسلامی از جمله کاشی‌کاری و خوشنویسی اشعاری به زبان فارسی هستند. مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان از بیش از هفده هزار کتاب خطی قدیمی به زبان فارسی نگهداری می کند که قدمت آنها از قرن هفتم هجری قمری تا قرن سیزده است و به مثابه اسناد مهمی، نماد و یادآور پیوندهای دیرینه ایران و پاکستان هستند.
برخی از آداب، رسوم، سنن و ارزش های اجتماعی در پاکستان نیز ریشه در ایران دارد. اهمیت نهاد خانواده، انواع مراسم برای ازدواج، برگزاری جشن های شاد با استفاده از موسیقی های سرگرم کننده شرقی، غزل ها و ترانه های فارسی و اردو و سبک خاص موسیقی پاکستانی به نام قوالی، ریشه در فرهنگ، تمدن و هنر ایران زمین دارد.
با وجود عمق فرهنگی در پیوند ایران و پاکستان به نظر می رسد روابط دو کشور تا وضعیت مطلوب خود فاصله دارد. اکنون در مناسبات با پاکستان در وضعیتی هستیم و موانع احتمالی کدام است؟
استفاده از ظرفیت اشتراکات فرهنگی و تمدنی بین دو کشور برای توسعه روابط در سایر ابعاد، از وظایف اصلی مسئولین دو کشور است. بحمد الله در سال‌های اخیر، سطح روابط سیاسی و دیپلماتیک بسیار خوب بوده و سفر هیات های عالی رتبه دو کشور به صورت منظم در جریان بوده است. اکنون تفاهم و درک مشترکی نسبت به توسعه روابط در زمینه های مختلف به ویژه توسعه تجارت دوجانبه شکل گرفته است.
به هرحال تأثیرپذیری همکاری های اقتصادی از تحولات سیاسی داخلی و منطقه ای از جمله مهمترین دلایل پایین بودن سطح روابط اقتصادی میان دو کشور در دهه های اخیر بوده است. همچنین تأثیرگذاری طرف های ثالث و سیاست های تفرقه افکنانه آنها به ویژه تحریم های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا سبب نرسیدن دو کشور به حجم مطلوبی از روابط اقتصادی و تجاری شده است. برداشتن این موانع و حتی کار کردن در شرایط وجود موانع، نیازمند اهتمام و همت ویژه تاجران، سازمان های متولی امور تجاری و مسئولین امر است.
البته همکاری‌های بین دو کشور در زمینه های اجتماعی مانند گردشگری، دانشگاهی و رسانه ای در حال افزایش است. همه ساله تعداد قابل توجهی از اتباع پاکستانی برای اهداف گردشگری و دانشگاهی به ایران سفر می کنند. پیش از شیوع کرونا، سالانه حدود نیم میلیون زائر پاکستانی از ایران بازدید می کردند. رسانه های پاکستانی به اخبار و تحولات ایران علاقه مند هستند و همه روزه تعداد زیادی از آنها را منتشر می کنند. خبرگزاری های مهم و فعال ایرانی نیز در شهرهای مختلف پاکستان دفتر یا خبرنگار دارند و اخبار پاکستان را برای مخاطبان خود مخابره می کنند.
راهکارهای توسعه روابط دو کشور در ابعاد مختلف چیست؟
راهکارهای توسعه روابط ایران و پاکستان در دو دسته جای می گیرد: دسته نخست شامل راهکارهایی برای مقابله با موانع موجود در مسیر توسعه همکاری ها است. همکاری در زمینه توسعه تجارت تهاتری و وارد کردن محصولات کشاورزی در ازای صادرات محصولات پتروشیمی و حامل های انرژی، استاندارد و روزآمدکردن قرارداد‌ها و تفاهم نامه‌های تهران – اسلام آباد در این زمینه ها در این دسته جای می گیرد که برای خنثی سازی اثر تحریم ها و نبود کانال های بانکی تعریف می شود.
دسته دوم به ابتکارات دو کشور برای یافتن راه ها و موضوعات جدید همکاری باز میگردد. همکاری در زمینه تجارت فناوری‌های نو از جمله در تولید تجهیزات پزشکی و محصولات "نانوتکنولوژی" و "بیوتکنولوژی" می تواند بخشی از این راهکارها باشد. بر این اساس می توان در برنامه جامع همکاری‌های ایران و پاکستان و توافقنامه های دوجانبه از جمله موافقت نامه تجارت ترجیحی و تراز تجاری دو کشور ایده های جدید و سازنده ای را مبنای کار قرار داد.
