استاد دانشگاه بغداد در گفتگو با رضوی:
تجارب جمهوری اسلامی در گفتگو با ادیان باید مورد استفاده قرار گیرد
خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. سفر پاپ به عراق و ملاقات او با آیت الله سیستانی همچنان از مباحث مورد توجه محافل فکری و رسانه ای است.
این رویداد زمینه فراوانی را برای بحث و بررسی و تأملات و اندیشه ورزی درباره ارتباط با ادیان و چگونگی آغاز و انجام گفتگو با پیروان آیین های مذهبی در سطح منطقه و دنیا ایجاد کرده است که می تواند مایه رشد تبادلات بین الأدیان و بین المذاهب شود.
حوزه علمیه کهن نجف به عنوان یکی از مراکز محوری تشیع با میزبانی از رهبر مسیحیان کاتولیک، موجب ایجاد تحرک زیادی در داخل و خارج از جهان شیعه در تماس با ادیان و مذاهب خواهد شد. گرچه این امتیاز و فرصت بدون چالش نخواهد بود که می تواند آینده آن را تهدید کند.
جمهوری اسلامی و حوزه های علمیه شیعه در ایران نیز در این راستا، قبل و بعد از پیروزی انقلاب دارای دستاوردهای مهمی در شناساندن آموزه های مکتب اهل بیت(ع) به جهان مسیحیت داشته اند. در این رابطه با دکتر فراس الیاسی استاد ارتباطات در دانشگاه بغداد گفتگو کرده ایم.
استاد با تشکر از شما در ابتدا نظر خود را درباره تأثیرات سفر پاپ به عراق و دیدار با مرجعیت دینی بیان فرمایید.
سفر پاپ به عراق بر جایگاه و اهمیت تاریخی عراق به عنوان مهد ادیان آسمانی تأکید کرد. اینجا سرزمین انبیاء و اولیاء بوده است و منزلت والایی در اسلام و ادیان دارد اما متأسفانه مورد بی توجهی و یا انکار و تخریب بوده است. بدخواهی و اقدامات مخرب حاکمان در طول تاریخ خصوصا در دوره معاصر که جنایات صدام نمونه ای از آن است همواره در صدد نفی جایگاه برجسته سرزمین مقدس عراق در حیات دینی جهان اسلام داشته است.
متأسفانه قدرت های منطقه ای و جهانی همیشه بر آن بوده اند تا عراق بر این اساس رشد نکند و ضعیف بماند. از این رو سفر پاپ اعتراف به منزلت و جایگاه الهی و دینی و قدسی عراق در میان ادیان داشت و تأکیدی بود بر این که سرزمین بین النهرین خاستگاه انبیاء و اولیاء بوده است.
اما این سفر و ملاقات یک دلالت مهم دیگر هم داشت و آن برآمدن خورشید تابناک اعتدال تشیع در میان جریان های تکفیری و سلفی بود.
اگر یادمان باشد سال ها پیش بعد از سقوط صدام و آزادی شیعیان برخی سران کشورهای عربی منطقه گفتند هلال شیعی در حال شکل گیری است و برای مقابله با آن به تقویت گروه های مسلح سفلی و داعشی پرداختند اما سفر پاپ نشان داد که همه آن ها جزء افراط گرایی چیزی نبودند و این جریان تشیع است که توانست از تمدن انسانی و همزیستی اجتماعی میان پیروان ادیان و مذاهب حمایت و دفاع کند.
آیا سفر پاپ و ملاقات با مرجعیت دینی مقدمه ارتباط با جهان مسیحی خواهد بود؟
قطعا این سفر سرآغاز دوره تازه ای از ارتباطات انسانی میان جهان مسیحیت و جهان شیعه خواهد بود خصوصا آنکه پاپ اعتراف کرد که این شیعه بوده است که در حمایت از اقلیت های دینی خصوصا مسیحیان پیشگام بوده است و شهداء و مجروحان فراوانی از میان شیعیان در را دفاع از مردم و مناطق مسیحی عراق تقدیم شده است. رهبران مسیحیان عراق و مسئولین کلیساهای عراق به خوبی می دانند که آزادی آنها بدون فتوای جهاد کفایی مرجعیت دینی نجف ممکن نبوده است و مسیر آینده عراق و همزیستی میان مسیحیان و دیگر پیروان مذاهب و ادیان و اقوام با حضور و حمایت مرجعیت ممکن است.
