کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتگو با رضوی:
در وحدت اسلامی باید از شعار فاصله بگیریم/ تفکرات انحرافی مورد تایید اسلام نیست
خبرگزاری رضوی-ساحل عباسی؛ عظمت رسول اعظم اسلام(ص) و ایام میلاد آن پیامبر رحمت که به نام هفته وحدت نامگذاری شده است فرصتی برای بازخوانی وضعیت امت اسلامی است و تحلیل آخرین شرایط حاکم بر مناسبات جهان اسلام است. در این رابطه با آقای پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگو کرده ایم.
ایام میلاد رسول وحدت و هفته وحدت امسال با شرایطی متفاوت همراه شد. اهانت فرانسه به پیامبر اکرم و خیزش و اعتراض در سراسر جهان اسلام وضعیت کنونی را چطور ارزیابی می کنید؟
دو نگاه به این مسئله وجود دارد. یک نگاه ایدئولوژیک است اگر با این نگاه نگاه کنیم حقیقت این است که هیچ راه‌حلی برای صلح و تفاهم بین جهان اسلام و غربی ها وجود ندارد، به این دلیل که مبنای ایدئولوژی غربی ها لیبرال است و دارای تفکر لیبرالی هستند. در تفکر لیبرالی حتی بدون هیچ نگاه و ذهنیت منفی آنها کاریکاتور حضرت مسیح علیه السلام را می کشاند و هیچ کسی هم ناراحت نمی شود و هیچ برخوردی هم صورت نمی گیرد.
با توجه به اینکه هیچ تقدسی در تفکر لیبرالی وجود ندارد آنها متفاوت از مسلمانان می اندیشند در حالی که راه اسلامی و ایدئولوژی اسلامی این است که مسلمانان تقدس خاصی نسبت به مقدسات دینی خود دارند، بنابراین این دو نگاه را در هیچ شرایطی نمی توان با هم در یک جا جمع کرد. به نظر می رسد آنها کار خود را انجام می دهند و کشورهای اسلامی هم براساس عقاید خود تظاهراتی برپا می‌کنند اما بعد از مدتی دوباره همه چیز آرام می شود. هر چند مسلمانان در جای جای دنیا علیه مواضع رئیس جمهور فرانسه اعتراضات و تظاهراتی بر پا کرده اند اما این تظاهرات تاثیر تعیین کننده ای ندارد چرا که سران کشورها با فرانسه برخورد چندانی نشان ندادند. واقعیت این است که در حد همین تظاهرات محدود می شود، هیچ کشور اسلامی تا کنون مناسبات خود را با فرانسه تعلیق نکرده و به صورت رسمی عنوان نکرده است لذا آنها همچنان به تجارت با اروپا و فرانسه می پردازند، بنابراین یک موجی می‌آید و می‌رود و مسئله خاصی ایجاد نمی کند.
آیا واکنش های خشونت بار مانند سربریدن معلم فرانسوی یا حمله با چاقو به شهروندان غیرمسلمان در کشورهای غربی را که معمولا توسط عناصر دارای گرایش وهابی یا داعشی رقم می خورد را باید محکوم کرد؟
ببینید حقیقتا نحوه رفتار این گونه که با چاقو وارد کلیسا شوی و سر یک انسان بریده شود را هیچکس نمی پذیرد. قطعا اسلام هم مروج چنین رفتارها و تفکرات انحرافی نیست و آن را دور از اخلاق می داند، هر چند گروهی که دست به این اعمال می زنند از قرآن توجیهاتی ارائه می دهند اما زمان و مکان آیه قرآن را با شرایط کنونی واقعا نمی‌توان تطبیق داد بنابراین این رفتارها و این تفکرات به نوعی وهن اسلام است و مساله اسلام هراسی را تقویت می‌کند. علی القاعده عمل محکومی است و نباید انجام شود. متاسفانه جریان رادیکال و سلفیت جهادی با اعتقادات خاصی که دارد دست به چنین رفتارهایی می زند، بنابراین نباید از این رفتارها حمایت کرد چرا که به ضرر کشورهای اسلامی و خود مسلمانان است. اما متاسفانه این رفتارها وجود دارد و یک توجیه مذهبی پشت آن است. جریان جهادی معتقد به جهاد است از آیات قرآن هم استفاده می‌کند و دنیا به این مسئله واکنش نشان می‌دهند لذا جهان اسلام باید این رفتارها را محکوم کند.
