کارشناس اخلاق اسلامی در گفتگو با رضوی:
گسترش فضیلت های اربعین مانند ایثار و خیرخواهی نیاز جامعه ما است
امتداد فضیلت های اربعین موضوعی است که باید جدی گرفته شود.از ظرفیت میلیونی زائران امام حسین و مشتاقان و شیفتگان آن حضرت اعم از آنانی که راهی سفر کربلا می شوند تا خادمان و مشتاقانی که موفق به حضور در کربلای معلی نشده اند باید به گونه ای استفاده شود تا جامعه از تمام مواهب اخلاق و سیره و فرهنگ حسینی بهره مند شود. نهادینه شدن فرهنگ حسینی در جامعه با ره آورد اربعین می تواند منجر به تغییراتی بنیادین وعمیق و به نفع اخلاق و کردار اجتماعی و تامین صلح وآزادی و دفاع از عدالت و حق وحقیقت شود.حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر پورامینی استاد حوزه و پژوهشگر علوم دینی در این گفت وگو راهکارهای تداوم ارزش های اربعین و ارزش آفرینی های بعد آن را در زندگی اجتماعی بیان کرده است.
مهمترین ارمغانی که زیارت اربعین برای روزهای پس از این حماسه به جا می گذارد چیست؟
روزهای زیارت اربعین حسینی فرصت مناسبی است که هر زائر از جریان عادی زندگی آرام مادی خود دور شود؛ سختی هایی را تحمل کرده است؛ او حاضر است رنج سفر را به جان بخرد و آسایش خود را مختل کند؛ اما قدم در مسبر منتهی به کربلای حسینی بگذارد؛ یک کشش و جاذبه ای او را به سیر معنوی و جذبه الهی هدایت می کند. از این رو " زیارت" افزون بر میل و حرکت حسی؛ قلب را با خود همراه می سازد و زائر با محبت و اشتیاق به سمت مزار محبوب خود زیارت شونده راهی می شود. این فرصت طلایی در مرتبه برین و کامل خود؛ اقبال قلبی؛ روحی؛ اخلاقی و عملی با خود به همراه می آورد. زیارت اربعین مجموعه ای از فضیلت ها را برای زائرین به نمایش می گذارد که حفظ آن برای روزهای بعد از سفر الهام بخش است؛ بنابراین زیارت را نباید تنها به یک بهره موقت و صرفا در دوران سفر محصور کرد؛ بلکه می توان فضیلت های اربعین را در متن زندگی فردی و اجتماعی کشاند و زندگی جاری را اربعینی ساخت.
چگونه می توان فضیلت های اربعین را در زندگی امتداد بخشید؟ با ذکر نمونه ای توضیح دهید؟
زیارت اربعین گرچه به کربلا و ایام ماه صفر گره خورده است اما این زیارت به یک فرهنگ تبدیل شده است و از این رو نمی توان آن را به جغرافیا یا زمان خاصی منحصر کرد. شما به مجموعه فضیلت های جاری در این ایام بنگرید؛ فضیلت هایی که زائران دوست دارند به آن معطر شوند, سخن این است که تلاش شود که این فضیلت ها در زندگی پس از اربعین نیز امتداد داشته باشد. زائر در پرتو زیارت تلاش می کند جایگاه امام شهید زیارت شده را پاس دارد؛ و برای پایداری و اعتلای دین ارزش ها و مجاهدت های آن معصوم شهید را ارج نهد. زیارت زنده نگه داشتن یاد پیشوایان معصوم و احیای نام؛ خاطره؛ معارف و میراث آنان است. نقل شده که پیامبر اکرم (ص) هر گاه به زیارت شهدا می رفت؛ خطاب به آنان می فرمود: " السلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار ، سلام بر شما بواسطه صبر و تحملی که نمودید؛ پس خانه آخرت خوب خانه ای است."حفظ نام شهید و یادآوری حماسه آفرینی های وی امتداد اربعین در زندگی اجتماعی است.
یکی از نیازهای جامعه امروز ما؛ تحکیم باورها و پایبندی به ارزش های دینی است؛ زیارت اربعین چه دستاوردی دراین راستا می تواند داشته باشد؟
در ایام اربعین زائران؛ مجاهدت های امام حسین (ع) و یاران شهیدش را یادآور می شوند؛ بدیهی است که ضمن بزرگداشت آنها بر حفظ و رهروی از آن باید کوشید. اگر به فرازهای زیارت امام حسین علیه السلام نگاه کنیم جلوه های رهروی متعددی در آن می یابیم؛ امر و فراخوانی به قسط و عدل؛ ابلاغ فرمان الهی و عدم واهمه از هیچ کس؛ اقامه نماز؛ اداء زکات؛ امر به معروف و نهی از منکر، حرام کردن حرام خدا و حلال نمودن حلال الهی؛ نمونه هایی از مجاهدت های شهید کربلاست. نمونه های اشاره شده ؛نیاز عینی جامعه ماست؛ نیازمندی به عدالت؛ پرهیز از فساد و تبعیض؛ توجه به واجبات؛ رسیدگی به فقرا و تلاش برای کاهش و زدودن فقر آنان, سبقت گیری در انجام کارهای پسندیده؛ دوری از امور ناپسند؛ کمک ومساعدت به یکدیگردر معروف و دوری از منکرات؛ پاسداشت بایدها و نبایدهای الهی؛ مواردی است که از زیارت اربعین می توان کسب کرد و در زندگی فردی و اجتماعی جاری ساخت. شما حتی به رفتارهای ایثارگونه، خیرخواهانه؛ متواضعانه میزبانان زائرین اربعین بنگرید؛ شیرینی وحلاوت آن هیچ گاه از خاطرتان محو نمی شود؛ باید تلاش کرد این گذشت و ایثار و خیرخواهی را در متن جامعه امتداد بخشید. البته این امر در زندگی عادی ما نیاز به فرهنگ سازی خاص خود دارد که به صورت مردمی باید آن را دنبال کرد؛ مساجد،هیئت ها؛ گروه های جهادی؛ دانشگاهیان و حوزویان باید بر انجام آن اهتمام بورزند.امید است تلاش جمعی برای امتداد فضیلت های اربعین حسینی مقدمه ای برای آمادگی عصر ظهور امام زمان علیه السلام باشد.