چرا شاهد کم اعتنایی برخی دولت ها و قدرت ها به نقش رهبران دینی در صلح و سازش و همزیستی در منطقه هستیم؟
در رابطه با این سؤال باید بگویم افراط گرایان در هر سه دین مسیحیت و یهود و اسلام همیشه تفاهم را به دشمنی و تنش و تنفر تبدیل کرده اند و قطعا این رویکرد مخرب که از روح ادیان آسمانی که همگی از یک منبع وحیانی واحد برآمده اند به دور است و همین وضعیت موجب تضعیف قدرت رهبران دینی و معنوی و بدنامی تلاش و زحمات آنان توسط بدخواهان و تبلیغات مراکز ضد اسلامی و ضدشیعی می گردد.
پیشنهاد شما برای تقویت گفتگوی اصیل بین ادیان چیست؟
من معتقدم باید به تجارب خوب جمهوری اسلامی و تلاش های ایران و انقلاب اسلامی در این موضوع توجه شود و مورد استفاده قرار گیرد. خدا سردار سلیمانی که از ما ملت عراق بود رحمت کند خود او یک الگو در تعامل و مهربانی و رأفت با پیروان ادیان و اقلیت ها بود و حمایت و مجاهدت او برای عراق و مسیحیان به یادگار ماند.
همکاری مراکز دانشگاهی و فرهنگی هم در این مسئله بسیار مهم است و باید بین مراکز مطالعاتی و تبلیغی ایران و عراق در موضوع ارتباط با ادیان تبادل صورت پذیرد. عتبات مقدسه فعالیت ها و امکات ارزشمندی دارند که باید فعال کنند و مورد استفاده قرار دهند تا درخشش تشیع در منطقه و جهان بیشتر شود.
این رویداد زمینه فراوانی را برای بحث و بررسی و تأملات و اندیشه ورزی درباره ارتباط با ادیان و چگونگی آغاز و انجام گفتگو با پیروان آیین های مذهبی در سطح منطقه و دنیا ایجاد کرده است که می تواند مایه رشد تبادلات بین الأدیان و بین المذاهب شود.
حوزه علمیه کهن نجف به عنوان یکی از مراکز محوری تشیع با میزبانی از رهبر مسیحیان کاتولیک، موجب ایجاد تحرک زیادی در داخل و خارج از جهان شیعه در تماس با ادیان و مذاهب خواهد شد. گرچه این امتیاز و فرصت بدون چالش نخواهد بود که می تواند آینده آن را تهدید کند.
جمهوری اسلامی و حوزه های علمیه شیعه در ایران نیز در این راستا، قبل و بعد از پیروزی انقلاب دارای دستاوردهای مهمی در شناساندن آموزه های مکتب اهل بیت(ع) به جهان مسیحیت داشته اند. در این رابطه با دکتر فراس الیاسی استاد ارتباطات در دانشگاه بغداد گفتگو کرده ایم.
استاد با تشکر از شما در ابتدا نظر خود را درباره تأثیرات سفر پاپ به عراق و دیدار با مرجعیت دینی بیان فرمایید.
سفر پاپ به عراق بر جایگاه و اهمیت تاریخی عراق به عنوان مهد ادیان آسمانی تأکید کرد. اینجا سرزمین انبیاء و اولیاء بوده است و منزلت والایی در اسلام و ادیان دارد اما متأسفانه مورد بی توجهی و یا انکار و تخریب بوده است. بدخواهی و اقدامات مخرب حاکمان در طول تاریخ خصوصا در دوره معاصر که جنایات صدام نمونه ای از آن است همواره در صدد نفی جایگاه برجسته سرزمین مقدس عراق در حیات دینی جهان اسلام داشته است.
