نویسنده و فعال رسانه ای افغانستانی در گفتگو با رضوی عنوان کرد:
ارادت به امام رضا(ع) عنصر مشترک دو ملت/ زیارت آسان مشهد، دغدغه افغانستانی ها
خبرگزاری رضوی. یاسمین پروانی. دهه کرامت و ایام میلاد امام رضا(ع) زمان تبلور ارادت و محبت پیروان اهل بیت(ع) در سراسر گیتی به امام رئوف و مشهدالرضا است. بخش بزرگی از محبان حضرت ثامن الحجج(ع) را مردمان صبور افغانستان شکل می دهند و ابعاد دلدادگی و پیوستگی عمیق آنان با فرهنگ رضوی کمتر مورد اعتناء و توجه بوده است. به مناسب دهه کرامت با آقای سید قاسم موحد نویسنده و تهیه کننده افغانستانی برنامه های رادیو برون مرزی دری گفتگو کرده ایم.
پیروان و محبان اهل بیت در افغانستان بخش بزرگی از جهان اسلام و تشیع هستند که منزلت و جایگاه آنان به درستی معرفی نشده است در حالی که عالمان بزرگ و مراجع عظام از میان آنان برخواسته اند. ضمن معرفی خود لطفا در این باره برای مخاطبان ما توضیح دهید.
بنده سیدقاسم موحد هستم تهیه کننده برنامه های رادیویی، و خبرنگار در رادیو دری مشهد مقدس، 30 سال است در این عرصه ها فعالیت داشته و دارم. پیش از همه بنده سالروز ولادت مسعود هشتمین ستاره نبوت و امامت را به همه مخاطبین شما تبریک عرض نموده، از خداوند بزرگ میخواهم به حق این بزرگوار و همه مقربان درگاه اش صلح و آرامش را درهمه کشورهای اسلامی بخصوص افغانستان عزیز ما برقرار بسازد.
بدون شک همان طوری که شما هم درسوال تان اشاره کردید، نه تنها این امام همام (علی ابن موسی رضا ع) بلکه همه ائمه طاهرین و نوادگان رسول الله اعظم ص در بین همه مردم افغانستان اعم از شیعه و سنی، جایگاهی ویژه داشته و از احترام والایی درنزد آنها برخوردار میباشند. اما ارادت و علاقه نسبت به آقا علی ابن موسی الرضا ع به چند دلیل، خاص تر از دیگر ائمه معصومین علیهم السلام می باشد. نخست به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نزدیکی دو ملت ایران و افغانستان و اعتقادات مشترک، زبان و فرهنگ مشترک و رفت و آمدی که همواره عمدتا بخاطر زیارت سلطان خراسان آقا علی ابن موسی الرضا ع وجود داشته و همین امر باعث شده مردم مسلمان افغانستان اعم از شیعه وسنی نسبت به این بزرگوار و خاندان نبوت و رسالت شناخت بیشتری پیدا نمایند و ارادت و شناخت شان نسبت به ارزشهای اسلامی و اعتقادی بیشتر گردد. شخصیت و سیره و روش زندگی امام رضاع نه تنها در میان عموم مردم بلکه در نزد شاعران، نویسندگان و اهل فرهنگ و خرد ما هم جایگاهی ویژه ای داشته و دارد چنانچه شاعران، نویسندگان و هنر مندان زیادی به نحوی ابراز ارادت شان را نسبت به امام رضا ع نشان دادند. خوب است بعنوان نمونه یکی از شعرهای استاد خلیل الله خلیلی شاعرنامدار افغانستانی را تقدیم مخاطبین شما کنم.
استاد خلیل الله خلیلی در یکی از سفرهای خود در سال ۱۳۳۹ خورشیدی، در حرم مطهر رضوی، این قصیده را برای حضرت امام رضا (علیه‌السلام) سروده است.
فرخنده کشوری که تویی شهریار آن
آسوده مردمی که تویی غمگسار آن
گلزار شرق را نبود تا ابد خزان
ای رحمت خدا! چو تویی نو بهار آن
رخشنده خاتمی است در انگشت مرتضی
نازد به نام تو گهر آبدار آن
شادم ز بخت خویش کز این آستان برم
امروز بر جبین ارادت غبار آن
همسایگان کوی رضاییم، ای خدا!