ابراز ارادت مقامات ارشد پاکستان و اهل سنت این کشور به اهل بیت(ع) به ویژه امام رضا(ع)، جلوه های چشمگیری دارد که در سفر عمران خان به مشهد نیز گوشه ای از آن را شاهد بودیم. ظرفیت دیپلماسی زیارت در این رابطه چقدر است؟
علاقه رهبران و مقامات پاکستانی به سفر به ایران با یا حتی بدون دعوت رسمی نکته مثبتی در روابط دو کشور است. این علاقه به اماکن مقدس مذهبی ایران تا حدی است که برخی از مقامات پاکستانی از جمله عمران خان و شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان درخواست داشتند برنامه سفر ایشان از مشهد مقدس آغاز شود.
اخیرا در ملاقاتی که خانم دکتر شیرین مزاری، وزیر حقوق بشر پاکستان داشتم، ایشان ضمن ابراز علاقه به سفر به ایران اظهار داشت سفر به ایران یک سفر خاص و ممتاز است، چرا که نه تنها یک سفر رسمی بلکه یک سفر زیارتی و سیاحتی است.
همچنین از آنجا که امروزه بخش مهمی از دیپلماسی به دیپلماسی مسیر دوم یا مردمی اختصاص می یابد با توسعه امکانات، تبلیغات و تسهیلات می توان به شکوفایی گردشگری بین دو کشور کمک کرد که آن هم به سهم خود در ارتقای بینش مردم و رهبران دو کشور از یکدیگر تاثیرگذار است.
جناب سفیر؛ تأثیرات و روابط فرهنگی و تمدنی ایران و پاکستان را چگونه توصیف و ارزیابی می کنید؟
اگر بین دو سرزمین ایران و پاکستان، مرزهای سیاسی فاصله قرار داده است، میان دل، اندیشه و فرهنگ دو ملت فاصله‌ای وجود ندارد. اهمیت زبان فارسی در تاریخ، فرهنگ و تمدن شبه قاره و تاثیر این زبان بر زبان اردو غیر قابل انکار است.
دین اسلام با زبان فارسی به این منطقه راه یافته است. از شعرا، اندیشمندان و ادبای بزرگ شبه قاره از جمله امیر خسرو دهلوی و علامه اقبال لاهوری آثار زیادی به زبان فارسی باقی مانده است. تا پیش از ورود مهاجمان و استعمارگران بریتانیایی، فارسی، زبان رسمی و درباری این منطقه بوده است و مردم عادی نیز سخنوری به زبان فارسی را به کودکان خود می آموخته اند و به آن افتخار می کردند.
امروز نیز اگر از اماکن تاریخی، مساجد، مقبره ها و کاخ های تاریخی در منطقه شبه قاره بازدید کنید، متوجه می شوید که این اماکن عمدتا با معماری ایرانی ساخته شده و مزین به هنرهای ایرانی-اسلامی از جمله کاشی‌کاری و خوشنویسی اشعاری به زبان فارسی هستند. مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان از بیش از هفده هزار کتاب خطی قدیمی به زبان فارسی نگهداری می کند که قدمت آنها از قرن هفتم هجری قمری تا قرن سیزده است و به مثابه اسناد مهمی، نماد و یادآور پیوندهای دیرینه ایران و پاکستان هستند.
برخی از آداب، رسوم، سنن و ارزش های اجتماعی در پاکستان نیز ریشه در ایران دارد. اهمیت نهاد خانواده، انواع مراسم برای ازدواج، برگزاری جشن های شاد با استفاده از موسیقی های سرگرم کننده شرقی، غزل ها و ترانه های فارسی و اردو و سبک خاص موسیقی پاکستانی به نام قوالی، ریشه در فرهنگ، تمدن و هنر ایران زمین دارد.
با وجود عمق فرهنگی در پیوند ایران و پاکستان به نظر می رسد روابط دو کشور تا وضعیت مطلوب خود فاصله دارد. اکنون در مناسبات با پاکستان در وضعیتی هستیم و موانع احتمالی کدام است؟
استفاده از ظرفیت اشتراکات فرهنگی و تمدنی بین دو کشور برای توسعه روابط در سایر ابعاد، از وظایف اصلی مسئولین دو کشور است. بحمد الله در سال‌های اخیر، سطح روابط سیاسی و دیپلماتیک بسیار خوب بوده و سفر هیات های عالی رتبه دو کشور به صورت منظم در جریان بوده است. اکنون تفاهم و درک مشترکی نسبت به توسعه روابط در زمینه های مختلف به ویژه توسعه تجارت دوجانبه شکل گرفته است.
