خبرگزاری رضوی 9 شهريور 1398 ساعت 9:16 https://www.razavi.news/fa/note/45308/تشت-گذاری-اعلان-آغاز-رسمی-عزاداری-سیدالشهدا-اردبیل -------------------------------------------------- یادداشت؛ عنوان : «تشت گذاری»، اعلان آغاز رسمی عزاداری سیدالشهدا در اردبیل -------------------------------------------------- اردبیل-عزاداری مردم دارالارشاد و دارالامان اردبیل برای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) با ویژگی هایی منحصر به فردی که دارد، زبانزد خاص و عام است و اگرچه با شهادت سفیر حضرت سیدالشهدا، آیین های عزاداری در اردبیل آغاز می شود، اما اعلان رسمی این سوگواری ها برای شهید کربلا و یاران باوفایش، با برگزاری آیین تشت گذاری در مسجد جامع این شهر اردبیل است. متن : خبرگزاری رضوی-سعید نوریان: آیین های عزاداری و سوگواری برای سید و سالارشهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین (ع)در کهن شهر تاریخی دارالامان، دارالارشاد و دارالایمان اردبیل، پیشینه ای دیرینه دارد. عشق و ارادت مردم این دیار به حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، زبانزد خاص و عام است و هر ساله هزاران نفر از جای جای ایران اسلامی و از آن سوی مرزها، با حضور در شهر اردبیل، عشق، ارادت و دلدادگی مردم حسینی این شهر را در ایام محرم به تماشا می نشینند و همراه با مردم عزادار این دیار برای حسین(ع) و یاران شهیدش اشک ماتم می ریزند. عزاداری مردم دارالارشاد و دارالامان اردبیل برای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) با ویژگی هایی منحصر به فردی که دارد، زبانزد خاص و عام است و اگرچه با شهادت سفیر حضرت سیدالشهدا، آیین های عزاداری در اردبیل آغاز می شود، اما اعلان رسمی این سوگواری ها برای شهید کربلا و یاران باوفایش، با برگزاری آیین تشت گذاری در مسجد جامع این شهر اردبیل است. آيين هاي عزاداري مردم اردبیل از هشتم ذي الحجه، شب شهادت سفیر عشق، حضرت مسلم ابن عقيل آغاز و تا 28 و 30 صفر، سالروز رحلت پيامبر گرامي اسلام و شهادت حضرت امام حسن(ع)و حضرت امام رضا(ع)ادامه مي يابد.مردم حسینی شهر اردبیل با حرکت ارزشمند عزاداران محله عالی قاپوی این شهر، در شب شهادت حضرت مسلم ابن عقیل(ع) در روز هشتم ذی الحجه، بر اساس آیینی دیرینه، با حرکت در محلات و مجموعه بازار سنتی اردبیل به عزاداری می پردازند و از این روز آیین های هفته خوانی در منازل آغاز می شود و این مراسم، به نوعی اعلام آغاز عزاداری مردم این شهر برای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است. اگرچه 18 سالی است که در قالب برنامه«همایش استقبال از محرم» که این مراسم هم از ابتکارات اردبیلی هاست، مردم این دیار در روزهای دهه سوم ماه ذی الحجه و بعداز عید سعید غدیر، به استقبال از ماه محرم می روند و پیرغلامان و خادمان حسینی این شهر را مورد تجلیل و تکریم قرار می دهند، اما آغازگر رسمی عزاداری های مردم اردبیل برای حضرت اباعبدالله الحسین( ع)، برگزاری دیرینه آیین گذاری در مسجد جامع این شهر است. مردم عزادار و حسینی شهر اردبیل و حتی علاقه مندان و شیفتگان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام و بویژه ذدلباختگان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) از دیگر شهرهای استان و شهرهای ایران اسلامی و حتی از منطقه قفقاز در مسجد جامع این شهر که در قلب مجموعه بازار تاریخی و سنتی اردبیل قرار دارد، جمع شده و ساعت ها با همراهی مادحان خوش نغمه و دستجات محلات شش گانه اردبیل به سوگواری و عزارداری می پردازند. تشت‌گذاري به عنوان  سنتي کهن نه تنهاجايگاه و اهميت خود را از دست نداده، بلكه روزبه روز به شكوه و رونق اين آيين افزوده مي شود. تشت گذاري، تمثيلي از رفع تشنگي عزاداران حضرت امام حسين (ع) در مقابل تشنگي سيد و سالار شهيدان است. اين مراسم با نظم و ترتيب خاص محلات شش گانه اردبيل از سه روز مانده به ماه محرم آغاز مي‌شود. اين مراسم مذهبي كه در جريان برگزاري دهمين اجلاس بين المللي تجليل از پيرغلامان حسيني در آبانماه 91 در اردبيل به عنوان يك ميراث معنوي به ثبت رسمي