مهمترین موانع داخلی و خارجی وحدت اسلامی را چه می دانید؟
واقعیت این است که خود ما هم به عنوان مطرح کنندگان وحدت اسلامی روی این قضیه جدی نبوده ایم و فقط جنبه تبلیغاتی و پروپاگاندای آن را تقویت کرده ایم. به عنوان نمونه مثالی عینی برایتان بزنم. چند سال پیش در کنفرانس وحدت اسلامی حضور داشتم وقت نماز ظهر با توجه به اینکه اهل سنت ١٠ دقیقه اذانشان زودتر از ما است شروع به خواندن نماز کردند و ما هم به عنوان شیعیان در کنفرانس وحدت! بعد از گذشت ده دقیقه جای دیگری نماز خواندیم، عملا در کنفرانسی که برای تبیین هر چه بیشتر وحدت اسلامی برگزار شد شیعه و سنی با هم نماز را به جا نیاوردند.
واقعیت این است با آن همه هزینه سنگین برگزاری کنفرانس برای تبیین و گسترش وحدت در حد به جای آوردن نماز با هم همگام نبودند. چگونه می توانیم وحدت را به همین سادگی گسترش و نهادینه کنیم وقتی خود ما هم شعار می دهیم.
اگر پیشنهاداتی در رابطه با تحقق حقیقی و غیرتشریفاتی آرمان وحدت اسلامی دارید لطفا بیان فرمایید.
اگر واقعاً دو طرف شیعه و سنی با هم در تفکر وحدت یکسان هستند و هم عقیده باید دست به کار شوند البته مردم عادی مشکل چندانی ندارند در کنار هم زندگی می کنند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حساسیت ها نسبت به شیعه و سنی بیشتر شد اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی طبعا به دلیل قدرت یافتن شیعیان چالش هایی داریم. به نظر می‌آید اگر امامان اهل سنت و اهل تشییع در واقع صادقانه روی مبانی اصلی مشترک دینی تاکید کنند تا روی مسائل مورد اختلاف، می توان به اتحاد مسلمانان امیدوار بود. علماء و صاحبنظران باید روی مبانی فکری تکیه کنند، علمای مسلمان می توانند در این زمینه راهکارهایی ارائه دهند تا اختلاف جهان اسلام از بین برود چرا که متاسفانه اختلافات بین مسلمانان جهان اسلام را تنش آلود کرده است.
ایام میلاد رسول وحدت و هفته وحدت امسال با شرایطی متفاوت همراه شد. اهانت فرانسه به پیامبر اکرم و خیزش و اعتراض در سراسر جهان اسلام وضعیت کنونی را چطور ارزیابی می کنید؟
دو نگاه به این مسئله وجود دارد. یک نگاه ایدئولوژیک است اگر با این نگاه نگاه کنیم حقیقت این است که هیچ راه‌حلی برای صلح و تفاهم بین جهان اسلام و غربی ها وجود ندارد، به این دلیل که مبنای ایدئولوژی غربی ها لیبرال است و دارای تفکر لیبرالی هستند. در تفکر لیبرالی حتی بدون هیچ نگاه و ذهنیت منفی آنها کاریکاتور حضرت مسیح علیه السلام را می کشاند و هیچ کسی هم ناراحت نمی شود و هیچ برخوردی هم صورت نمی گیرد.
با توجه به اینکه هیچ تقدسی در تفکر لیبرالی وجود ندارد آنها متفاوت از مسلمانان می اندیشند در حالی که راه اسلامی و ایدئولوژی اسلامی این است که مسلمانان تقدس خاصی نسبت به مقدسات دینی خود دارند، بنابراین این دو نگاه را در هیچ شرایطی نمی توان با هم در یک جا جمع کرد. به نظر می رسد آنها کار خود را انجام می دهند و کشورهای اسلامی هم براساس عقاید خود تظاهراتی برپا می‌کنند اما بعد از مدتی دوباره همه چیز آرام می شود. هر چند مسلمانان در جای جای دنیا علیه مواضع رئیس جمهور فرانسه اعتراضات و تظاهراتی بر پا کرده اند اما این تظاهرات تاثیر تعیین کننده ای ندارد چرا که سران کشورها با فرانسه برخورد چندانی نشان ندادند. واقعیت این است که در حد همین تظاهرات محدود می شود، هیچ کشور اسلامی تا کنون مناسبات خود را با فرانسه تعلیق نکرده و به صورت رسمی عنوان نکرده است لذا آنها همچنان به تجارت با اروپا و فرانسه می پردازند، بنابراین یک موجی می‌آید و می‌رود و مسئله خاصی ایجاد نمی کند.
