پژوهشگر علوم قرآن و حدیث مطرح کرد:
توجه به اهداف مناظرات رضوی، رهیافتی برای گفتگوهای انتقادی میان مسلمین
به گزارش سرویس جهان اسلام خبرگزاری رضوی، فهم مدل تعامل و ارتباط و روابط بین ملل و مذاهب از جمله دغدغه ها و علاقه مندی های مسلمانان و از جمله شیعیان در جهان امروز است و مناظرات رضوی از منابع در اختیار مسلمانان در این حوزه است. در این رابطه دکتر اصغر طهماسبی پژوهشگر قرآن و حدیث معتقد است:
در ایـن مناظـرات، مباحـث مختلـف از معـارف دیـن اسـلام بیـان گردیـده كـه پاسـخ بـه شـبهات و سـؤالات و روشـنگری در مسـائل دینـی از مباحـث ّ مـورد بحـث در ایـن گفتمانهـا بـوده اسـت. توجـه بـه اهـداف امـام از ایـن مناظـرات و نتایـج مهـم ایـن گفتگوهـا حایـز اهمیـت اسـت زیـرا علاوه بـر تبییـن و تشـریح معـارف رضـوی، چیدمـان مناظـره مطلـوب و خداپسـندانه در هـر عصـری را نیـز ترسـیم مینمایـد. بـر همیـن اسـاس، دکتر اصغر طهماسبی در پژوهـشی بـا روش توصیفـی ـ تحلیلـی و بـا رویکـردی غایتشناسـانه یا مقاصدمحور، مناظـرات رضـوی را بررسـی و در ابعـاد دینـی، اجتماعـی و سیاسـی بـه رهاوردهـا و نتایـج ایـن مناظـرات اشـاره کـرده اسـت.
در این پژوهش که در شماره بهار 99 فصلنامه فرهنگ رضوی از سوی بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا علیه السلام منتشر شده آمده است: امـام در ایـن مناظـرات اهدافـی را دنبـال میکردنـد کـه مهم تریـن آنهـا عبارتنـد از: هدایـت افـراد مناظره کننـده، تبییـن معـارف دیـن، شـبهه زدایی از معـارف دیـن، تبییـن جایـگاه و مقام اهـل بیت و فرهنگسـازی مناظـره مطلـوب در جامعـه.
کاربسـت ایـن اهـداف و رهاوردهـا در عصـر حاضـر دو نتیجه مهـم به دنبـال خواهـد داشـت: نخسـت، بـه ترویـج و تبلیـغ معـارف دیـن و پاسـخگویی بـه شـبهات در قالـب مناظـره کمــک میکنــد. دوم، توجــه بــه ایــن اهــداف و رویکردهــا و به کارگیــری آنهــا، فرهنگســازی مناظــره مطلـوب و نتیجه بخـش در سـطوح مختلـف جامعـه از ابعـاد دینـی، سیاسـی، اجتماعـی، اقتصـادی را به دنبــال خواهــد داشــت.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث در این تحقیق مفصل آورده است:
یكـی از اساسـی ترین محورهـای حفـظ یـك جامعـه در راه كمـال و سـعادت، اتحـاد و یكپارچگی و پرهیــز از تفرقــه و نفــاق اســت. وحــدت و دوری از تفرقــه یــك وظیفــه و نعمــت بــزرگ الهــی اسـت. در جامعـه ای كـه اختـاف و تفرقـه در آن حاكـم باشـد، پیشـرفت و سـعادت و آرامـش از آن جامعـه رخـت میبنـدد. بـر همیـن اسـاس، وحـدت و دوری از تفرقـه از شـاخصه های مهـم فرهنـگ اسـامی شـناخته می شـود.
در عصـر حاضـر نیـز حفـظ وحـدت و یكپارچگـی بسـیار حایـز اهمیت است و باید میان پیروان ادیان و مذاهب تأمین شود. یكـی از مهمتریـن رویكردهـای اسـتعمار و اسـتكبار در غلبـه بـه كشـورهای اسـامی ایجاد تفرقـه میـان مسـلمانان و اقـوام مختلـف اسـت؛ جملـه معـروف تفرقـه بینـداز و حكومت كـن یا»تقسـیم كـن و غلبـه كـن از محورهـای كلیـدی اسـتكبار و اسـتعمار در چنـد قـرن اخیـر بـوده اسـت. در مسـتندات و اذعانـات جاسوسـان كشـورهای اسـتعماری یكـی از سیاسـتهای مهـم در كشـورهای اسـامی تفرقه انـدازی و تقویـت فرقه هـا بیـان شـده اسـت.
این پژوهش که اهداف و رهاوردهای مناظرات رضوی را از ابعاد عبادی و نیز اجتماعی و سیاسی بررسی کرده است معتقد است جنبه هدایت گستری یکی از مهم ترین بخش های مناظرات رضوی است و بدیهی است که حضرت رضا علیه السلام به دنبال هدف غایی هدایت که رسالت ویژه و الهی آن حضرت بوده است.
