تحلیلی بر چگونگی امرار معاش شریف ترین قشر جامعه به مناسبت روز کارگر؛
«جهش تولید» با همت کارگران محقق می شود/ حداقل حقوق، کفاف زندگی را نمی دهد
خبرگزاری رضوی- امروز روز جهانی کارگر است، روزی که اعتراضات کارگران آمریکایی در سال ۱۸۶۸ مبنی بر ۸ ساعت کار به جای ۱۴ ساعت به کشته و زخمی شدن تعدادی از آنها منجر شد. در کشور ما نیز ۱۱ اردیبهشت سال ۱۳۲۵ کارگران کرمانشاه به اعتراض دست زدند که در این واقعه ۱۴ کارگر کشته و ۱۲۰ تن زخمی شدند. البته اعتراضات کارگری در کشورهایی مانند عراق، هند، ترکیه نیز رخ داده است و فقط مختص ایران و آمریکا نبوده است.
در هر صورت در هر قشری زمانی که افراد آن قشر یقین داشته باشند و یا حس کنند در حق شان جفا شده و عدالتی نیست برای گرفتن حق خود (حتی اگر از نظر بیرونی به حق و عادلانه نباشد) دست به شورش و اعتراض می زنند. اما بی هیچ تعارف قضیه در مورد کارگران که اصلی ترین ارکان تولید هستند و بدون نیروی کار و محرکه آنها چرخه تولید از کار می افتد، کمی فرق می کند. فرقش هم واضح است، همان برتری کارفرما بر کارگر. همان سکوت قشر ضعیف و فریاد قشر مرفه. قصد نداریم شدت و هدت آن را در جوامع، زمان ها و مکتب های مختلف بررسی کنیم، اما زمانی که اسم کارگر به میان می آید ذهن به سمت زحمت کش ترین افراد جامعه که با کمترین حقوق و مزایا امرار معاش می کنند، می رود. اصلا در تعریف ویکی پدیا، کارگر، مترادف زحمت کش آمده است، اما براستی چرا؟ نه این که بخواهیم بار معنوی و حقوقی این کلمه را پایین تعریف کنیم، خیر، اما چرا کارگران که اتفاقا زحمت کش ترین، شریف ترین و درست ترین قشر جامعه محسوب می شوند باید کمترین حقوق و مزایا را داشته باشند و در مواجه با هر اتفاقی صدایشان در نطفه خفه شود؟
حقوقی ناچیز برای زحمت کش ترین قشر جامعه
نگاهی به عکس ها حتی در دوره ویکتوریا، نشان می دهد کارگر ضعیف ترین افراد جامعه بودند که با وجود مشاغل نسبتا سخت و طاقت فرسا ناچیز ترین درآمدها را داشته اند. ما در این گزارش قصد نداریم تصویری سیاه از وضعیت گذشته و حال این قشر را بازگو کنیم چرا که بررسی حقوق و مزایای کارگران کشورمان در چند سال اخیر مبین این موضوع است.
در سال ۹۷ حقوق کارگران یک میلیون و ۱۱۴ هزار تومان اعلام شد که در سال ۹۸ این عدد به یک میلیون و ۵۱۶ هزار و ۸۸۲ تومان رسید و اواخر فروردین ماه جاری بود که حداقل حقوق کارگران اعلام شد، آن هم به مبلغ ۱ میلیون و ۸۳۵ هزار تومان. در واقع این رقم پایه حقوق سال 99 و حداقل حقوقی است که کارگران باید در این سال دریافت کنند. همچنین از ابتدای سال 99 همه کارگران مشمول قانون کار (چه قرارداد دائم و چه قرارداد موقت)، حداقل حقوق روزانه‌ای که دریافت می‌کنند برابر با 61 هزار و 180 تومان خواهد بود و بر اساس مصوبه شورالی عالی کار، پایه حقوق سال 99 کارگران نباید از مبلغ روزانه 61 هزار تومان کمتر باشد.
