سفیر اسبق ایران در کشورهای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری رضوی:
پایه های تئوریک و اقدامات میدانی برای وحدت اسلامی باید همزمان تقویت شود
خبرگزاری رضوی. ساحل عباسی. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی در ماه جاری بر لزوم تحقق عملی وحدت با بکارگیری راهکارهایی همچون برنامه ریزی و حضور در اجتماعات سنی و شیعه تأکید کردند. مسئله همگرایی و همبستگی در جهان اسلام از نیازهای همیشگی جوامع مسلمان است که نیازمند ارائه راهکارهای جدید است. در این رابطه با آقای احمد دستمالچیان سفیر و دیپلمات اسبق جمهوری اسلامی ایران و کارشناس روابط بین الملل و جهان اسلام گفتگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.
رهبر معظم انقلاب در دیدار میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی پیشنهاداتی درباره تحقق عملی وحدت از جمله برنامه ریزی و رفت و آمد و حضور در محافل شیعه و سنی بیان کردند. سید حسن نصرالله نیز خواستار تشکیل کمیته ای برای دیدارهای رو در رو بیا سران اسلامی شد. ارزیابی شما از این راهکارها چیست؟
بعد از شکست جنگ های نیابتی در آن واحد دو گفتمان در جهان عرب و جهان اسلام شکست خورد. در آن زمان بنده نظریه ای طرح کردم که در این گفتگو با توجه به موضوع مورد نظر به طور خلاصه بدان اشاره می کنم تا به پاسخ سوال شما برسیم. در حقیقت بعد از شکست جنگ های نیابتی، جنگ های تکفیری، گفتمان سلفی، وهابی و تکفیری شکست خوردند. اگر وهابی‌ها و سلفی‌ها قبل از این در همین حد که نظر و سخنان خود را بیان می کردند در بین جوانان اهل سنت جایگاهی داشتند، اما بعد از روی کار آمدن داعش، با خشونت بیش از حد و قساوت خونریزانه ای که داشتند جوان مسلمان عربی و سنی این رویکرد را بسیار خشن و بی رحمانه دیدند لذا آنها از نظر گفتمانی شکست خوردند. تا همین چند سال گذشته در جهان اسلام دو گفتمان داشتیم. یکی تکفيری ها و دیگری اخوان المسلمین. اخوان المسلمین بعد از تجارب سالیان طولانی که به دست آورده بودند در ماجرای بهار عربی و به دست گرفتن قدرت در مصر، به دلیل اینکه تجربه کاری نداشتند در گفتمان خود موفق نشدند و شکست سنگینی خوردند. به نحوی که در حال حاضر گفتمان اخوانی در انزوای کامل به سر می‌برد و در جهان عرب دیگر موجودیتی ندارد. آن چیزی که بعد از شکست این دو جریان به نظر بنده وقت طرح کردن آن رسیده است، گفتمان جدیدی بر اساس آموزه های انقلاب اسلامی و منویات و دیدگاه های مترقیانه حضرت امام در مبارزه با استکبار جهانی است که لازم برای جوانان مسلمان جهان تبیین شود. این روش بهترین موضوعی است که می توان به جوانان مسلمان ارائه داد. یعنی با توجه به این راهکار می توان جوانان مسلمان را آگاه کرد.
همانگونه که مقام معظم رهبری به جوانان غربی پیام دادند، معظم له می توانند پیامی به جوانان مسلمان عرب و غیر عرب بدهند و آنها را با این چارچوب گفتمانی جمهوری اسلامی ایران مورد خطاب قرار دهند. همانگونه که رهبر معظم انقلاب اینک پیشنهاد دایر شدن یک گفتمان دینی بین علمای شیعه، سنی و سایر فرق اسلامی را داده اند تا تقارب دیدگاه های مختلفی که در بین گروه‌های مختلف اسلامی وجود دارد ایجاد شود. کما اینکه قبلا توسط علمای بزرگ اسلام مرحوم آیت الله العظمی بروجردی و شیخ شلتوت نیز ایجاد شده بوده که به دار التقریب منجر شد. لذا جهان اسلام اینک بیش از هر زمان دیگر برای گفتمان جدید عطش دارد. لذا انتظار می رود این گفتمان توسط جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری پایه گذاری شود. گروه های مقاومت در راس آنها آقای سید حسن نصرالله نیز در جهان عرب نیز می توانند موضوع فکری و ایدئولوژیک این کار را مورد نظر قرار دهند و ابتکار عمل را به دست بگیرند.