رحمی نما به ما به طفیل جوار آن
از ما درود باد به این مرجع امید
تا هست چرخ و گردش لیل و نهار آن
اما ارادت به ساحت مقدس امام رضا ع از چند جهت خاص تر است؛ نخست نزدیکی جغرافیایی و بعد مکانی. دوم مشترکات عمیق فرهنگی و اعتقادی دو ملت. سوم زبان مشترک ... و چهارم تسهیل سفر اتباع افغانستان به جمهوری اسلانی ایران به قصد زیارت این بزرگوار. و دلایل متعدد دیگر ... همه این دلایل باعث شده تا مردم عزیز ما نسبت به این بزرگوار و دیگر ائمه و ارزش های دینی و اسلامی شان شناخت درست و دقیق پیدا کنند.
۲. منزلت حضرت امام رضا ع در میان مردم افغانستان چگونه است و چه جلوه ها و ابعادی دارد؟
در باب منزلت و جایگاه امام رضا ع در بین مردم و بخصوص جوانان افغانستان، همین بس که کسانی که مشرف می شوند به زیارتگاه ایشان، بعد از بازگشت به وطن و خانواده آن شخص را به نام زوار میشناسند. بعنوان مثال اگر نام آن شخص موسی است بعد از زیارت حضرت او را بنام موسی زوار می شناسند و صدایش میزنند و این یک افتخاری است که نصیب زائر امام رضا ع می شو مانندکسی که ازحج و زیارت خانه خدا برمیگردد و او را حاجی صدا میزنند درحالی که ما نمونه این مساله را در دیگر کشورهای اسلامی نداریم.
خوب است بنده از آنجایی که شغلم کار در رسانه است و حرفه خبرنگاری دارم و بیشتر با مردم سر و کار داشته ام خاطره ای را از یکی از همکاران خبرنگارم نقل کنم که دوسال پیش برای تهیه گزارش از نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان در بین زائران اربعین حسینی ع و امام رضا ع حضور بهم رسانده بود. ایشان میگفت در بین صدها زائر که منتظر ورود به این طرف مرز بودند چشمم به مادر پیری افتاد که توان راه رفتن نداشت و ظاهراً به سختی و با دشواری های زیادی این مسیر را طی نموده و اینجا رسیده بود. نزدیک این مادر رفته و جویای حالش شدم.
ایشان تا لب به سخن گشود اشک شوق از چشمان اش جاری شد. میگفت من از دورترین نقطه افغانستان و از مناطق کوهستانی و روستایی که هیچگونه امکانات حمل و نقل نداره راهی سفر عشق شدم. تمام دار و ندارم که چند گاو و گوساله و اسباب و وسایل زندگی ام بود و حتی خانه گِلی ام را فروختم تا به هدفی که دارم برسم. سرانجام طی شش ماه دوندگی توانستم گذرنامه بگیرم و راهی زیارت شوم و الان که درچند قدمی زیارت آقا رسیدم و پولی هم برام نمانده خوشحالم که بالاخره به آرزویم می رسم. همکار خبرنگار ما سوال می کند که مادر با اینکه پول دیگه ای نداری چطور میخواهی برگردی یا به سفرت ادامه بدی؟
این مادر میگوید تا اینجا که به لطف خدا و توجه آقا امام رضا ع کارهام درست شده؛ مطمئنم که از این به بعد هم همه چیز درست خواهد شد. او ضامن ما غریبان است و من آرزو دارم خداوند جانم را یا در کربلا بگیرد و یا در مشهدالرضا.
و خوب است خاطره ای دیگری نقل کنم از یک دوست اهل سنت ما. ایشان سالها صاحب فرزند نمی شد. یادم است در سفر آخری که درسال 1370 به ایران داشت به زیارت آقا اما رضا ع مشرف شد و می گفت نیت کردم که خداوند به آبروی این بزرگوار اگر فرزند پسری برایم بدهد نام اش را رضا و اگر دختر بدهد اسم اش را معصومه خواهم گذاشت. ایشان بعد از اینکه به زیارت امام رضا ع و حضرت معصومه س مشرف شدند بعد از یکسال خداوند به ایشان فرزند دختری عنایت کرد و نامش را معصومه گذاشت. و این برادر اهل سنت به شکرانه این عنایت خدادادی، هرساله نذر کرده بود که به زیارت امام رضاع و خواهرش حضرت معصومه بیاید. سرانجام در آخرین سفر که سال پیش بود متاسفانه بر اثر ویروس کرونا در مشهد جان سپرد. خلاصه نمونه های زیادی است که نشان دهنده ارادت مردم و جوانان افغانستانی نسبت به این بزرگواران است.