در اولین نگاه به این آمار و ارقام این سوال در ذهن ایجاد می شود که با این مبلغ یک میلیون و ۸۳۰ هزار تومان با تاکید بر ۵ هزار تومانش، چه دردی را از یک زندگی معمولی دوا می کند؟ این مبلغ قرار است کدام نیاز یک زندگی ۴ نفره را مرتفع سازد؟ آن هم در روزهایی که قیمت یک کیلو عدس ۲۰ هزار تومان و یا برای یک آپارتمان ۵۰ متری یک خوابه در مولوی تهران ۶۰ میلیون رهن و ۴۰۰ هزار تومان اجاره بپردازد؟ آنهایی که در وزارت خانه برای چیزی حدود ۱۴ میلیون کارگر حقوق تعیین می کنند حاضرند فقط برای یک ماه با حقوق این چنینی زندگی کنند؟ آن هم در شرایطی که هرروز حقوق نجومی یک نماینده و شخص عالی رتبه برملا و تیتر اخبار می شود، به راستی پسر فلان آقازاده که فقط پول تو جیبی اش چندبرابر درآمد یک کارگر است از سختی ها و شرمندگی پدرانی که با یک میلیون و 835 هزار تومان باید سروته زندگی را هم بیاورند، خبر دارد؟ همین چند روز پیش بود که صحبتای کارگر روزمزدی که بخاطر شرایط کرونا اوضاع زندگی اش بدتر از بد شده بود و به خبرنگاری گفت حتی توان خرید نان برای فرزندانش ندارد و به همین خاطر دیر به خانه می رود که آنها خواب باشند دل را به درد می آورد. درک غم و شرمندگی این پدر در کجای ذهن آنهایی که فیش های نجومی شان رو می شود، می گنجد؟
۷۰ درصد کارگران زیر خط فقر مطلق
چندی پیش بود که فریبرز رئیس دانا، اقتصاددان باسابقه و مشهور ایرانی گفت طبق محاسبات من چیزی حدود 70 درصد از کارگران در عین حال که تعداد کل کارگران به 14 میلیون نفر می‌رسد، زیر خط فقر مطلق (3 میلیون و 334 هزار تومان) هستند.
اینها فقط عدد و آمار نیست، حقایق جامعه امروز و دیروز ماست که خیلی ها از آن بی خبرند و فقط در میدان ها سر چهارراه ها کارگرانی را می بینند که برای قوت لایموتی صبح را تا شب سر می کنند.
البته ناگفته نماند بسیار هستند آنها که این قشر شریف را فراموش نمی کنند و در مناسبت های مختلف از تهیه سبد غذایی تا دیگر موارد به کمک آنها می شتابند. به طور مثال در همین روزها از آستان قدس رضوی تا گروه های جهادی در شهرهای مختلف بسته های ارزاق آن هم به تعداد بالا را بین نیازمندان به خصوص کارگران روزمزد توزیع می کنند.
تهیه گزارشی از مشکلات کارگران
همچنین حجت الاسلام سید ابراهیم رییسی، رییس قوه قضائیه روز گذشته به مناسبت روز کارگر از سازمان بازرسی خواست که گزارشی از مشکلات کارگران تهیه شود.
این تصمیم هرچند دیر اما بازهم این اقدام را مفید تلقی می کنیم تا با چاره اندیشی و ایجاد و اتخاذ راهکار در خصوص مشکلات ریز و درشت کارگران که اتفاقا تعدادش هم کم نیست، مرهمی بر زخم های آنها شود.
در سالی که به نام جهش تولید از سوی رهبر معظم انقلاب نامیده شده قطعا بخش مهمی از تحقق این مهم بر دوش کارگران است که باید به مشکلات و معیشت آنها توجه شود.
در هر صورت در هر قشری زمانی که افراد آن قشر یقین داشته باشند و یا حس کنند در حق شان جفا شده و عدالتی نیست برای گرفتن حق خود (حتی اگر از نظر بیرونی به حق و عادلانه نباشد) دست به شورش و اعتراض می زنند. اما بی هیچ تعارف قضیه در مورد کارگران که اصلی ترین ارکان تولید هستند و بدون نیروی کار و محرکه آنها چرخه تولید از کار می افتد، کمی فرق می کند. فرقش هم واضح است، همان برتری کارفرما بر کارگر. همان سکوت قشر ضعیف و فریاد قشر مرفه. قصد نداریم شدت و هدت آن را در جوامع، زمان ها و مکتب های مختلف بررسی کنیم، اما زمانی که اسم کارگر به میان می آید ذهن به سمت زحمت کش ترین افراد جامعه که با کمترین حقوق و مزایا امرار معاش می کنند، می رود. اصلا در تعریف ویکی پدیا، کارگر، مترادف زحمت کش آمده است، اما براستی چرا؟ نه این که بخواهیم بار معنوی و حقوقی این کلمه را پایین تعریف کنیم، خیر، اما چرا کارگران که اتفاقا زحمت کش ترین، شریف ترین و درست ترین قشر جامعه محسوب می شوند باید کمترین حقوق و مزایا را داشته باشند و در مواجه با هر اتفاقی صدایشان در نطفه خفه شود؟
حقوقی ناچیز برای زحمت کش ترین قشر جامعه
نگاهی به عکس ها حتی در دوره ویکتوریا، نشان می دهد کارگر ضعیف ترین افراد جامعه بودند که با وجود مشاغل نسبتا سخت و طاقت فرسا ناچیز ترین درآمدها را داشته اند. ما در این گزارش قصد نداریم تصویری سیاه از وضعیت گذشته و حال این قشر را بازگو کنیم چرا که بررسی حقوق و مزایای کارگران کشورمان در چند سال اخیر مبین این موضوع است.
