پژوهشگر دینی:
دوران امام هادی (ع) دوران مقابله با انحرافات و تثبیت مبانی تشیع بود
دکتر محمدحسین محمددوست در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری رضوی، با اشاره به دوران امامت حضرت امام علیالنقی الهادی (ع) که از سال ۲۱۲ تا ۲۵۴ هجری قمری به طول انجامید، این مقطع را یکی از حساسترین و تأثیرگذارترین دورههای تاریخ اسلام، بهویژه در سیر تحولات مذهب تشیع دانست.
وی گفت: این دوران، به دلیل فشارهای سیاسی و اجتماعی گسترده و بیسابقه، نقشی کلیدی در تثبیت، گسترش و تعمیق مبانی فکری و اعتقادی تشیع ایفا کرد.
عباسیان و فشار سیاسی بر امام هادی (ع)
محمددوست با اشاره به فضای سیاسی آن عصر، افزود: دوران امامت امام هادی (ع) مصادف با اقتدار خلفای عباسی و اجرای سیاستهای سختگیرانه در قبال شیعیان بود. دستگاه خلافت عباسی برای مهار و سرکوب هرگونه صدای مخالف، بهویژه از سوی شیعیان، نظارت و کنترل شدید بر فعالیتهای امام و یاران ایشان اعمال میکرد.
به گفته وی، امام هادی (ع) بهسبب جایگاه معنوی و تأثیرگذاری اجتماعیشان، بارها تحت نظارت حکام قرار گرفتند و در نهایت به سامرا تبعید شدند؛ تبعیدی که عملاً به محدودسازی ارتباط امام با پیروانش انجامید.
رشد فکری و اجتماعی شیعه در سایه فشارها
این پژوهشگر با بیان اینکه با وجود محدودیتها، تشیع در این دوره روندی روبهرشد داشت، اظهار کرد: شیعیان با وجود فشارهای سیاسی، با علاقه و اشتیاق به امام هادی (ع) روی میآوردند و از سرچشمه دانش و معنویت ایشان بهرهمند میشدند؛ ارتباطی که موجب استحکام بنیانهای فکری و معنوی جامعه شیعی شد.»
وی همچنین به نقش امام (ع) در گسترش پایگاههای علمی اشاره کرد و گفت: امام هادی (ع) با درک ضرورت آموزش و تربیت دینی، به تأسیس و تقویت مراکز علمی در مناطق مختلف اهتمام ورزیدند که این اقدام، زمینهساز ترویج معارف اصیل اسلامی شد.
نقش علمی و فرهنگی برجسته امام هادی (ع)
محمددوست در ادامه تصریح کرد: امام هادی (ع) با گردآوری و تدوین احادیث و آموزههای دینی، میراثی علمی و فرهنگی ارزشمند را برای نسلهای آینده به جا گذاشتند. این میراث، امروز بهعنوان منابع اصیل دینی، چراغ راه شیعیان به شمار میرود.
وی افزود: ایشان همچنین با پاسخ به پرسشهای فقهی، کلامی و اعتقادی، به تبیین عمیق معارف دینی پرداختند و از طریق مقابله فکری با انحرافات، در حفظ و خلوص مبانی تشیع نقشآفرینی کردند.
آثار ماندگار و تأثیرات درازمدت
این پژوهشگر دینی، دوران امام هادی (ع) را زمینهساز تحولات آینده در مسیر امامت دانست و گفت: این دوران، بستر مناسبی برای فعالیتهای امامان پس از ایشان فراهم ساخت. مبارزه فکری و فرهنگی امام هادی (ع) با جریانهای منحرف و انحرافات اعتقادی، به تثبیت باورهای اصیل شیعی انجامید و آثار آن در قرون بعدی نیز مشهود باقی ماند.
محمددوست در پایان تأکید کرد: دوران امامت امام هادی (ع) با وجود فشارهای سیاسی و محدودیتهای اجتماعی، به یکی از دورههای تحولآفرین در تاریخ تشیع بدل شد. تلاشهای خستگیناپذیر ایشان در عرصههای علمی، فرهنگی و اعتقادی، نقشی تعیینکننده در شکلگیری و تثبیت هویت شیعه ایفا کرد و میراث ماندگار ایشان تا امروز الهامبخش پیروان این مکتب است.