آقای سید حسن نصرالله در جهت وحدت بخشی به جهان اسلام و کاهش اختلافاتی که بین سران جهان اسلام دیده می شود دیدگاه مورد نظر خود را بیان داشتند و مقام معظم رهبری نیز از بعد ايدئولوژيک به این موضوع پرداختند. بنابراین آقای سید حسن نصرالله از بعد سیاسی خواستار راه اندازی چنین گفتمانی شدند. قطعا با راه اندازی این گفتمان ها جهان اسلام می تواند به تقارب دیدگاه لازم برای حل مشکلات بزرگی که استعمار جهانی برای جهان اسلام ایجاد کرده برسد. لذا هر دو پیشنهاد استراتژیک، اساسی و ضروری است که در شرایط فعلی که خلأ کامل فکری و ایدئولوژیک در جهان اسلام حاکم شده می تواند جای خود را باز کند.
این دیدگاه ها و پیشنهادات چه ریشه ها، ابعاد و اهدافی را مد نظر دارند که ضروری است به آنها توجه شود؟
این دیدگاه براساس مساوات، عدل و گفتمان صلح و امنیت تدوین شده است. برخلاف اینکه کشورهای مختلف در دهه های گذشته سعی کردند جمهوری اسلامی را اینگونه معرفی کنند که اساس نظام اسلامی ایران بر اساس اختلاف افکنی و تفرقه، آشوب، بی ثباتی و ناامنی و جنگ و خونریزی در منطقه است. اما جمهوری اسلامی ایران همواره نشان داده که خواستار صلح، امنیت و ثبات و مخالف صد در صد خشونت و ناامنی بوده است. اگر تکفيری ها و داعش به همراهی آمریکا، عربستان و رژيم صهيونيستي عاملین راه اندازی آتش جنگ و خونریزی و فتنه در منطقه بودند این جمهوری اسلامی ایران بود که عوامل ناامنی و جنگ و خونریزی را سرکوب کرد. حاج قاسم سلیمانی برای بازگرداندن آرامش، صلح و امنیت به منطقه جان خود را فدا کرد. لذا جمهوری اسلامی ایران از ابتدای پیروزی تا کنون مبشر صلح و امنیت و گفتمان تقریب مذاهب و برادری بوده، در حالی که دشمنان امانع تحقق چنین گفتمانی شدند. اینک انتظار می رود در دولت آقای رئیسی گفتمان صلح و امنیت براساس عدالت و مساوات برای جهان اسلام مطرح شود تا مسلمانان جهان بتوانند خود را در گرداب مشکلات بازیابی کنند.
به نظر جنابعالی برگزاری کنفرانس های فکری، علمی برای ایجاد تقریب مذاهب در جهان اسلام کفایت می کند؟ یا نیازمند اقدامات تکمیلی هم هستیم؟
به هر حال باید پایه های نظری و تئوریک گفتمان پایه گذاری شود تا مشخص شود کدام اشتراکات بین مسلمانان باید تقویت شود و چگونه می توان اختلافات را کاهش داد تا بعد از این به عرصه میدانی و اقدامات میدانی برسیم که چه اقداماتی باید صورت بگیرد. منتهی از هم اکنون می توان در صحنه میدان توریسم مذهبی را تقویت کرد. این موضوع می تواند گفتمان سازنده ای بین مسلمانان جهان را ایجاد کند. همچنين بازار مشترک اسلامی و تقویت سازمان های مردم نهاد اسلامی در دستور کار قرار بگیرد تا مسلمانان با هم مراودات بیشتری داشته باشند. این موارد کمک بسیار خوبی به تئوری گفتمان تقریب مذاهب اسلامی و وحدت افزایی بین مسلمانان می شود.
