معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات:
توسعه حرم امام رضا (ع) باید با حفظ هویت فرهنگی منطقه انجام شود
به گزارش پایگاه خبری رضوی، فرهنگ و سیره رضوی، برگرفته از آموزه‌ها و سیره امام رضا (ع)، هشتمین امام شیعیان، مجموعه‌ای از ارزش‌ها، باورها و رفتارها را ارائه می‌دهد که می‌تواند نقشی اساسی در ارتقای سطح زندگی فردی و اجتماعی ایفا کند. اصلاح ساختارهای اجتماعی برای همسویی با این فرهنگ، می‌تواند به ایجاد جامعه‌ای آرمانی منجر شود که در آن عدالت، صلح، معنویت و کرامت انسانی حاکم باشد.
تحقیقات نشان می‌دهد که تمایل مردم به اهل بیت(ع) بالا است، اما برای ترویج فرهنگ سیره رضوی در زندگی مردم، نیازمند تطبیق ساختارهای اجتماعی با این فرهنگ هستیم.
دکتر میثم مهدیار، معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در گفتگو با خبرنگار ما، در این زمینه چنین گفت: نتایج پژوهشی نشان می‌دهد میزان اقبال عمومی به اهل بیت(ع) بالاست. وی این تمایل را در گرایش و اشتیاق مردم به زیارت اهل بیت(ع) مشهود دانست.
با این حال، دکتر مهدیار تاکید کرد که برای اینکه این تمایل به فرهنگ ملموسی در زندگی مردم تبدیل شود، نیازمند تغییراتی در ساختارهای اجتماعی هستیم.
وی در این زمینه به چند نکته کلیدی در ساختارهای اجتماعی و همسویی آن با فرهنگ رضوی اشاره کرد و تناسب فضا و معماری شهری با معماری اسلامی را یکی از موارد مهم در ساختارهای اجتماعی دانست و در این زمینه گفت: فضا و معماری شهری باید با آموزه‌های اسلامی و فرهنگ رضوی همسو باشد. این امر مستلزم توجه به عناصری مانند تناسبات معماری، استفاده از عناصر اسلامی در طراحی فضاها و توجه به هویت فرهنگی شهرها است.
وی به لزوم همسویی ساختارهای اجتماعی با فرهنگ رضوی تاکید کرد و ابراز داشت: ساختارهای اجتماعی مانند شهرسازی، اقتصاد، معیشت و آموزش نیز باید با فرهنگ رضوی همسو باشند. این امر مستلزم برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در این حوزه‌ها با توجه به آموزه‌های اسلامی و تأکید بر ارزش‌هایی مانند عدالت، انصاف، کمک به نیازمندان و توجه به معنویت است.
دکتر مهدیار با انتقاد از تبدیل شدن فضای اطراف حرم امام رضا (ع) به مراکز تجاری و مصرفی، گفت: در شرایطی که اطراف حرم به محلی برای ترویج سبک زندگی مصرف‌گرایانه از طریق مال‌ها و مراکز خرید تبدیل شده است، نمی‌توان از مردم انتظار داشت که فرهنگ رضوی را در زندگی خود پیاده کنند.
وی همچنین به رها کردن اقتصاد به بازار آزاد و حذف سیاست‌های حمایتی از طبقات محروم اشاره کرد و گفت: این امر مانع از جاری شدن فرهنگ رضوی در زندگی مردم و پایبندی آنها به آموزه‌های آن می‌شود.
دکتر مهدیار به تناقض در توسعه حرم امام رضا (ع) اشاره کرد و گفت: تخریب مناطق قدیمی اطراف حرم و ساخت مال و هتل به جای آنها، مغایر با فرهنگ رضوی است. در این مکان‌ها چگونه می‌توان فرهنگ رضوی را ترویج کرد؟این موضوع بسیار مهمی است که در هنگام توسعه حرم امام رضا (ع) باید به آن توجه شود. هویت فرهنگی منطقه و فرهنگ رضوی دو عنصر کلیدی هستند که باید در نظر گرفته شوند.
وی ادامه داد: منطقه اطراف حرم امام رضا (ع) دارای تاریخ و فرهنگ غنی است که باید در هنگام توسعه حرم حفظ شود. این امر می تواند از طریق حفظ معماری سنتی منطقه، ترویج هنرها و صنایع دستی محلی و حمایت از مشاغل محلی انجام شود.
این جامعه شناس با تاکید بر پیوند ارگانیک ساکنان سابق اطراف حرم با حرم، گفت: طرد این افراد به حاشیه شهر، مانع از ادامه فرهنگ رضوی در زندگی آنها شده است.
وی در انتها بیان داشت: لذا می‌توان با قاطعیت گفت که سیاست‌های حاکمیتی در زمینه تطبیق ساختارهای اجتماعی با فرهنگ رضوی تاکنون توفیق چندانی نداشته‌اند بنابراین ضروری است که با برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌های دقیق، زمینه‌های لازم برای ترویج فرهنگ رضوی در زندگی مردم فراهم شود.
