خبرگزاری رضوی. یاسمین پروانی. وقایع پرسرعت و پیچیده ای در کشور مسلمان و همسایه افغانستان جاری است که در حال حاضر به مهم ترین رویداد منطقه تبدیل شده است و توجه و دغدغه بسیاری از ایرانیان و همچنین مهاجران افغانستانی مقیم کشورمان را به دنبال داشته است. سیطره سریع طالبان و فروپاشی دولت و ارتش افغانستان بدون هیچ مقاومتی در مدت زمانی کوتاه همراه با خروج مفتضحانه آمریکا جلوه های برجسته ای از اتفاقات اخیر است. درباره این موضوع با آقای سید زهیر مجاهد فعال رسانه ای برجسته افغانستانی گفتگو کرده ایم.
دلایل فروپاشی سریع دولت و ارتش افغانستان
سید زهیر مجاهد، با اشاره به فروپاشی اخیر دولت افغانستان گفت: این فروپاشی دلایلی داشت که قابل پیش بینی بود اما فقط سرعت این فروپاشی مورد اختلاف بود زیرا بعضی ها معتقد بودند چندماه طول خواهد کشید اما دیدیم که این طور نشد، دلیل این که چه شد که به اینجا رسید را باید در بیست سال اخیر و حتی قبل آن جستجو کرد، اولین فاکتوری که نباید فراموش کرد این است که سال 2001 امریکایی ها فغانستان را اشغال کردند دلیل شان هم این بود که مبارزه با تروریسم و حکومت طالبان را با زور سلاح از بین بردند و دموکراسی مورد نظر خودشان را سرکار آوردند، بعد از به ظاهر شکست طالبان در آلمان اجلاسی برگزار شد به نام بن در این اجلاس تمام گروه های مقاومت و مجاهدین سابق و سیاسی افغانستان جمع شدند و برای آینده ی سیاسی افغانستان تصمیم گرفتند،اشتباه بزرگی که در نشست بن اتفاق افتاد این بود که طالبان را اصلا به عنوان یک نیروی تاثیر گزار در افغانستان به حساب نیاوردند برای آینده افغانستان، این اشتباه بزرگی بود زیرا طالبان یک جایگاهی در حد و اندازه خودشان و طرفداران شان در افغانستان بودند، بیشترین درصد گروه طالبان از قوم پشتون است و قوم پشتون 40 درصد افغانستان را شامل می شود، البته که تعدادی از این قوم طرفدار طالب نیستند اما اگر تخمین زده شود سی درصد جمعیت افغانستان طرفدار طالبان هستند،زمانی که سی درصد طرفدار دارد که می شود حدود ده میلیون از کل جمعیت که حتما باید لحاض می شد.
مقابله آمریکا با اراده مردم
کارشناس افغانستانی افزود: سال 2001 وقتی امریکا افغانستان را اشغال کرد تمام احزاب سیاسی، اقوام و گروه ها را دعوت کرد برای تشکیل نظام سیاسی آینده افغانستان و طالبان را که به تازگی سرنگون کرده بودند اصلا در نظام سیاسی به حساب نیاوردند این اشتباه باعث شد آن سی درصد جمعیت در طی این چند سال به مقابله بپردازند و همت خود را جمع کنند و تلاش هایی کنند تا بتوانند دوباره به جایگاه خودشان برگردند، نادیده گرفتن هرقشر درهرکشوری طبعات خوبی برای آینده نخواهد داشت و هرکشوری بخوا هد حکومت داری کند باید تمام اقوام و سلایق را در خودش داشته باشد بنابراین اشتباه اول دراجلاس بن اتفاق افتاد.
وی با اشاره به علت بعدی افزود: علت دوم هم نوع حکومتی بود که امریکایی ها برای افغانستان آوردند و خود شان هم در این اواخر اعلام کردند که شیوه شان اشتباه بود زیرا کشوری مثل افغانستان که در جهان سوم به سر می برد و سنت ها و فرهنگ های خاص خود را دارد و جامعه ای مذهبی است و بالای نود درصد مسلمان دارد با این شرایط یک باره بعد سقوط طالبان امریکایی ها و غربی ها بامشارکت بیش از چهل کشور در افغانستان حضور پیدا کردند و مدل دمکراسی غربی که امروزه در بعضی از کشور های خودشان هم زیر سوال میرود را برا ی افغانستان آوردند، این سرعت عمل برای یک جامعه مذهبی و فرهنگی خاص خیلی زیاد بود.
