خبرگزاری رضوی-ساحل عباسی؛ شخصیت امام خمینی و حرکتی که او در جهان اسلام ایجاد کرد هنوز از مسائل مهم تأثیرگذار بر سرنوشت ملل مسلمان منطقه است. او رهبری انقلابی را در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه بر دوش گرفت که آثار آن همچنان ملموس است. بیداری اسلامی و احیای تفکر و هویت دینی که با شخصیت و قیام امام در میان جوامع اسلامی صورت پذیرفت همچنان دارای تأثیر و تداوم است و جنبش های مقاومت در منطقه تنها یک نمونه از آن است.
بشیر اسماعیلی کارشناس و تحلیلگر مسائل بین الملل در این موضوع به تبیین این موضوعات و نقش و تأثیر گذاری حضرت امام خمینی(ره) بر جهان اسلام پرداخته است.

امام خمینی احیاگر هویت و بیداری اسلامی در جهان اسلام شناخته می شود. بیداری اسلامی حقیقی از نگاه امام چه بود؟
از بیداری اسلامی تعاریف و تعابیر زیادی ارایه داده شده است و اندیشمندان اسلامی در رابطه با آن بسیار سخن گفته اند . در یک تعبیر اما جنگ، بیداری اسلامی را میتوان بازگشت به هویت فراموش شده مسلمانان و اهتمام برای احیا آن دانست که پیشتر در اندیشه بزرگانی همانند سید جمال الدین اسد آبادی ، اقبال لاهوری و دیگران طرح شده بود و در اندیشه امام خمینی(ره) قوام یافت و تا میزان زیادی عملیاتی شد. در قرون سوم تا هشتم هجری، اوج تمدن اسلامی در دنیا به منصه ظهور رسید.
در این ایام تمدن غرب روندی رو به افول داشت و در قرون وسطی به ویژه بیشترین انحطاط در غرب را به لحاظ تمدنی شاهدیم اما پس از رنسانس در اروپا و رویکرد نوزایی دینی ، کم کم غرب به سمت پیشرفت و ترقی حرکت کرد . این امر به موازات افول تمدن اسلامی در میان کشور های مسلمان بود که در نهایت به فروپاشی آخرین خلافت اسلامی در امپراطوری عثمانی نیز انجامید. از آن پس جهان اسلام در برابر جهان غرب، فاقد توان رقابتی شد و بخش های عمده ای از آن تحت استعمار غربی ها در آمد.
از دیدگاه امام خمینی(ره)، مسلمانان از نظر تمدنی نه تنها هیچ کم از غرب ندارند، بلکه سابقه ای غنی تر و ریشه دار تر از آنها را دارا هستند لذا خودباختگی و وادادگی در برابر تمدن غربی ، چنانچه در ایران معاصر به یک روند رایج در میان بعضی روشنفکران بدل گشته بود، نتیجه ای جز تحقیر خود و انقیاد در برابر بیگانگان ندارد. امری که تالی فاسد آن، تسهیل استثمار و استعمار مسلمین توسط غربی ها و تداوم نظام سلطه جهانی است . لذا از دیدگاه امام راحل(ره) بازگشت به مبانی اصیل تمدنی و هویتی اسلامی، موجب آگاهی مسلمانان در درجه اول و سپس ایجاد تغییر در راستای خیزش دوباره تمدن اسلامی می شود.

چرا پس از قیام و نهضت امام، مسلمانان به امام خمینی که یک مرجع شیعه بود، به عنوان یک رهبر بزرگ اسلامی نگاه میکردند؟
انقلاب اسلامی تاکید بر تمام جهان اسلام دارد و اگر چه بنیان و خواستگاه آن تشیع است، اما مبانی اسلامی را برای نهضت آزادی بخش خود مد نظر قرار می دهد . نفی سلطه و استکبار در جهان، توجه به مسلمین مظلوم و ستمدیده به ویژه مردم تحت ستم فلسطین، دعوت جهان اسلام به اتحاد و ایجاد امت واحده، مبارزه با طاغوت و حکومت های مستبد وابسته و برائت از ابرقدرت های شرق و غرب و توسل به استقلال رای و عدم وابستگی مسلمانان ، همگی اصول فراگیری بودند که برای شیعیان و اهل تسنن به طور همزمان پذیرفته و محترم می باشد.
در یک تفسیر موسع، همه مستضعفین جهان از هر مسلک و آیینی، مخاطب انقلاب اسلامی ایران و پیام بنیانگذار آن هستند. هر آن جا که ظلم و احجافی در کار است، انقلاب اسلامی در طرف مظلوم و مستضعف قرار میگیرد و الهام بخش او برای تلاش جهت رهایی از ستم و رسیدن به آزادی است.

طرح و نقشه یا آرمان امام خمینی برای وحدت و همبستگی اسلامی چه بود؟ پیشنهاد و راه حل امام برای مسئله اختلافات شیعه و سنی چیست؟
از منظر امام خمینی(ره)، انقلاب اسلامی یک حرکت وحدت بخش در جهان اسلام است که فارغ از اندیشه شیعه و سنی ، می تواند الهام بخش همه مسلمانان در جهان در مبارزه با طاغوت، استکبار و انقیاد باشد. ایشان به کرات و دفعات در بیانات خود به اصل وحدت در بین فرق و مذاهب اسلامی اشاره کرده و بر آن تاکید کرده اند . از جمله در اثنای پیروزی انقلاب اسلامی فرمودند: «ما با مسلمین اهل تسنن یکی هستیم؛ واحد هستیم که مسلمان و برادر هستیم. اگر کسی کلامی بگوید که باعث تفرقه بین ما مسلمانها بشود، بدانید که یا جاهل هستند یا از کسانی هستند که می‏خواهند بین مسلمانان اختلاف بیندازند. قضیه شیعه و سنی اصلًا در کار نیست، ما همه با هم برادریم‏».
امام خمینی همچنین بر این مطلب تاکید دارند که برجسته کردن شکاف بین شیعه و سنی، نه یک امر اتفاقی که از ترفند های استعماری است و برای ایجاد تفرقه بین مسلمانان و ممانعت از وحدت آنها صورتت میپذیرد. به تعبیر ایشان: «آنهایی که می‏خواهند بین اهل سنت و اهل تشیع فاصله ایجاد کنند نه سنی هستند نه شیعه. اینها اصلًا به اسلام کار ندارند. و الّا کسی که به اسلام اعتقاد داشته باشد در یک زمانی که با وحدت همه مسلمین باید پیشروی کنیم و پیروز بشویم ان شاء اللَّه، این نمی‏آید دامن ‏بزند به اختلاف و مسائل اختلافی را طرح کند، اینها نیست جز اینکه اشاره‏ای از خارج هست. و قدرتهای بزرگ فهمیدند که آن چیزی که آنها را عقب زده است اسلام است و وحدت مسلمین و برادری بین همه گروههای اسلامی، از این جهت، از اینجا شروع کردند که اینها را به هم بزنند».
بنابراین امام (ره) نخست مسأله وجود اختلاف بین شیعه و سنی را از دیدگاه انقلاب اسلامی نفی می کنند، سپس کسانی که بر این افتراق دامن می زنند مغرض می دانند. ‌اسنادی از تلاش حضرت امام برای ایجاد وحدت در جهان اسلام ورای مذاهب موجود وجود دارد که نشان می دهد قبلا از انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۴۳، تلاش ایشان در جهت ایجاد برادری و وحدت بین شیعه و سنی بوده است.