متأسفانه قدرت های منطقه ای و جهانی همیشه بر آن بوده اند تا عراق بر این اساس رشد نکند و ضعیف بماند. از این رو سفر پاپ اعتراف به منزلت و جایگاه الهی و دینی و قدسی عراق در میان ادیان داشت و تأکیدی بود بر این که سرزمین بین النهرین خاستگاه انبیاء و اولیاء بوده است.
اما این سفر و ملاقات یک دلالت مهم دیگر هم داشت و آن برآمدن خورشید تابناک اعتدال تشیع در میان جریان های تکفیری و سلفی بود.
اگر یادمان باشد سال ها پیش بعد از سقوط صدام و آزادی شیعیان برخی سران کشورهای عربی منطقه گفتند هلال شیعی در حال شکل گیری است و برای مقابله با آن به تقویت گروه های مسلح سفلی و داعشی پرداختند اما سفر پاپ نشان داد که همه آن ها جزء افراط گرایی چیزی نبودند و این جریان تشیع است که توانست از تمدن انسانی و همزیستی اجتماعی میان پیروان ادیان و مذاهب حمایت و دفاع کند.
آیا سفر پاپ و ملاقات با مرجعیت دینی مقدمه ارتباط با جهان مسیحی خواهد بود؟
قطعا این سفر سرآغاز دوره تازه ای از ارتباطات انسانی میان جهان مسیحیت و جهان شیعه خواهد بود خصوصا آنکه پاپ اعتراف کرد که این شیعه بوده است که در حمایت از اقلیت های دینی خصوصا مسیحیان پیشگام بوده است و شهداء و مجروحان فراوانی از میان شیعیان در را دفاع از مردم و مناطق مسیحی عراق تقدیم شده است. رهبران مسیحیان عراق و مسئولین کلیساهای عراق به خوبی می دانند که آزادی آنها بدون فتوای جهاد کفایی مرجعیت دینی نجف ممکن نبوده است و مسیر آینده عراق و همزیستی میان مسیحیان و دیگر پیروان مذاهب و ادیان و اقوام با حضور و حمایت مرجعیت ممکن است.
چرا شاهد کم اعتنایی برخی دولت ها و قدرت ها به نقش رهبران دینی در صلح و سازش و همزیستی در منطقه هستیم؟
در رابطه با این سؤال باید بگویم افراط گرایان در هر سه دین مسیحیت و یهود و اسلام همیشه تفاهم را به دشمنی و تنش و تنفر تبدیل کرده اند و قطعا این رویکرد مخرب که از روح ادیان آسمانی که همگی از یک منبع وحیانی واحد برآمده اند به دور است و همین وضعیت موجب تضعیف قدرت رهبران دینی و معنوی و بدنامی تلاش و زحمات آنان توسط بدخواهان و تبلیغات مراکز ضد اسلامی و ضدشیعی می گردد.
پیشنهاد شما برای تقویت گفتگوی اصیل بین ادیان چیست؟
من معتقدم باید به تجارب خوب جمهوری اسلامی و تلاش های ایران و انقلاب اسلامی در این موضوع توجه شود و مورد استفاده قرار گیرد. خدا سردار سلیمانی که از ما ملت عراق بود رحمت کند خود او یک الگو در تعامل و مهربانی و رأفت با پیروان ادیان و اقلیت ها بود و حمایت و مجاهدت او برای عراق و مسیحیان به یادگار ماند.
همکاری مراکز دانشگاهی و فرهنگی هم در این مسئله بسیار مهم است و باید بین مراکز مطالعاتی و تبلیغی ایران و عراق در موضوع ارتباط با ادیان تبادل صورت پذیرد. عتبات مقدسه فعالیت ها و امکات ارزشمندی دارند که باید فعال کنند و مورد استفاده قرار دهند تا درخشش تشیع در منطقه و جهان بیشتر شود.