نظام اداری فاسد وابسته به غرب در افغانستان
مجاهد در ادامه افزود: اشتباه سوم هم این بود که افغانستان در 60 سال اخیر نظام اداری برپایه رشوه و فساد داشته است که البته این مسئله را ما در کشور های پاکستان و دیگر کشورهای همجوار هم شاهد هستیم، بنابر این نظام، با آمدن امریکایی ها و یک مدلی که آن ها با خود آوردند تشدید شد، مثلا کسانی که موافق امریکایی ها بودند به آن ها اجازه کار و رشد داده می شد اما آنهایی که مخالف بودند به کنار زده می شدند، به همین دلیل باب دل آریکایی ها رفتار کردند ترویج پیدا کرد، دلیل زیاد شدن فساد اداری هم این بود که نود درصد بودجه افغانستان توسط غربی ها تامین میشد به همین خاطر هرکسی که می توانست خودش را به امریکایی ها نزدیک کند یک سهمی از این بودجه بسیار کلان به دست می آورد که امریکا معتقد است دو تریلیون دلار در افغانستان هزینه کرده اند، افغانستانی که من متعلق به آن کشورهستم، پدر و برادر و نزدیکانم در آنجا زندگی می کنند به جرات می توانیم بگوییم نسبت به بیست سال قبل هیچ تغییری در آن ایجاد نشده است و این مبلغ را فقط امریکا ادعا می کند که هزینه کرده است و هنوز دیگر کشورهای غربی چیزی نگفته اند.
تحلیلگر مسائل افغانستان تاکید کرد: حالا باید گفت این پول کجا هزینه شد، کدام خیابان و یا پل عابر ترمیم و تکمیل شد، کدام وسائل رفاهی یا معیشتی و اقتصادی مردم تامین شد، بنابر این این مسئله نشان می دهد که این پول ها به دست افرادی که چاپلوس تر و نزدیک تر و حاضر بودند قرار داد ها و پورسانت ها را به نوعی به خود امریکایی ها بدهند می رسید و این فساد در بین افرادی که رابط بودند با امریکایی ها هم بسیارزیاد بود، امروزه ما شاهد هستیم که بعضی از خبرگزاری های مستقل غربی درباره هزینه های امریکا تحقیق می کنند تا ببینند این بودجه ها کجا استفاده شده است زیرا بخش های بیشتر این دو تریلیون دلار سندی برایش وجود ندارد، البته این مسئله دو طرفه بود، امریکایی هایی که می خواستند به منافعی برسند و تعدادی افراد دولتی که در افغانستان نیز دنبال این مسئله بودند، لذا ما شاهد این هستیم که خیلی ها از این فرصت بیست ساله استفاده کرده و از رشوه های کلان خود را به مال و اموال زیادی رساندند، و این هم سندی دیگری است که نشان داد مدل امریکایی در افغانستان جواب نمیدهد اما اصرار داشتند تا این مدل را در افغانستان پیاده سازی کنند.
مجاهد گفت: این مسائل را باید کنار هم بگذاریم زیرا اتفاقی یکروزه نبوده بلکه بیست ساله بوده است، دلیل دیگر این فروپاشی فساد دولتمردان بود که گریبان افغانستان را گرفته بود به حدی که مردم باچشم خودشان شاهد این بودند که فلان شخص در جهاد با شوروی حضور داشت اما الان شده است رهبر سیاسی و بار خود را بسته و برای خود کاخ ها ساخته است، بنابر این یکی از علت ها جدایی مردم از دولتمردان بود، تمام افرادی که مردم حاضر نشدند لحظه ای در کنار شان مقاومت کنند علت اش این بود که این دولتمردان در تمام بیست سال مردم را فراموش کردند از مسئولین دولتی بگیرید تا افرادی که صبغه جهادی داشتند که بعدا خودشان راتبدل به یک حزب سیاسی کردند و خودشان شدند رهبر آن حزب، همه جا از قبل مردم خورند، از رای مردم استفاده کردند، مردم را در صحنه ها آوردند و از حضور مردم به نفع خودشان بهره ها بردند و همه جا هم می گفتند مردم پشت ما هستند، اما مردم در روزش که رسید تا مردم جان بدهند که این افراد برقدرت بمانند مردم حاضر بر این کار نشدند و پشت این افراد را خالی کردند.