به هرحال تأثیرپذیری همکاری های اقتصادی از تحولات سیاسی داخلی و منطقه ای از جمله مهمترین دلایل پایین بودن سطح روابط اقتصادی میان دو کشور در دهه های اخیر بوده است. همچنین تأثیرگذاری طرف های ثالث و سیاست های تفرقه افکنانه آنها به ویژه تحریم های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا سبب نرسیدن دو کشور به حجم مطلوبی از روابط اقتصادی و تجاری شده است. برداشتن این موانع و حتی کار کردن در شرایط وجود موانع، نیازمند اهتمام و همت ویژه تاجران، سازمان های متولی امور تجاری و مسئولین امر است.
البته همکاری‌های بین دو کشور در زمینه های اجتماعی مانند گردشگری، دانشگاهی و رسانه ای در حال افزایش است. همه ساله تعداد قابل توجهی از اتباع پاکستانی برای اهداف گردشگری و دانشگاهی به ایران سفر می کنند. پیش از شیوع کرونا، سالانه حدود نیم میلیون زائر پاکستانی از ایران بازدید می کردند. رسانه های پاکستانی به اخبار و تحولات ایران علاقه مند هستند و همه روزه تعداد زیادی از آنها را منتشر می کنند. خبرگزاری های مهم و فعال ایرانی نیز در شهرهای مختلف پاکستان دفتر یا خبرنگار دارند و اخبار پاکستان را برای مخاطبان خود مخابره می کنند.
راهکارهای توسعه روابط دو کشور در ابعاد مختلف چیست؟
راهکارهای توسعه روابط ایران و پاکستان در دو دسته جای می گیرد: دسته نخست شامل راهکارهایی برای مقابله با موانع موجود در مسیر توسعه همکاری ها است. همکاری در زمینه توسعه تجارت تهاتری و وارد کردن محصولات کشاورزی در ازای صادرات محصولات پتروشیمی و حامل های انرژی، استاندارد و روزآمدکردن قرارداد‌ها و تفاهم نامه‌های تهران – اسلام آباد در این زمینه ها در این دسته جای می گیرد که برای خنثی سازی اثر تحریم ها و نبود کانال های بانکی تعریف می شود.
دسته دوم به ابتکارات دو کشور برای یافتن راه ها و موضوعات جدید همکاری باز میگردد. همکاری در زمینه تجارت فناوری‌های نو از جمله در تولید تجهیزات پزشکی و محصولات "نانوتکنولوژی" و "بیوتکنولوژی" می تواند بخشی از این راهکارها باشد. بر این اساس می توان در برنامه جامع همکاری‌های ایران و پاکستان و توافقنامه های دوجانبه از جمله موافقت نامه تجارت ترجیحی و تراز تجاری دو کشور ایده های جدید و سازنده ای را مبنای کار قرار داد.
ابراز ارادت مقامات ارشد پاکستان و اهل سنت این کشور به اهل بیت(ع) به ویژه امام رضا(ع)، جلوه های چشمگیری دارد که در سفر عمران خان به مشهد نیز گوشه ای از آن را شاهد بودیم. ظرفیت دیپلماسی زیارت در این رابطه چقدر است؟
علاقه رهبران و مقامات پاکستانی به سفر به ایران با یا حتی بدون دعوت رسمی نکته مثبتی در روابط دو کشور است. این علاقه به اماکن مقدس مذهبی ایران تا حدی است که برخی از مقامات پاکستانی از جمله عمران خان و شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان درخواست داشتند برنامه سفر ایشان از مشهد مقدس آغاز شود.
اخیرا در ملاقاتی که خانم دکتر شیرین مزاری، وزیر حقوق بشر پاکستان داشتم، ایشان ضمن ابراز علاقه به سفر به ایران اظهار داشت سفر به ایران یک سفر خاص و ممتاز است، چرا که نه تنها یک سفر رسمی بلکه یک سفر زیارتی و سیاحتی است.
همچنین از آنجا که امروزه بخش مهمی از دیپلماسی به دیپلماسی مسیر دوم یا مردمی اختصاص می یابد با توسعه امکانات، تبلیغات و تسهیلات می توان به شکوفایی گردشگری بین دو کشور کمک کرد که آن هم به سهم خود در ارتقای بینش مردم و رهبران دو کشور از یکدیگر تاثیرگذار است.