مردم افغانستان چه دغدغه ها یا انتظاراتی برای سفر به مشهد و زیارت امام رضا(ع) دارند؟
از آنجایی که بیشترین ارتباط را بنده و همکارانم در رادیو دری مشهد مقدس با مخاطبین افغانستانی داریم، خواسته ارادتمندان به این امام همام این است که مسئولین محترم و دست اندرکاران در ایران و افغانستان، زمینه های یک سفر راحت را برای زوار آقا امام رضا ع فراهم نمایند تا همه ارادتمندان آقا، به راحتی بتوانند به پابوسی اش برسند. وممنونم از وقتی که برای بنده دادید تا در خدمت شما و مخاطبین عزیزتان باشم.
پیروان و محبان اهل بیت در افغانستان بخش بزرگی از جهان اسلام و تشیع هستند که منزلت و جایگاه آنان به درستی معرفی نشده است در حالی که عالمان بزرگ و مراجع عظام از میان آنان برخواسته اند. ضمن معرفی خود لطفا در این باره برای مخاطبان ما توضیح دهید.
بنده سیدقاسم موحد هستم تهیه کننده برنامه های رادیویی، و خبرنگار در رادیو دری مشهد مقدس، 30 سال است در این عرصه ها فعالیت داشته و دارم. پیش از همه بنده سالروز ولادت مسعود هشتمین ستاره نبوت و امامت را به همه مخاطبین شما تبریک عرض نموده، از خداوند بزرگ میخواهم به حق این بزرگوار و همه مقربان درگاه اش صلح و آرامش را درهمه کشورهای اسلامی بخصوص افغانستان عزیز ما برقرار بسازد.
بدون شک همان طوری که شما هم درسوال تان اشاره کردید، نه تنها این امام همام (علی ابن موسی رضا ع) بلکه همه ائمه طاهرین و نوادگان رسول الله اعظم ص در بین همه مردم افغانستان اعم از شیعه و سنی، جایگاهی ویژه داشته و از احترام والایی درنزد آنها برخوردار میباشند. اما ارادت و علاقه نسبت به آقا علی ابن موسی الرضا ع به چند دلیل، خاص تر از دیگر ائمه معصومین علیهم السلام می باشد. نخست به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نزدیکی دو ملت ایران و افغانستان و اعتقادات مشترک، زبان و فرهنگ مشترک و رفت و آمدی که همواره عمدتا بخاطر زیارت سلطان خراسان آقا علی ابن موسی الرضا ع وجود داشته و همین امر باعث شده مردم مسلمان افغانستان اعم از شیعه وسنی نسبت به این بزرگوار و خاندان نبوت و رسالت شناخت بیشتری پیدا نمایند و ارادت و شناخت شان نسبت به ارزشهای اسلامی و اعتقادی بیشتر گردد. شخصیت و سیره و روش زندگی امام رضاع نه تنها در میان عموم مردم بلکه در نزد شاعران، نویسندگان و اهل فرهنگ و خرد ما هم جایگاهی ویژه ای داشته و دارد چنانچه شاعران، نویسندگان و هنر مندان زیادی به نحوی ابراز ارادت شان را نسبت به امام رضا ع نشان دادند. خوب است بعنوان نمونه یکی از شعرهای استاد خلیل الله خلیلی شاعرنامدار افغانستانی را تقدیم مخاطبین شما کنم.
استاد خلیل الله خلیلی در یکی از سفرهای خود در سال ۱۳۳۹ خورشیدی، در حرم مطهر رضوی، این قصیده را برای حضرت امام رضا (علیه‌السلام) سروده است.
فرخنده کشوری که تویی شهریار آن
آسوده مردمی که تویی غمگسار آن
گلزار شرق را نبود تا ابد خزان
ای رحمت خدا! چو تویی نو بهار آن
رخشنده خاتمی است در انگشت مرتضی
نازد به نام تو گهر آبدار آن
شادم ز بخت خویش کز این آستان برم
امروز بر جبین ارادت غبار آن
همسایگان کوی رضاییم، ای خدا!
رحمی نما به ما به طفیل جوار آن
از ما درود باد به این مرجع امید
تا هست چرخ و گردش لیل و نهار آن
اما ارادت به ساحت مقدس امام رضا ع از چند جهت خاص تر است؛ نخست نزدیکی جغرافیایی و بعد مکانی. دوم مشترکات عمیق فرهنگی و اعتقادی دو ملت. سوم زبان مشترک ... و چهارم تسهیل سفر اتباع افغانستان به جمهوری اسلانی ایران به قصد زیارت این بزرگوار. و دلایل متعدد دیگر ... همه این دلایل باعث شده تا مردم عزیز ما نسبت به این بزرگوار و دیگر ائمه و ارزش های دینی و اسلامی شان شناخت درست و دقیق پیدا کنند.
