خبرگزاری رضوی-بهمن دهستانی؛ سال 2022 میلادی با پیام ها و درخواست های رهبران مذهبی جهان برای گفتگو، صلح، همزیستی و حمایت فقراء و نیازمندان آغاز شده است و بزرگان ادیان خواستار پایان بحران های انسانی روز به ازدیاد در دنیا شدند.
پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک های جهان در پیام خود گفت بسیاری از فاجعه عظیم در سوریه، یمن و عراق در سکوت عبور می کنند. او یادآور شد در سطح بین‌المللی نیز خطر اجتناب از گفتگو وجود دارد که ممکن است گرفتاری های بشر را طولانی تر کند. در این رابطه و درباره ضرورت های گفتگو و تفاهم بین ادیان با اتکاء و الهام از آموزه های رضوی با آقای دکتر همایون همتی استاد برجسته الاهیات و ادیان گفتگو کرده ایم.

بایسته هایی که برای ورود و تحقق گفتگو با ادیان لازم مد نظر قرار گیرد چیست و تعالیم رضوی چه آموزه هایی در این رابطه در اختیار ما می گذارد؟
یکی از مهمترین مسائلی که در گفتگو یا دیالوگ بین ادیان و اسلام و مسحیت باید رعایت شود روشن بودن ماهیت دیالوگ است به این معنا که منظور ما از دیالوگ تبلیغات دینی از نوع رایج آن نیست بلکه دیالوگ در جهان امروز اهداف تبلیغات دینی را دنبال نمی کند یعنی دیالوگ به معنای تغییر دین در پیروان سایر ادیان نیست.
اگر پیرو دینی با مطالعه علاقمند به تغییر دین شد موضوع دیگری است اما هدف دیالوگ تبلیغات دینی نیست چرا که تبلیغ دینی بر عهده  حوزه های علمیه است و روحانیون و مبلغان ادیان گروه های تبشیری، مبلغان کارآمدی در دنیا دارند؛ حتی مسیحیان در سراسر دنیا و در قلب آفریقا نیز به تبلیغ می پردازند لذا هدف اصلی در دیالوگ بین ادیان رسیدن به فهم مشترک است؛ فهم مستقیم عینی همدلانه و بی طرفانه ای در دیالوگ که به نمایندگان ادیان اجازه می دهد تا دین خود را معرفی کنند نه اینکه ما برحسب   مطالعه کتب دینی آنها و با توجه به تفسیری که در فضای ذهنی خودمان داریم دین آنها را تفسیر کنیم اعم از دین مسیحیت یا اسلام یا سایر ادیان.
مثلا اگر مسلمانان معتقدند کتاب مسیحیان تحریف شده باید سخن مسیحیان را در این باره شیند که آنها آیا این موضوع را تهمت می دانند یا پاسخی برای آن ارائه می دهند. اینکه مسلمانان خود به تفسیر موضوعاتی در باب توحید و صفات خداوند بپردازند و استدلال خود را ارائه دهند لزوما رسیدن به فهم همدلانه نیست لذا فهمی که در دیالوگ ایجاد می شود فهم مشارکتی است یعنی فهمی که من به کمک پیروان خود آن دین به آن می رسم نه فهمی یک سویه و انفرادی که با مطالعه کتابها ایجاد می شود چرا که این دو فهم کاملا از هم مجزا است از این رو در گفتگو یا دیالوگ، متدلوژی یا روش هایی برای فعالیت در این حوزه وجود دارد.
این موضوع هم باید رعایت شود که در دیالوگ بین ادیان دنبال تغییر دین پیروان سایر ادیان نیستیم چرا که اگر آنها احساس کنند که قصد تغییر دین آنها را داریم با گارد و نوعی سپر در برابر ما حاضر می شوند و طبعا وارد دیالوگ نمی شوند لذا باید باز و گشوده وارد باب گفتگو شویم در عین حالی که ذره ای از اعتقاداتمان عقب نشینی نمی کنیم با  دفاع عالمانه و رفع ابهام می توانیم در روش دیالوگ بین ادیان بسیار تاثیر گذار باشیم.
باید به این موضوع توجه کرد که ما به دنبال تعامل با ادیان هستیم؛ امروز ادیان توحیدی در برابر جبهه متحد کفر، سکولارها، مشرکان، بی دین ها و لائیک ها باید با هم همکاری نزدیکی داشته باشند. تیم های عالمان و پژوهشگران از ادیان توحیدی باید پروژه های مشترکی در برابر امواج نهلیسم، پوچ گرایی و خدا و دین ستیزی تعریف کنند و برنامه ها باید در فضایی به دور از تفرقه سازی و اختلاف گستری چه در درون خود مذاهب اسلامی و جهان اسلام و چه درون سایر ادیان توحیدی دنبال شود.
مطابق تاکید امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب که پرهیز از تفرقه را تاکید و سفارش کرده اند؛ خانواده بزرگ ادیان توحیدی باید در یک جبهه واحد از اختلاف و تفرقه دوری کنند.
از سوی دیگر ما در جهان اسلام باید با رصد و پایش دائمی مستمر جهان مسیحیت، رصد درس ها، ملاقات ها و دیدگاه های پاپ و تفسیرهای کاردینال ها و مشاوران متخصص کلیساها و مراجعه دائمی به سایت های مسیحی و شناخت نیازهای جوانان مسیحی بدون ذره ای توهین، روش امام رضا علیه السلام را با بزرگواری و بزرگ منشی پیاده کنیم.