آیا واکنش های خشونت بار مانند سربریدن معلم فرانسوی یا حمله با چاقو به شهروندان غیرمسلمان در کشورهای غربی را که معمولا توسط عناصر دارای گرایش وهابی یا داعشی رقم می خورد را باید محکوم کرد؟
ببینید حقیقتا نحوه رفتار این گونه که با چاقو وارد کلیسا شوی و سر یک انسان بریده شود را هیچکس نمی پذیرد. قطعا اسلام هم مروج چنین رفتارها و تفکرات انحرافی نیست و آن را دور از اخلاق می داند، هر چند گروهی که دست به این اعمال می زنند از قرآن توجیهاتی ارائه می دهند اما زمان و مکان آیه قرآن را با شرایط کنونی واقعا نمی‌توان تطبیق داد بنابراین این رفتارها و این تفکرات به نوعی وهن اسلام است و مساله اسلام هراسی را تقویت می‌کند. علی القاعده عمل محکومی است و نباید انجام شود. متاسفانه جریان رادیکال و سلفیت جهادی با اعتقادات خاصی که دارد دست به چنین رفتارهایی می زند، بنابراین نباید از این رفتارها حمایت کرد چرا که به ضرر کشورهای اسلامی و خود مسلمانان است. اما متاسفانه این رفتارها وجود دارد و یک توجیه مذهبی پشت آن است. جریان جهادی معتقد به جهاد است از آیات قرآن هم استفاده می‌کند و دنیا به این مسئله واکنش نشان می‌دهند لذا جهان اسلام باید این رفتارها را محکوم کند.
مهمترین موانع داخلی و خارجی وحدت اسلامی را چه می دانید؟
واقعیت این است که خود ما هم به عنوان مطرح کنندگان وحدت اسلامی روی این قضیه جدی نبوده ایم و فقط جنبه تبلیغاتی و پروپاگاندای آن را تقویت کرده ایم. به عنوان نمونه مثالی عینی برایتان بزنم. چند سال پیش در کنفرانس وحدت اسلامی حضور داشتم وقت نماز ظهر با توجه به اینکه اهل سنت ١٠ دقیقه اذانشان زودتر از ما است شروع به خواندن نماز کردند و ما هم به عنوان شیعیان در کنفرانس وحدت! بعد از گذشت ده دقیقه جای دیگری نماز خواندیم، عملا در کنفرانسی که برای تبیین هر چه بیشتر وحدت اسلامی برگزار شد شیعه و سنی با هم نماز را به جا نیاوردند.
واقعیت این است با آن همه هزینه سنگین برگزاری کنفرانس برای تبیین و گسترش وحدت در حد به جای آوردن نماز با هم همگام نبودند. چگونه می توانیم وحدت را به همین سادگی گسترش و نهادینه کنیم وقتی خود ما هم شعار می دهیم.
اگر پیشنهاداتی در رابطه با تحقق حقیقی و غیرتشریفاتی آرمان وحدت اسلامی دارید لطفا بیان فرمایید.
اگر واقعاً دو طرف شیعه و سنی با هم در تفکر وحدت یکسان هستند و هم عقیده باید دست به کار شوند البته مردم عادی مشکل چندانی ندارند در کنار هم زندگی می کنند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حساسیت ها نسبت به شیعه و سنی بیشتر شد اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی طبعا به دلیل قدرت یافتن شیعیان چالش هایی داریم. به نظر می‌آید اگر امامان اهل سنت و اهل تشییع در واقع صادقانه روی مبانی اصلی مشترک دینی تاکید کنند تا روی مسائل مورد اختلاف، می توان به اتحاد مسلمانان امیدوار بود. علماء و صاحبنظران باید روی مبانی فکری تکیه کنند، علمای مسلمان می توانند در این زمینه راهکارهایی ارائه دهند تا اختلاف جهان اسلام از بین برود چرا که متاسفانه اختلافات بین مسلمانان جهان اسلام را تنش آلود کرده است.
