عکاس و مستندساز در گفتگو با رضوی:
عکس می‌تواند سفیر بی‌کلام فرهنگ رضوی باشد
به گزارش خبرگزاری رضوی، در دنیایی که واژه‌ها گاه محدود می‌مانند به مرزهای جغرافیا و زبان، تصویر می‌تواند راهی هموار برای انتقال معنا، احساس و فرهنگ باشد. به‌ویژه در فرهنگ رضوی، که سرشار از لحظه‌های ناب عبودیت، عشق، معرفت و معنویت است، عکاسی می‌تواند نقش یک زبان جهانی را ایفا کند.
روح‌الله جوانی، عکاس و مستندساز که از سال ۱۳۸۸، زمانی که هنوز پیاده‌روی اربعین در این وسعت شناخته شده نبود، عکاسی را در مسیر نجف اشرف به کربلای حسینی آغاز کرده بود و این کار را هر سال به غیر از دو سال ممنوعیت کرونایی، تا به امروز ادامه داده بود در گفتگویی با خبرگزاری رضوی در پاسخ به این سؤال که آیا عکس‌های رضوی می‌توانند به عنوان زبان مشترک برای معرفی فرهنگ اهل بیت(ع)در سطح بین‌المللی مؤثر باشند، گفت: قطعا یکی از بزرگترین ویژگی‌های عکاسی، فرا مرزی بودن آن است.
وی افزود: تصویر برخلاف کلمه، نیازی به ترجمه ندارد. وقتی عکسی از حال و هوای زائران حرم امام رضا (ع)، معماری روح‌نواز حرم یا لحظه‌ای معنوی در صحن‌های مطهر ثبت می‌شود، حتی اگر بیننده‌اش مسلمان یا شیعه هم نباشد، باز هم تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. چرا که زبان احساسات، زبان مشترک همه انسان‌هاست.
شبکه‌های اجتماعی، پل جهانی شدن عکس رضوی
به گفته این عکاس، امروز دیگر عکس فقط روی دیوار گالری یا صفحه کتاب نیست، بلکه در پلتفرم‌هایی چون اینستاگرام و حتی رسانه‌های رسمی بین‌المللی، هر تصویر می‌تواند در کم‌ترین زمان ممکن، به مخاطبانی در آن سوی دنیا برسد.
وی تأکید می‌کند: اگر بتوانیم مفاهیم عمیق فرهنگ رضوی را با نگاه هنرمندانه و روایت صحیح در عکس‌ها بازتاب دهیم، بدون شک می‌توانیم مخاطب جهانی داشته باشیم. تصویری خوب از فرهنگ رضوی، حتی می‌تواند نگاه یک غیرایرانی را به سمت اهل بیت(ع) جلب کند. ما باید از تصویر، نه صرفاً برای ثبت، بلکه برای انتقال معنا استفاده کنیم.
عبور از کلیشه، ورود به واقعیت انسانی
جوانی در ادامه گفت: یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه، کلیشه‌زدایی است.عکاسی رضوی نباید فقط در قاب‌هایی مثل عکس قبه و گنبد باقی بماند. هرچند آن هم ارزشمند است، اما باید سراغ لحظه‌هایی رفت که انسان را در پیوند با حرم نشان می‌دهد. مثلا وقتی کودکی در صحن انقلاب دستانش را بالا برده و لب‌هایش را آرام تکان می‌دهد؛ آن تصویر از هر سخنرانی درباره دعا و توسل، تأثیرگذارتر است. این یعنی عکاسی رضوی باید شاعرانه، انسانی، و هم‌دلانه باشد.
عکس، رسانه‌ای بی‌کلام اما پرنفوذ
جوانی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به قدرت بصری تصویر در انتقال مفاهیم عمیق اشاره کرد و گفت: ما گاهی فراموش می‌کنیم که عکس می‌تواند سفیر فرهنگی بی‌صدا باشد. تصویر از یک زائر خارجی در نرم امام رضا(ع) این تصویر را در ذهن مخاطب خارجی، هزار پیام را تداعی می‌کند، پیام صلح، پناه، مهربانی، کرامت. این‌ها مفاهیمی هستند که بدون حتی یک واژه، منتقل می‌شوند.
از تا جهان؛ عکاسی به‌مثابه دیپلماسی فرهنگی
این مستندساز و‌عکاس همچنین نقش عکاسی در دیپلماسی فرهنگی را مهم دانست و گفت: وقتی ما از زوایای درست، واقعیت زنده فرهنگ رضوی را ثبت می‌کنیم، در واقع در حال انجام نوعی دیپلماسی تصویری هستیم. هر عکس می‌تواند سفیر یک معنا باشد. نه فقط برای مسلمانان، بلکه برای انسان‌هایی که شاید نام امام رضا (ع) را هم نشنیده‌اند، اما با تماشای یک تصویر از حرم یا آیین زائران، متأثر می‌شوند.
تصویر، حافظه فرهنگی امت است
روح‌الله جوانی تأکید کرد: هنرمندان عرصه عکاسی باید با جدیت بیشتری به موضوع فرهنگ رضوی بپردازند و نهادهای فرهنگی نیز حمایت بیشتری در جهت تولید آثار با کیفیت و جهانی‌پسند داشته باشند.
وی گفت: عکس‌های رضوی باید از قاب سنتی خارج شده و وارد صحنه جهانی شوند.