از این رو بهره گیـری از اصـل بیان و استدلال به مطالب متقن و مستند که سیره حضرت رضا علیه السلام در مناظـرات بوده است در هـر زمانـی شایسـته و بایسـته اسـت، تـا هدفـی کـه از مناظـره دنبـال میشـود، حاصـل آیـد و اسـتناد بـه اعتقادهایـی کـه تنهـا مـورد قبـول شـخص مناظره کننــده اســت، هیچگونــه پیونــد و علقــه ای را میــان طرفیــن مناظــره ایجــاد نمیکنــد و هیـچ هدفـی از مناظـره حاصـل نمی شود.
توجه به همین یک محور و تطبیق آن در روابط با ملل مسلمان از دیگر مذاهب و ادیان در جهان اسلام و یا خارج از دنیای اسلام کافی است تا پیروان اهل بیت علیهم السلام بدانند باید در مسیر بهره برداری و بکارگیری آموزه های دینی رضوی به زبان مشترک و قابل تفهیم و تفهم در جهان اسلام برسند.
با گذشت قرن ها از طلوع و نشر آموزه های حیاتبخش رضوی اما سیره آن امام معصوم در زمینه تعامل با دیگر مسلمانان و دیگر انسان ها از ادیان و حتی غیرمؤمنان به وحی الهی هنوز به اندازه کافی مورد بررسی و پژوهش قرار نگرفته است و جامعه شیعی و پیروان اهل بیت علیهم السلام در سراسر دنیا نیازمند الگوی متفاوتی در تعاملات انسانی هستند.
در این مسیر، غایت نگری و توجه به اهداف دینی و مقاصد حرکت و جهاد علمی و اجتماعی امام رضا علیه السلام یکی از مهم ترین رهیافت هایی است که می تواند بخش های ناپیدای سیره رضوی در این حوزه را برای ما مکشوف کند.
بررسی ها و گزارش ها نشان می دهد که جهان اسلام و حتی جهان مسیحیت برای امر گفتگو و تعامل و همزیستی با دیگر مذاهب و ادیان برنامه ها و مدل های متنوعی را عرضه داشته اند و خود را پیشگام این مسئله می دانند اما با وجود کثرت اقدامات و فعالیت های دینی گفتگو و مناظره محور در کشورهای مختلف اسلامی و مسیحی اما جهان هر روز شاهد افزایش و ازدیاد خشونت ها و دشمنی ها و شکاف ها بین رهبران سیاسی و دینی و به تبع آن میان مردمان جوامع است.
از این رو بازخوانی دقیق و اجتهادی تمامی اجزای سیره رضوی با تأکید و توجه تام به اهداف و مقاصد حقیقی شرعی آن از نیازهای امروز مسلمانان منطقه غرب آسیا و خاورمیانه به عنوان یکی از کانون های درگیر با بحران ها است. بحران هایی که بخشی از آن ها ریشه در عدم وجود مناظرات انتقادی حقیقی میان رهبران و نیز نخبگان جوامع نخبگان دارد.
در ایـن مناظـرات، مباحـث مختلـف از معـارف دیـن اسـلام بیـان گردیـده كـه پاسـخ بـه شـبهات و سـؤالات و روشـنگری در مسـائل دینـی از مباحـث ّ مـورد بحـث در ایـن گفتمانهـا بـوده اسـت. توجـه بـه اهـداف امـام از ایـن مناظـرات و نتایـج مهـم ایـن گفتگوهـا حایـز اهمیـت اسـت زیـرا علاوه بـر تبییـن و تشـریح معـارف رضـوی، چیدمـان مناظـره مطلـوب و خداپسـندانه در هـر عصـری را نیـز ترسـیم مینمایـد. بـر همیـن اسـاس، دکتر اصغر طهماسبی در پژوهـشی بـا روش توصیفـی ـ تحلیلـی و بـا رویکـردی غایتشناسـانه یا مقاصدمحور، مناظـرات رضـوی را بررسـی و در ابعـاد دینـی، اجتماعـی و سیاسـی بـه رهاوردهـا و نتایـج ایـن مناظـرات اشـاره کـرده اسـت.
در این پژوهش که در شماره بهار 99 فصلنامه فرهنگ رضوی از سوی بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا علیه السلام منتشر شده آمده است: امـام در ایـن مناظـرات اهدافـی را دنبـال میکردنـد کـه مهم تریـن آنهـا عبارتنـد از: هدایـت افـراد مناظره کننـده، تبییـن معـارف دیـن، شـبهه زدایی از معـارف دیـن، تبییـن جایـگاه و مقام اهـل بیت و فرهنگسـازی مناظـره مطلـوب در جامعـه.