مسئله زیرساخت ها یا حمایت ها از اساتید و پژوهشگران و فعالان حوزه گفتگوی ادیان تا چه حد مهم است و می تواند در تسهیل گفتگو و ایجاد راهکار مؤثر باشد؟
این مسئله باید مورد توجه مسئولان و دغدغه مندان قرار بگیرد که تهیه منابع و تحقیق و بررسی ادیان نیازمند منابع مالی است؛ قطعا اساتید با دریافتی های کنونی که حتی امکان تامین معیشت خانواده را ندارند نمی توانند در مسائل علمی به تحقیق و تبیین مباحث علمی بپردازند.
تأمین منابع مالی به برکت وجود آستان مقدس امام رضا علیه السلام و وقفیات می تواند بسیار کارساز باشد. بطور مثال ارائه تسهیلاتی برای ایجاد پایگاه علمی گفتگوی با ادیان یا تأمین مالی اساتید و پژوهشگران برای سفرهای مطالعاتی خارجی.
بنده به عنوان استاد این رشته به دلیل مسائل مالی سه سال است به هیچ همایشی در خارج از کشور نرفته ام! حمایت از کارگاه های آموزشی و پژوهشی در تولید فکری و تکثیر و تربیت نیرو برای سالهای آینده و در نظام دینی ما در جهت مواجهه با ادیان و دیالوگ با آنها بسیار الزامی است.
قطعا متفکران در ارتباطات علمی است که نشاط و سرزندگی خود را حفظ می کنند؛ اگر برقراری ارتباط با سایر متفکران از متفکر گرفته شود پژمرده و دچار انزوا می شود. متأسفانه در ایران سال ها است دچار نوعی اوتیسم فرهنگی و در خود فرو رفتگی بخصوص در حوزه علوم انسانی شده ایم به صورتی که دانشمندان ایرانی به همایش های بین المللی دعوت نمی شوند یا بهتر است بگوییم ما بایکوت علمی شده ایم!
این در حالی است که برای چند صد هزار تومان حمایت از اساتید، بخل ورزی می شود اما اختلاس ها یا حیف و میل ها همچنان برقرار است و مانع رسیدن اساتید حقیقی به جایگاه واقعی علمی خود می شود.
اگر قرار است گفتگوی بین ادیان در نظام جمهوری اسلامی ایران آن هم به برکت وجود مقدس امام رضا علیه السلام برقرار شود باید اساتید به جایگاه و شأن خود برسند و تأمین شوند تا پژوهش های علمی آنها در سراسر جهان منتشر شود.

چه تجارب یا نمونه های بین المللی در میان مراکز گفتگوی ادیان جهت استفاده و بررسی وجود دارد؟
ما نیازمند دایر کردن مراکز فعال و پویا و متمایز هستیم بطور مثال اکادمی دیالوگ ادیانی شبیه آکادمی هانوفر در آلمان فعالیت های قابل توجهی دارد و الگوی قابل بررسی به شمار می رود. هانوفر شهری است که چندین بار به عنوان سخنران به آنجا دعوت شده ام و به زبان های مختلف انگلیسی و آلمانی سخنرانی داشته ام.
این آکادمی یکی از معروفترین و موفق ترین دیالوگ های میان ادیان در جهان را در مؤسسه ای با طراحی محیطی بسیار زیبا و آرام ایجاد کرده است. مؤسسه ای که در طول سال پذیرای گروه های مختلفی از پیروان ادیان است و بیش از 80 برنامه سالانه دیالوگ بین ادیان از سراسر جهان در آن اجرا می شود.
داشتن آشپزخانه جهت طبخ شرعی برای مسلمانان، بخشی برای گیاهخواران هندو یا بودایی، اتاق های نیایش متناسب با شعائر هر آیین، خوابگاه های مجهز و توجه به پخش سرودهای دینی از بخش های این مرکز است.
این مرکز و آکادمی، نمایشگاهی از حضور پیروان همه ادیان و روحانیون و متخصصان ادیان است که با ارائه نشریات و بروشورهای تخصصی، برگزاری  کنگره های بین المللی می تواند الگویی برای داشتن یک آکادمی موفق در شهری مانند مشهد باشد تا این شهر بتواند در گام اول ادیان توحیدی را به هم  نزدیک کند و بتواند مناظرات امام رضا علیه السلام را در میان پیروات ادیان محقق سازد.
مناظراتی که شرکت کنندگان از دیگر ادیان در همایش بین المللی امام رضا علیه السلام و ادیان در مشهد خواستار مطالعه و آشنایی با آن بودند و اگر به دستشان می رسید بهترین هدیه ای بود که از اسلام و جهان تشیع و از ایران با خود به کشورشان می بردند لذا مشهد مقدس می تواند پایگاه امن و قابل اعتنایی برای گسترش گفتگوی بین ادیان و نهادینه ساختن این مهم در تحقق رسالت ادیان توحیدی باشد.