نقش رسانه های غرب و منطقه در تحریف شرایط افغانستان
فعال رسانه ای کشور افغانستان با اشاره به نقش عوامل خارجی در این فروپاشی افزود: علت بعدی که چرا مقاومت صورت نگرفت این بود که، خبرگزاری ها و کشور هایی که در پشت قضیه واقع شده بودند و با طالبان بسته بودند که طالبان بزرگترین قدرت حال حاضر در افغانستان است، یک دو قطبی درست کردند بین افکار عمومی کشور افغانستان و این مسئله جواب داد، همه ما میدانیم این دو قطبی سازی یک استراتژی خیلی فراگیر است در بیشتر کشور های جهان که با دو قطبی سازی ها به اهداف خود رسیده اند، دو قطبی که در افغانستان شکل گرفت، (طالبان – دولت مردان فاسد) بود، یعنی مردم بین دو انتخاب درماندند، یکی آن که اگر مقاومت کنیم دولتمردان فاسد بر قدرت باقی می مانند و همچنان برگرده مردم سوار خواهند بود و جیب های خود را پر خواهند کرد، و اگر همسو با طالبان شوید که طالبان یک صبغه سیاه جنایت باری دارد که بیست سال قبل حتی با اسناد سازمان ملل این گروه نسل کشی ها کردند که اسناد سال 1377 شمسی در بامیان و یکاولند را تعبیر به نسل کشی شیعیان کردند، حامیان طالبان میدانستند که این دو قطبی به نفع طالبان ختم می شود زیرا مردم دچار یک بی انگیزگی می شوند و حاضر نیستند پا به میدان بگزارند و دست به سلاح شوند لذا منفعت پایانی اش به نفع طالبان خواهد بود، از یک طرف کارنامه سیاه طالبان بود و از طرفی باقی ماندن دولتمردان فاسد که خون مردم را می مکند به همین خاطر مردم بین این دو انتخاب طبیعتا منفعل شده و دست به مقاومت نزدند و در خانه های خود نشستند و اتفاق این شد که ما دیدیم طالبان در عرض حدودا دو هفته تمام شهر ها را گرفتند.
طرح پشت پرده آمریکا برای خروج از افغانستان
وی درباره نقش آمریکا در فروپاشی نظام سیاسی و ارتش افغانستان گفت: دولت افغانستان و دولت اشرف غنی دست نشانده بود یعنی همه برنامه ها پشت پرده بسته شده بود، امریکایی ها اشرف غنی را به قدرت رساندند، طرحی که پشت سر این ها بود این بود که غنی در افغانستان مقاومتی را صورت ندهد و الی اشرف غنی در افغانستان به عنوان رئیس جهور توانایی این را داشت، ارتش افغانستان بالغ بر سیصد هزار نیرو دارد، اسناد و فیلم هایی که به دست ما می رسد حاکی از این است که بخشی از این ارتشی ها هیچگاه حاضر به تسلیم در برابر طالبان نشدند اما دستوری که از دولت افغانستان می آمد این بود که تخلیه کنید، ما وقتی اتفاقات این دوسه هفته اخیر که طالبان بر افغانستان مسلط شدند بسیاری از شهرها با پیام هایی از سوی وزارت دفاع و عوامل پشت پرده به صورت دستوری تخلیه شدند و دستور به مقاومت داده نمیشد لذا ما این را یک نقشه امریکایی میدانیم.
وی افزود: گرچه امریکا در پلن الف شان به ظاهر شکست خورد اما در پلن ب خود که گروه های افراط گرا و اسلام گرایان رادیکال را بیاورند و این ظرفیت را کامل به دست شان بدهند تا آنها بتوانند منطقه را دوباره ناامن کنند و یک سوریه دوم در افغانستان ایجاد شود تا منافع ایران، روسیه، چین، هند زیر سوال برود، امریکا که خودش را شکست خورده نشان می دهد می گوید ما طوری زمینه را محیا کردیم که وقتی ما میرویم این ها همچنان به افغانستان مشغول باشند، لذا طرح امریکایی با بازیگری اشرف غنی این بود که تمام ظرفیت نظامی افغانستان بدون اینکه دست بخورد یا اتفاقی برایش بی افتد مستقیم دست نیروهای تند رو که از اقشار مختلف هستند و فعلا زیر پرچم طالب دارند فعالیت می کنند برسد تا از افغانستان یک حیاط خلوت برای نا امن کردن منطقه استفاده کنند.