رهبر معظم انقلاب در دیدار میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی پیشنهاداتی درباره تحقق عملی وحدت از جمله برنامه ریزی و رفت و آمد و حضور در محافل شیعه و سنی بیان کردند. سید حسن نصرالله نیز خواستار تشکیل کمیته ای برای دیدارهای رو در رو بیا سران اسلامی شد. ارزیابی شما از این راهکارها چیست؟
بعد از شکست جنگ های نیابتی در آن واحد دو گفتمان در جهان عرب و جهان اسلام شکست خورد. در آن زمان بنده نظریه ای طرح کردم که در این گفتگو با توجه به موضوع مورد نظر به طور خلاصه بدان اشاره می کنم تا به پاسخ سوال شما برسیم. در حقیقت بعد از شکست جنگ های نیابتی، جنگ های تکفیری، گفتمان سلفی، وهابی و تکفیری شکست خوردند. اگر وهابی‌ها و سلفی‌ها قبل از این در همین حد که نظر و سخنان خود را بیان می کردند در بین جوانان اهل سنت جایگاهی داشتند، اما بعد از روی کار آمدن داعش، با خشونت بیش از حد و قساوت خونریزانه ای که داشتند جوان مسلمان عربی و سنی این رویکرد را بسیار خشن و بی رحمانه دیدند لذا آنها از نظر گفتمانی شکست خوردند. تا همین چند سال گذشته در جهان اسلام دو گفتمان داشتیم. یکی تکفيری ها و دیگری اخوان المسلمین. اخوان المسلمین بعد از تجارب سالیان طولانی که به دست آورده بودند در ماجرای بهار عربی و به دست گرفتن قدرت در مصر، به دلیل اینکه تجربه کاری نداشتند در گفتمان خود موفق نشدند و شکست سنگینی خوردند. به نحوی که در حال حاضر گفتمان اخوانی در انزوای کامل به سر می‌برد و در جهان عرب دیگر موجودیتی ندارد. آن چیزی که بعد از شکست این دو جریان به نظر بنده وقت طرح کردن آن رسیده است، گفتمان جدیدی بر اساس آموزه های انقلاب اسلامی و منویات و دیدگاه های مترقیانه حضرت امام در مبارزه با استکبار جهانی است که لازم برای جوانان مسلمان جهان تبیین شود. این روش بهترین موضوعی است که می توان به جوانان مسلمان ارائه داد. یعنی با توجه به این راهکار می توان جوانان مسلمان را آگاه کرد.
همانگونه که مقام معظم رهبری به جوانان غربی پیام دادند، معظم له می توانند پیامی به جوانان مسلمان عرب و غیر عرب بدهند و آنها را با این چارچوب گفتمانی جمهوری اسلامی ایران مورد خطاب قرار دهند. همانگونه که رهبر معظم انقلاب اینک پیشنهاد دایر شدن یک گفتمان دینی بین علمای شیعه، سنی و سایر فرق اسلامی را داده اند تا تقارب دیدگاه های مختلفی که در بین گروه‌های مختلف اسلامی وجود دارد ایجاد شود. کما اینکه قبلا توسط علمای بزرگ اسلام مرحوم آیت الله العظمی بروجردی و شیخ شلتوت نیز ایجاد شده بوده که به دار التقریب منجر شد. لذا جهان اسلام اینک بیش از هر زمان دیگر برای گفتمان جدید عطش دارد. لذا انتظار می رود این گفتمان توسط جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری پایه گذاری شود. گروه های مقاومت در راس آنها آقای سید حسن نصرالله نیز در جهان عرب نیز می توانند موضوع فکری و ایدئولوژیک این کار را مورد نظر قرار دهند و ابتکار عمل را به دست بگیرند.