در سال ۹۷ حقوق کارگران یک میلیون و ۱۱۴ هزار تومان اعلام شد که در سال ۹۸ این عدد به یک میلیون و ۵۱۶ هزار و ۸۸۲ تومان رسید و اواخر فروردین ماه جاری بود که حداقل حقوق کارگران اعلام شد، آن هم به مبلغ ۱ میلیون و ۸۳۵ هزار تومان. در واقع این رقم پایه حقوق سال 99 و حداقل حقوقی است که کارگران باید در این سال دریافت کنند. همچنین از ابتدای سال 99 همه کارگران مشمول قانون کار (چه قرارداد دائم و چه قرارداد موقت)، حداقل حقوق روزانه‌ای که دریافت می‌کنند برابر با 61 هزار و 180 تومان خواهد بود و بر اساس مصوبه شورالی عالی کار، پایه حقوق سال 99 کارگران نباید از مبلغ روزانه 61 هزار تومان کمتر باشد.
در اولین نگاه به این آمار و ارقام این سوال در ذهن ایجاد می شود که با این مبلغ یک میلیون و ۸۳۰ هزار تومان با تاکید بر ۵ هزار تومانش، چه دردی را از یک زندگی معمولی دوا می کند؟ این مبلغ قرار است کدام نیاز یک زندگی ۴ نفره را مرتفع سازد؟ آن هم در روزهایی که قیمت یک کیلو عدس ۲۰ هزار تومان و یا برای یک آپارتمان ۵۰ متری یک خوابه در مولوی تهران ۶۰ میلیون رهن و ۴۰۰ هزار تومان اجاره بپردازد؟ آنهایی که در وزارت خانه برای چیزی حدود ۱۴ میلیون کارگر حقوق تعیین می کنند حاضرند فقط برای یک ماه با حقوق این چنینی زندگی کنند؟ آن هم در شرایطی که هرروز حقوق نجومی یک نماینده و شخص عالی رتبه برملا و تیتر اخبار می شود، به راستی پسر فلان آقازاده که فقط پول تو جیبی اش چندبرابر درآمد یک کارگر است از سختی ها و شرمندگی پدرانی که با یک میلیون و 835 هزار تومان باید سروته زندگی را هم بیاورند، خبر دارد؟ همین چند روز پیش بود که صحبتای کارگر روزمزدی که بخاطر شرایط کرونا اوضاع زندگی اش بدتر از بد شده بود و به خبرنگاری گفت حتی توان خرید نان برای فرزندانش ندارد و به همین خاطر دیر به خانه می رود که آنها خواب باشند دل را به درد می آورد. درک غم و شرمندگی این پدر در کجای ذهن آنهایی که فیش های نجومی شان رو می شود، می گنجد؟
۷۰ درصد کارگران زیر خط فقر مطلق
چندی پیش بود که فریبرز رئیس دانا، اقتصاددان باسابقه و مشهور ایرانی گفت طبق محاسبات من چیزی حدود 70 درصد از کارگران در عین حال که تعداد کل کارگران به 14 میلیون نفر می‌رسد، زیر خط فقر مطلق (3 میلیون و 334 هزار تومان) هستند.
اینها فقط عدد و آمار نیست، حقایق جامعه امروز و دیروز ماست که خیلی ها از آن بی خبرند و فقط در میدان ها سر چهارراه ها کارگرانی را می بینند که برای قوت لایموتی صبح را تا شب سر می کنند.
البته ناگفته نماند بسیار هستند آنها که این قشر شریف را فراموش نمی کنند و در مناسبت های مختلف از تهیه سبد غذایی تا دیگر موارد به کمک آنها می شتابند. به طور مثال در همین روزها از آستان قدس رضوی تا گروه های جهادی در شهرهای مختلف بسته های ارزاق آن هم به تعداد بالا را بین نیازمندان به خصوص کارگران روزمزد توزیع می کنند.
تهیه گزارشی از مشکلات کارگران
همچنین حجت الاسلام سید ابراهیم رییسی، رییس قوه قضائیه روز گذشته به مناسبت روز کارگر از سازمان بازرسی خواست که گزارشی از مشکلات کارگران تهیه شود.
این تصمیم هرچند دیر اما بازهم این اقدام را مفید تلقی می کنیم تا با چاره اندیشی و ایجاد و اتخاذ راهکار در خصوص مشکلات ریز و درشت کارگران که اتفاقا تعدادش هم کم نیست، مرهمی بر زخم های آنها شود.
در سالی که به نام جهش تولید از سوی رهبر معظم انقلاب نامیده شده قطعا بخش مهمی از تحقق این مهم بر دوش کارگران است که باید به مشکلات و معیشت آنها توجه شود.