کاربسـت ایـن اهـداف و رهاوردهـا در عصـر حاضـر دو نتیجه مهـم به دنبـال خواهـد داشـت: نخسـت، بـه ترویـج و تبلیـغ معـارف دیـن و پاسـخگویی بـه شـبهات در قالـب مناظـره کمــک میکنــد. دوم، توجــه بــه ایــن اهــداف و رویکردهــا و به کارگیــری آنهــا، فرهنگســازی مناظــره مطلـوب و نتیجه بخـش در سـطوح مختلـف جامعـه از ابعـاد دینـی، سیاسـی،
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث در این تحقیق مفصل آورده است:
یكـی از اساسـی ترین محورهـای حفـظ یـك جامعـه در راه كمـال و سـعادت، اتحـاد و یكپارچگی و پرهیــز از تفرقــه و نفــاق اســت. وحــدت و دوری از تفرقــه یــك وظیفــه و نعمــت بــزرگ الهــی اسـت. در جامعـه ای كـه اختـاف و تفرقـه در آن حاكـم باشـد، پیشـرفت و سـعادت و آرامـش از آن جامعـه رخـت میبنـدد. بـر همیـن اسـاس، وحـدت و دوری از تفرقـه از شـاخصه های مهـم فرهنـگ اسـامی شـناخته می شـود.
در عصـر حاضـر نیـز حفـظ وحـدت و یكپارچگـی بسـیار حایـز اهمیت است و باید میان پیروان ادیان و مذاهب تأمین شود. یكـی از مهمتریـن رویكردهـای اسـتعمار و اسـتكبار در غلبـه بـه كشـورهای اسـامی ایجاد تفرقـه میـان مسـلمانان و اقـوام مختلـف اسـت؛ جملـه معـروف تفرقـه بینـداز و حكومت كـن یا»تقسـیم كـن و غلبـه كـن از محورهـای كلیـدی اسـتكبار و اسـتعمار در چنـد قـرن اخیـر بـوده اسـت. در مسـتندات و اذعانـات جاسوسـان كشـورهای اسـتعماری یكـی از سیاسـتهای مهـم در كشـورهای اسـامی تفرقه انـدازی و تقویـت فرقه هـا بیـان شـده اسـت.
این پژوهش که اهداف و رهاوردهای مناظرات رضوی را از ابعاد عبادی و نیز اجتماعی و سیاسی بررسی کرده است معتقد است جنبه هدایت گستری یکی از مهم ترین بخش های مناظرات رضوی است و بدیهی است که حضرت رضا علیه السلام به دنبال هدف غایی هدایت که رسالت ویژه و الهی آن حضرت بوده است.
از این رو بهره گیـری از اصـل بیان و استدلال به مطالب متقن و مستند که سیره حضرت رضا علیه السلام در مناظـرات بوده است در هـر زمانـی شایسـته و بایسـته اسـت، تـا هدفـی کـه از مناظـره دنبـال میشـود، حاصـل آیـد و اسـتناد بـه اعتقادهایـی کـه تنهـا مـورد قبـول شـخص مناظره کننــده اســت، هیچگونــه پیونــد و علقــه ای را میــان
توجه به همین یک محور و تطبیق آن در روابط با ملل مسلمان از دیگر مذاهب و ادیان در جهان اسلام و یا خارج از دنیای اسلام کافی است تا پیروان اهل بیت علیهم السلام بدانند باید در مسیر بهره برداری و بکارگیری آموزه های دینی رضوی به زبان مشترک و قابل تفهیم و تفهم در جهان اسلام برسند.
با گذشت قرن ها از طلوع و نشر آموزه های حیاتبخش رضوی اما سیره آن امام معصوم در زمینه تعامل با دیگر مسلمانان و دیگر انسان ها از ادیان و حتی غیرمؤمنان به وحی الهی هنوز به اندازه کافی مورد بررسی و پژوهش قرار نگرفته است و جامعه شیعی و پیروان اهل بیت علیهم السلام در سراسر دنیا نیازمند الگوی متفاوتی در تعاملات انسانی هستند.
در این مسیر، غایت نگری و توجه به اهداف دینی و مقاصد حرکت و جهاد علمی و اجتماعی امام رضا علیه السلام یکی از مهم ترین رهیافت هایی است که می تواند بخش های ناپیدای سیره رضوی در این حوزه را برای ما مکشوف کند.
بررسی ها و گزارش ها نشان می دهد که جهان اسلام و حتی جهان مسیحیت برای امر گفتگو و تعامل و همزیستی با دیگر مذاهب و ادیان برنامه ها و مدل های متنوعی را عرضه داشته اند و خود را پیشگام این مسئله می دانند اما با وجود کثرت اقدامات و فعالیت های دینی گفتگو و مناظره محور در کشورهای مختلف اسلامی و مسیحی اما جهان هر روز شاهد افزایش و ازدیاد خشونت ها و دشمنی ها و شکاف ها بین رهبران سیاسی و دینی و به تبع آن میان مردمان جوامع است.
از این رو بازخوانی دقیق و اجتهادی تمامی اجزای سیره رضوی با تأکید و توجه تام به اهداف و مقاصد حقیقی شرعی آن از نیازهای امروز مسلمانان منطقه غرب آسیا و خاورمیانه به عنوان یکی از کانون های درگیر با بحران ها است. بحران هایی که بخشی از آن ها ریشه در عدم وجود مناظرات انتقادی حقیقی میان رهبران و نیز نخبگان جوامع نخبگان دارد.
