خبرگزاری رضوی 15 مرداد 1398 ساعت 14:08 https://www.razavi.news/fa/news/44445/کم-لطفی-مورخان-تبیین-نقش-مشهد-مشروطه -------------------------------------------------- استاد دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد؛ عنوان : کم لطفی مورخان در تبیین نقش مشهد در مشروطه -------------------------------------------------- مشهد- استاد دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با وجود شواهد تاریخی، نقش مشهد در مشروطه به دلیل کم لطفی مورخان در تبیین این واقعه نادیده گرفته شده است. متن : به گزارش خبرنگار خبرگزاری رضوی، یوسف متولی حقیقی ظهر سه شنبه در بیستمین برنامه «سه شنبه های فرهنگی» که همزمان با روز بزرگداشت مشروطه و رونمایی  از قدیمی ترین نشریه های دوره مشروطه موجود در گنجینه رضوی که در موزه قرآن حرم امام رضا علیه السلام برگزار شد، اظهار کرد: درباره این موضوع که آیا مشهد در روند انقلاب مشروطه نقش داشته یا نه دو فرضیه مطرح است که اولین فرضیه معتقد است که مشهد مثل همانند بسیاری از شهرهای بزرگ نقش پر رنگ و نمایانی در مشروطه نداشته است اما فرضیه دوم نقطه مقابل آن است و از نقش پرنگ و پیشگام بودن مشهد در پیروزی مشروطه  صحبت می کند. وی افزود:  تنها عده ای کمی نقش مشهد در انقلاب مشروطه را در نظر می گیرند و حتی افراد برزگی نظیر : مهدی ملک زاده، نویسنده کتاب سه جلدی انقلاب مشروطه، از نقش بی تاثیر مشهد در مشروطه سخن می گوید.  همچنین بسیاری دیگر از نویسندگان و مطبوعات از بی تاثیر بودن مشهد، در انقلاب مشروطه انتقاد می کنند و بعضا استناداتی را مطرح می کنند.  عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: یکی از این شواهد، این است که در مشهد روحانیان از جانب دولت در آستان قدس رضوی مشغول فعالیت بودند به همین دلیل با مشروطه مخالف بوده اند. اما  برخی از علما مشروطه خواه مشهد در زمره موافقان مشروطه به حساب می آیند. همچنین فاصله زیاد مشهد از مراکز شکل گیری تفکر مشروطه از دیگر دلایل مطر شده است و باید بپذیریم که تحولات اروپا نقش مهمی در مشروطه داشته است،  اما این موضوع هم خیلی درست نیست چراکه مشهد، شهری مسافر پذیر بوده و اطلاعات با سرعت خوبی از قسمت های دیگر به مردم منتقل می شده است.  وی ادامه داد:  همچنین ترکیب پراکنده در مشهد که تفرقه سیاسی به وجود آورده و وحدت سیاسی وجود را بر هم زده است از دیگر دلایل مطرح شده برای کم رنگ بودن نقش مشهد در مشروطه است.  متولی با بیان اینکه ما  فرضیه اول را نمی پذیریم، خاطر نشان کرد: مشهد مورخی نداشته است که نقش مردم را در مشروطه را بنویسند، علاوه بر این  برخی از شاخص ترین مبارزان مشروطیت مشهدی هستند یا تفکرات انقلابی گری  خود را از مشهد شروع کرده اند و رهبر بزرگ انقلاب مشروطه یعنی آخوند خراسانی که از نجف انقلاب را هدایت می کرد، متولد و بزرگ شده مشهد بود.  وی با اشاره به زمینه های انقلاب مشروطه در مشهد، اضافه کرد: شورش پنج ماهه مردم مشهد بر ضد حکومت آصف الدوله شیرازی در دهه آخر سلطنت ناصرالدین شاه، جنبش تنباکو در مشهد( شورش پنج روزه مشهد بر ضد امتیاز و نخستین عقب نشینی ناصرالدین شاهد انگلستان در ایران)، شدت اعتراض مردم به رهبری، سید محمد تقی بجنوری، تا حدی زیاد بود که به سرعت جنبش تنباکو در مشهد پاسخ داد و اولین عقب نشینی صورت گرفت.  متولی ادامه داد: سوء عملکرد حاکمان خراسان در آستانه انقلاب. در 25 سال قبل از مشروطه 12 حاکم آمدند  و همه سو تدبیر داشتند و در مقبل مردم هم واکنش های زیادی نشان داند و مسجد گوهرشاد بزرگترین مرکز اعتراضات مردم بوده است.  همچنین شورش مردم مشهد در سال 1323 قمری و به گلوله بستند گنبد رضوی به دستور آصف الدوله شاهسون از دیگر موارد است. در این زمان به قدری فشار بر مردم است که دختر های قوچان را می گیرند و ترکن ها می فروشند و وقتی مردم اعتراض می کنند می گوید مردم را به قتل برسانید و مردم زیادی در حرم به قتل می رسند. در واقع یکی از دلایلی که سید محمد طبابایی را مصصم کرد با حکومت مبارزه کند، اخبار مشهد بود و در واقع گسست اصلی در مشروطه را، مشهد ایجاد کرد.