آقای سید حسن نصرالله در جهت وحدت بخشی به جهان اسلام و کاهش اختلافاتی که بین سران جهان اسلام دیده می شود دیدگاه مورد نظر خود را بیان داشتند و مقام معظم رهبری نیز از بعد ايدئولوژيک به این موضوع پرداختند. بنابراین آقای سید حسن نصرالله از بعد سیاسی خواستار راه اندازی چنین گفتمانی شدند. قطعا با راه اندازی این گفتمان ها جهان اسلام می تواند به تقارب دیدگاه لازم برای حل مشکلات بزرگی که استعمار جهانی برای جهان اسلام ایجاد کرده برسد. لذا هر دو پیشنهاد استراتژیک، اساسی و ضروری است که در شرایط فعلی که خلأ کامل فکری و ایدئولوژیک در جهان اسلام حاکم شده می تواند جای خود را باز کند.
این دیدگاه ها و پیشنهادات چه ریشه ها، ابعاد و اهدافی را مد نظر دارند که ضروری است به آنها توجه شود؟
این دیدگاه براساس مساوات، عدل و گفتمان صلح و امنیت تدوین شده است. برخلاف اینکه کشورهای مختلف در دهه های گذشته سعی کردند جمهوری اسلامی را اینگونه معرفی کنند که اساس نظام اسلامی ایران بر اساس اختلاف افکنی و تفرقه، آشوب، بی ثباتی و ناامنی و جنگ و خونریزی در منطقه است. اما جمهوری اسلامی ایران همواره نشان داده که خواستار صلح، امنیت و ثبات و مخالف صد در صد خشونت و ناامنی بوده است. اگر تکفيری ها و داعش به همراهی آمریکا، عربستان و رژيم صهيونيستي عاملین راه اندازی آتش جنگ و خونریزی و فتنه در منطقه بودند این جمهوری اسلامی ایران بود که عوامل ناامنی و جنگ و خونریزی را سرکوب کرد. حاج قاسم سلیمانی برای بازگرداندن آرامش، صلح و امنیت به منطقه جان خود را فدا کرد. لذا جمهوری اسلامی ایران از ابتدای پیروزی تا کنون مبشر صلح و امنیت و گفتمان تقریب مذاهب و برادری بوده، در حالی که دشمنان امانع تحقق چنین گفتمانی شدند. اینک انتظار می رود در دولت آقای رئیسی گفتمان صلح و امنیت براساس عدالت و مساوات برای جهان اسلام مطرح شود تا مسلمانان جهان بتوانند خود را در گرداب مشکلات بازیابی کنند.
به نظر جنابعالی برگزاری کنفرانس های فکری، علمی برای ایجاد تقریب مذاهب در جهان اسلام کفایت می کند؟ یا نیازمند اقدامات تکمیلی هم هستیم؟
به هر حال باید پایه های نظری و تئوریک گفتمان پایه گذاری شود تا مشخص شود کدام اشتراکات بین مسلمانان باید تقویت شود و چگونه می توان اختلافات را کاهش داد تا بعد از این به عرصه میدانی و اقدامات میدانی برسیم که چه اقداماتی باید صورت بگیرد. منتهی از هم اکنون می توان در صحنه میدان توریسم مذهبی را تقویت کرد. این موضوع می تواند گفتمان سازنده ای بین مسلمانان جهان را ایجاد کند. همچنين بازار مشترک اسلامی و تقویت سازمان های مردم نهاد اسلامی در دستور کار قرار بگیرد تا مسلمانان با هم مراودات بیشتری داشته باشند. این موارد کمک بسیار خوبی به تئوری گفتمان تقریب مذاهب اسلامی و وحدت افزایی بین مسلمانان می شود.