مهمترین ارمغانی که زیارت اربعین برای روزهای پس از این حماسه به جا می گذارد چیست؟
روزهای زیارت اربعین حسینی فرصت مناسبی است که هر زائر از جریان عادی زندگی آرام مادی خود دور شود؛ سختی هایی را تحمل کرده است؛ او حاضر است رنج سفر را به جان بخرد و آسایش خود را مختل کند؛ اما قدم در مسبر منتهی به کربلای حسینی بگذارد؛ یک کشش و جاذبه ای او را به سیر معنوی و جذبه الهی هدایت می کند. از این رو " زیارت" افزون بر میل و حرکت حسی؛ قلب را با خود همراه می سازد و زائر با محبت و اشتیاق به سمت مزار محبوب خود زیارت شونده راهی می شود. این فرصت طلایی در مرتبه برین و کامل خود؛ اقبال قلبی؛ روحی؛ اخلاقی و عملی با خود به همراه می آورد. زیارت اربعین مجموعه ای از فضیلت ها را برای زائرین به نمایش می گذارد که حفظ آن برای روزهای بعد از سفر الهام بخش است؛ بنابراین زیارت را نباید تنها به یک بهره موقت و صرفا در دوران سفر محصور کرد؛ بلکه می توان فضیلت های اربعین را در متن زندگی فردی و اجتماعی کشاند و زندگی جاری را اربعینی ساخت.
چگونه می توان فضیلت های اربعین را در زندگی امتداد بخشید؟ با ذکر نمونه ای توضیح دهید؟
زیارت اربعین گرچه به کربلا و ایام ماه صفر گره خورده است اما این زیارت به یک فرهنگ تبدیل شده است و از این رو نمی توان آن را به جغرافیا یا زمان خاصی منحصر کرد. شما به مجموعه فضیلت های جاری در این ایام بنگرید؛ فضیلت هایی که زائران دوست دارند به آن معطر شوند, سخن این است که تلاش شود که این فضیلت ها در زندگی پس از اربعین نیز امتداد داشته باشد. زائر در پرتو زیارت تلاش می کند جایگاه امام شهید زیارت شده را پاس دارد؛ و برای پایداری و اعتلای دین ارزش ها و مجاهدت های آن معصوم شهید را ارج نهد. زیارت زنده نگه داشتن یاد پیشوایان معصوم و احیای نام؛ خاطره؛ معارف و میراث آنان است. نقل شده که پیامبر اکرم (ص) هر گاه به زیارت شهدا می رفت؛ خطاب به آنان می فرمود: " السلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار ، سلام بر شما بواسطه صبر و تحملی که نمودید؛ پس خانه آخرت خوب خانه ای است."حفظ نام شهید و یادآوری حماسه آفرینی های وی امتداد اربعین در زندگی اجتماعی است.
یکی از نیازهای جامعه امروز ما؛ تحکیم باورها و پایبندی به ارزش های دینی است؛ زیارت اربعین چه دستاوردی دراین راستا می تواند داشته باشد؟
در ایام اربعین زائران؛ مجاهدت های امام حسین (ع) و یاران شهیدش را یادآور می شوند؛ بدیهی است که ضمن بزرگداشت آنها بر حفظ و رهروی از آن باید کوشید. اگر به فرازهای زیارت امام حسین علیه السلام نگاه کنیم جلوه های رهروی متعددی در آن می یابیم؛ امر و فراخوانی به قسط و عدل؛ ابلاغ فرمان الهی و عدم واهمه از هیچ کس؛ اقامه نماز؛ اداء زکات؛ امر به معروف و نهی از منکر، حرام کردن حرام خدا و حلال نمودن حلال الهی؛ نمونه هایی از مجاهدت های شهید کربلاست. نمونه های اشاره شده ؛نیاز عینی جامعه ماست؛ نیازمندی به عدالت؛ پرهیز از فساد و تبعیض؛ توجه به واجبات؛ رسیدگی به فقرا و تلاش برای کاهش و زدودن فقر آنان, سبقت گیری در انجام کارهای پسندیده؛ دوری از امور ناپسند؛ کمک ومساعدت به یکدیگردر معروف و دوری از منکرات؛ پاسداشت بایدها و نبایدهای الهی؛ مواردی است که از زیارت اربعین می توان کسب کرد و در زندگی فردی و اجتماعی جاری ساخت. شما حتی به رفتارهای ایثارگونه، خیرخواهانه؛ متواضعانه میزبانان زائرین اربعین بنگرید؛ شیرینی وحلاوت آن هیچ گاه از خاطرتان محو نمی شود؛ باید تلاش کرد این گذشت و ایثار و خیرخواهی را در متن جامعه امتداد بخشید. البته این امر در زندگی عادی ما نیاز به فرهنگ سازی خاص خود دارد که به صورت مردمی باید آن را دنبال کرد؛ مساجد،هیئت ها؛ گروه های جهادی؛ دانشگاهیان و حوزویان باید بر انجام آن اهتمام بورزند.امید است تلاش جمعی برای امتداد فضیلت های اربعین حسینی مقدمه ای برای آمادگی عصر ظهور امام زمان علیه السلام باشد.