جایگاه پاکستان و قطر در تحولات اخیر
کارشناس امور افغانستان درباره منافع و اهداف کشورهایی مثل پاکستان و قطر در افغانستان خاطرنشان کرد: ما باید بدانیم که درعالم سیاست وقتی شما بازیگر اصلی نباشی طبیعتا حریف شما در آن منطقه بازیگر اصلی خواهد شد، پاکستان در بحث افغانستان از ترس اینکه دشمن دیرینه اش و رقیب منطقه او یعنی هندوستان بر اوضاع مسلط نشود همیشه سعی کرده که دست برتر را در بحث افغانستان داشته باشد، ما شاهد هستیم که در بیست سال گذشته حتی در زمانی که طالبان تازه ایجاد شد پاکستان علت ایجاد وحمایت از طالبان را در این میدانست که جلوی قدرت گیری هند در افغانستان را بگیرد، همه ما هم می دانیم که هند نیز منافع بسیار زیادی در افغانستان دارد، یکی از علت های اصلی پاکستان و حامی اصلی طالبان بودن درتمام این سال ها مثل تربیت نیروهای طالبان و پشتیبانی از آن ها همین کم کردن قدرت هند در افغانستان بوده است
مجاهد با اشاره به دخالت قطر نیز افزود: اما در باره قطر اگر رفتار چند سال اخیر این کشور را مرور کنید از زمانی که با عربستان سعودی هر دو با یکدیگر در جریان سوریه وارد شدند، میلیارد ها دلار در سوریه هزینه کردند، ازگروه های افراط گرا در این کشورحمایت کردند، زمانی که خودم در تیپ فاطمیون درسوریه بودم در اکثر سنگر ها و شهرهایی که توسط گروه های افراط گرا و تروریستی اداره می شد و زمانی که ما فتح می کردیم آثار حمایتی کشور قطر را در آنجا خیلی واضح و آشکارا میدیدم، توسط ان جی او های مختلفی از کشور قطر از پشتیبانی غذایی گرفته تا تجهیزات نظامی که این حمایت قاطعانه قطر را نشان می دهد، درسال های اخیر قطر و عربستان در جریان سوریه به اختلاف جدی برخوردند تا جایی که همدیگر را متهم به حمایت از داعش کردند و کار بجایی رسید که در مقطعی عربستان قطر را توسط خود، امارات و چند کشور کوچک دیگر تحریم کرد، قطر درتمام این سال ها به دنبال این است که یک جایگاه قدرتمند و یک پشتوانه برای خودش درمنطقه ایجاد کند، جغرافیای قطر یک جغرافیای کوچک است، هرچقدر بتوانند برای خودشان بازوانی در منطقه بخصوص در جهان اسلام آماده کنند قدرت سیاسی و برد آن ها را بالا تر می برد.
وی افزود: امروزه اخوان المسلمین مصر پایگاه اصلی شان در قطر است، تمام کسانی که با اخوان المسلمین و مصر به مشکل برمی خورند یک حامی به نام قطر دارند که آن ها را ساپورت می کند، قطر یک سرمایه گذاری را از چند سال قبل به دین سود روی طالبان شروع کرده است، شواهد اش مشخص بود که طالبان می توانند یک قدرتی در منطقه به حساب بیایند اما نه در حد این که کشور را بگیرند اما چون تاثیر گزار بودند قطر از همان زمان سرمایه گزاری خود را شروع کرد، دفتر سیاسی در اختیار شان گذاشت، حمایت های سایبری و رسانه ای از طالبان انجام داد، به رهبران طالبان آموزش صحبت کردن با رسانه ها را داد که امروزه بخش اعظم رهبران فعلی طالبان را که دنیا شاهد اش هست و شیوه برخورد را در قطر آموزش دیدند،قطر به عنوان یک سرمایه بزرگ برای خود درمنطقه و جهان اسلام روی طالبان حساب بازکرده است و و سرمایه گزاری کلانی انجام میدهد از ان طرف هم طالبان هر منطقه ای را که میگیرند شاهد مشاوران قطری در آنجاهستیم.
دریافت صفحه با کد QR