۲. منزلت حضرت امام رضا ع در میان مردم افغانستان چگونه است و چه جلوه ها و ابعادی دارد؟
در باب منزلت و جایگاه امام رضا ع در بین مردم و بخصوص جوانان افغانستان، همین بس که کسانی که مشرف می شوند به زیارتگاه ایشان، بعد از بازگشت به وطن و خانواده آن شخص را به نام زوار میشناسند. بعنوان مثال اگر نام آن شخص موسی است بعد از زیارت حضرت او را بنام موسی زوار می شناسند و صدایش میزنند و این یک افتخاری است که نصیب زائر امام رضا ع می شو مانندکسی که ازحج و زیارت خانه خدا برمیگردد و او را حاجی صدا میزنند درحالی که ما نمونه این مساله را در دیگر کشورهای اسلامی نداریم.
خوب است بنده از آنجایی که شغلم کار در رسانه است و حرفه خبرنگاری دارم و بیشتر با مردم سر و کار داشته ام خاطره ای را از یکی از همکاران خبرنگارم نقل کنم که دوسال پیش برای تهیه گزارش از نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان در بین زائران اربعین حسینی ع و امام رضا ع حضور بهم رسانده بود. ایشان میگفت در بین صدها زائر که منتظر ورود به این طرف مرز بودند چشمم به مادر پیری افتاد که توان راه رفتن نداشت و ظاهراً به سختی و با دشواری های زیادی این مسیر را طی نموده و اینجا رسیده بود. نزدیک این مادر رفته و جویای حالش شدم.
ایشان تا لب به سخن گشود اشک شوق از چشمان اش جاری شد. میگفت من از دورترین نقطه افغانستان و از مناطق کوهستانی و روستایی که هیچگونه امکانات حمل و نقل نداره راهی سفر عشق شدم. تمام دار و ندارم که چند گاو و گوساله و اسباب و وسایل زندگی ام بود و حتی خانه گِلی ام را فروختم تا به هدفی که دارم برسم. سرانجام طی شش ماه دوندگی توانستم گذرنامه بگیرم و راهی زیارت شوم و الان که درچند قدمی زیارت آقا رسیدم و پولی هم برام نمانده خوشحالم که بالاخره به آرزویم می رسم. همکار خبرنگار ما سوال می کند که مادر با اینکه پول دیگه ای نداری چطور میخواهی برگردی یا به سفرت ادامه بدی؟
این مادر میگوید تا اینجا که به لطف خدا و توجه آقا امام رضا ع کارهام درست شده؛ مطمئنم که از این به بعد هم همه چیز درست خواهد شد. او ضامن ما غریبان است و من آرزو دارم خداوند جانم را یا در کربلا بگیرد و یا در مشهدالرضا.
و خوب است خاطره ای دیگری نقل کنم از یک دوست اهل سنت ما. ایشان سالها صاحب فرزند نمی شد. یادم است در سفر آخری که درسال 1370 به ایران داشت به زیارت آقا اما رضا ع مشرف شد و می گفت نیت کردم که خداوند به آبروی این بزرگوار اگر فرزند پسری برایم بدهد نام اش را رضا و اگر دختر بدهد اسم اش را معصومه خواهم گذاشت. ایشان بعد از اینکه به زیارت امام رضا ع و حضرت معصومه س مشرف شدند بعد از یکسال خداوند به ایشان فرزند دختری عنایت کرد و نامش را معصومه گذاشت. و این برادر اهل سنت به شکرانه این عنایت خدادادی، هرساله نذر کرده بود که به زیارت امام رضاع و خواهرش حضرت معصومه بیاید. سرانجام در آخرین سفر که سال پیش بود متاسفانه بر اثر ویروس کرونا در مشهد جان سپرد. خلاصه نمونه های زیادی است که نشان دهنده ارادت مردم و جوانان افغانستانی نسبت به این بزرگواران است.
مردم افغانستان چه دغدغه ها یا انتظاراتی برای سفر به مشهد و زیارت امام رضا(ع) دارند؟
از آنجایی که بیشترین ارتباط را بنده و همکارانم در رادیو دری مشهد مقدس با مخاطبین افغانستانی داریم، خواسته ارادتمندان به این امام همام این است که مسئولین محترم و دست اندرکاران در ایران و افغانستان، زمینه های یک سفر راحت را برای زوار آقا امام رضا ع فراهم نمایند تا همه ارادتمندان آقا، به راحتی بتوانند به پابوسی اش برسند. وممنونم از وقتی که برای بنده دادید تا در خدمت شما و مخاطبین عزیزتان باشم.