رسيد، از زمان صفويه در اردبيل بطور رسمي اجرا مي شود و در حال حاضر و به تبعيت از شهر اردبيل بعنوان خاستگاه اين مراسم معنوي، در شهرهاي آذربايجان شرقي و غربي، زنجان و حتي در برخي از استان هاي آذري نشين كشور نظير گيلان، مازندران و تهران اين مراسم باشكوه با حضور عزاداران و دوستداران حضرت اباعبدالله الحسين عليه السلام برگزار مي شود. اما در اردبيل و روز 27 ذي الحجه، دو محله‌ بزرگتر از محلات شش گانه (بر اساس یک تقسم بندی در حوزه عزاداری، اردبیل شش محله دارد و هریک از این شش محله، دارای شاخه هایی است و مساجد و محلات دیگر تابع این شش محله اصلی هستند. تاوار، پیرعبدالملک، سرچشمه، اونچی میدان یا گازران،عالی قاپو و اوچدکان، محلات شش گانه اردبیل را تشکیل می دهند)، يعني تاوار و اونچي ميدان، تشت‌گذاري مي‌کنند. ودر روز هاي بيست و هشتم و بيست و نهم ذي الحجه نيز چهار محله ديگر و محلات تابع آن ها، آيين تشت گذاري را برگزار مي كنند. تشت‌هاي استفاده شده در اين مراسم  معمولاً بسيار قديمي(و بيشتر موقوفه) از جنس مس يا برنز و بعضي‌هاي شان بسيار بزرگ هستند. تشت ها را از چند روز قبل در محلي آماده مي‌کنند و و در روز تشت گذاری، ريش‌سفيدان محل،  تشت‌ها را به دوش مي‌گيرند و علما و سالخوردگان و بزرگان در جلو و مردم در پشت سر آن ها، سينه‌زنان يا زنجيرزنان (هر محله‌اي ابزار عزاداري خودش را دارد و بعضی محلات هم دسته سینه زنی دارد و هم دسته زنجیر زنی) به سمت مسجد محله حرکت مي‌کنند. البته در بعضي از منازل هم كه صاحب خانه اش نيت كرده، مراسم تشت گذاري انجام مي شود. ورود طشت به مسجد و حسينيه ها و منازل با احترام بسيار زيادي انجام مي‌شود و دسته‌ حامل طشت، چندباري در داخل مسجد دور مي‌زنند و نوحه‌خواني مي‌کنند و تشت‌ها را در قسمت مخصوصي که در ساختمان مسجد در نظر گرفته شده، قرار مي‌دهند و پر از آب مي‌کنند. روي تشت‌ها تخته‌  تمييزي قرارداده و روي تخته‌ها، شمعدان‌ها را مي‌گذارند. حاضران در مسجد به احترام دستجات عزاداری و این تشت که به نام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است، قیام کرده و در جلو آنها، دسته سینه زنی با شعار «الدخیل یا ابوالفضل» سینه می‌زنند و هنگام غروب کنار تشت صف کشيده و پس از عزاداری، برای شهدای کربلا، فاتحه مي‌خوانند. (اصولاً صف کشيدن و رعايت ترتيب بزرگتري و کوچکتري در همه‌ عزاداري ها از الزامات عزاداري شهر اردبيل است). این سنت، با الهام از اقدام سالار شهیدان و یادآور رفتار جوانمردانه امام حسین(ع) است؛ واقعه کربلا و بسته شدن فرات به روی امام حسین(ع) و یارانشان و ایثارگری های سقای کربلا برای رساندن آب به تشنگان و حماسه آفرینی یارانی که با لبانی تشنه، شهد شهادت را نوشیدند، به یقین قداست و جایگاه والای آب را در فرهنگ شیعیان و به خصوص ایرانیان که از دیرباز نیز از جایگاه خاص و معنوی برخوردار بوده، عمق و وسعت بسیاری بخشیده است تا جایی که انعکاس این امر را در فرهنگ مردم و به خصوص در شکل گیری آداب و رسوم و آیینها شاهد هستیم. براساس روایتهای تاریخی، در مسیر راه کاروان کربلا قبل از رسیدن به دشت نینوا، سربازان حر بن یزید ریاحی در منطقه ‌ای به نام "زباله" راه بر کاروان امام بسته و حرکت آن را متوقف ساخته ‌اند. در این محل، سالار شهیدان علیرغم کمبود آب دستور می ‌دهند طشتها توسط آبهای موجود در مشکها پر شود که هم یاران حسین(ع) و هم سربازان حر از آن استفاده کنند و نیز احشام موجود در هر دو کاروان نیز سیراب شوند. از قديم الايام بعضي از مساجد فاتحه‌ مخصوصي داشته و خانواده‌ خاصي هم وارث اجراي آن فاتحه بوده اند. اين تشت هاي آب در نظر مردم، جلوه‌ مظلوميت و معصوميت حضرت امام حسين (ع) بوده و برخي بر اين عقيده‌اند که اين طشت‌ها شفا دهنده‌اند و گاهي دخل مي‌بندند و دعا مي‌کنند و شمعي روشن مي‌کنند. تشت‌گذاري به منزله‌  اعلام رسمي سوگواري ماه محرم است. با اين مراسم ، عملا" عروسي‌ها و جشن‌ها تعطيل مي‌شود و تفريحات معمولي کمتر مي‌ گردد. مغازه‌ها و به خصوص مغازه‌هاي داخل بازار سنتي اردبیل، سياه پوش مي‌شوند و مساجد و تکايا براي برگزاري مراسم آماده مي‌شوند.