گزارش تحلیلی خبرگزاری رضوی
بررسی تحولات عراق در آبان ماه/ گذار از فروپاشی؛ جستجوی ثبات
در آبان ماه گذشته جهان اسلام شرایط خطیری را پشت سر گذاشت و همچنان وضعیت ناپایداری را تجربه می کند.
به گزارش سرویس جهان اسلام خبرگزاری رضوی، وضعیت جهان اسلام در آبان ماه با رویدادهای متعدد و پرچالشی همراه بود. نقاط کنونی این رخدادها کشورهای عراق و لبنان بودند که اعتراضات در آنها به اوضاع اقتصادی و معیشتی از پیش از آبان ماه آغاز شده بود. در این گزارش تحولات عراق در ماه گذشته مرور و بررسی شده است.
حرکت اعتراضات در عراق که در ایام زیارت اربعین متوقف شده بود با پایان این موسم دوباره آغاز گشت و در حالی که برخی ناظران بر این پندار بودند که فضای زیارت میلیونی اربعین شرایط را تغییر خواهد داد اما از اوایل آبان و با پایان ایام اربعین، اعتراضات و تجمعات از سر گرفته شد و این بار ابعاد تازه و وسعت بیشتری یافت.
شرایط عراق در یکماه گذشته یک مرحله بسیار حساس و مهم را سپری کرده است. با شدت گرفتن اعتراضات و افزوده شدن بر حجم و گستره آن دولت مرکزی عراق بیش از پیش در معرض فشار قرار گرفت. برکنار ی دولت عادل عبدالمهدی نخست وزیر کنونی تقریبا مطالبه مشترک معترضان و بسیاری از احزاب و جریان های سیاسی عراق شده بود.
فشار افکار عمومی عراق خصوصا جوانان که پیشران تظاهرات و تجمعات خیابانی در بغداد و دیگر استان ها را شکل می دادند به قدری بود که هرآنچه از میدان تحریر بغداد در شبکه های اجتماعی منعکس می گردید، سران احزاب سیاسی نیز برای آنکه از موج ایجاد شده عقب نیافتند و به عنوان یک گروه ضدمردمی و ضد اصلاحات و تغییر شناخته نشوند بلافاصله همان را تکرار می کردند و استعفای دولت مستقر و حتی اسقاط نظام سیاسی فعلی عراق از عمده ترین این موارد بود که موجب گشت مسئله استعفاء و تعطیلی دولت یک گزینه جدی در انتخاب ها و اظهارات مسئولان عراق شود.
این فشار و جو تا آنجا بالا گرفت که تا حدودی مرجعیت دینی را نیز وادار به رعایت ملاحظاتی کرد. غلبه جو هیجان و خشم بر حزم و عقلانیت از شاخصه های اعتراضات عراق در هفته های نخست آبان ماه بود.
تلاش های دولت عادل عبدالمهدی و دیگر رؤسای عراق یعنی ریاست جمهوری و ریاست پارلمان برای آرام کردن مردم، اقناع و بازگشتی در معترضان ایجاد نمیکرد بلکه هر روز دامنه و شکل اعتراضات گسترده می شد و تغییر میکرد.
این در حالی بود که اساسا ساختار دولت در عراق حتی در ایام عادی نیز از ناکارآمدی رنج می برد و سیطره دولت در اداره خیلی از بخش ها بنا به تعدد کانون های قدرت در این کشور عموما زیر سؤال است. اکنون که التهاب در این کشور موج می زد و عملا هیچکدام از ارکان و اجزاء و شرکای قدرت حاضر و قادر به تحمل و پذیرش کامل بار مسئولیت ها در قبال مطالبات معترضان نبودند، استعفاء و برکناری دولت عراق را در دالانی تاریک از بی سامانی فرود می برد که پایان آن برای هیچ کس مشخص نبود.
در این شرایط بیم فروپاشی و هرج و مرج بی پایان در عراق زنگ خطر را نواخت و مرجعیت دینی پا به میدان گذاشت و خواستار ارائه مهلتی محدود به دولت عادل عبدالمهدی برای اجرای وعده ها و اصلاحات خود شد. روشن بود که دولت بد بهتر از بی دولتی و بی قانونی و هرج و مرج آن هم در کشوری مانند عراق است که از حاکمیت قانون در آن بسیار ضعیف است.
مرجعیت دینی عراق که پیش از این و در موج اول اعتراضات در قبل از اربعین خواستار مشخص شدن عوامل امنیتی و انتظامی دخیل در تیراندازی به جوانان معترض و محاکمه عناصر قتل مردم و شهروندان شده بود در سه جمعه آبان ماه با صدور بیانیه هایی که نمایندگان ایشان در خطبه های نماز جمعه شهر کربلاء قرائت کردند بر ضرورت اعتراضات مسالمت آمیز، محاکمه مجرمان و اصلاحات فوری حقیقی در زمانی معقول پای فشردند.
این ورود و تأکیدات مستمر مرجعیت دینی همزمان با برخی حمایت های پیدا و پنهان کشورهای همسایه عراق عملا دولت بغداد و نظام این کشور را از فروپاشی سیاسی و اجتماعی نجات داد و زمینه ای برای بازنگری در فرایندها ایجاد کرد. خویشتنداری نیروهای نظامی و امنیتی در برخورد با معترضان نیز به ثبات کمک کرد اما با این حال تهدیدات پیش روی عراق بخاطر دخالت های مستمر کشوریهای منطقه ای و فرامنطقه ای زیاد است. خصوصا آنکه مخرب نشان دادن نقش ایران و جمهوری اسلامی در مناسبات عراق محور مشترک دولت های بدخواه است که تاکنون موجب ایجاد نفرت و حساسیت نسبت به گروه ها و اشخاص حامی انقلاب اسلامی در میان بخشی از مردم و جوانان عراق شده است.
به نظر می رسد گذار دولت و نظام سیاسی و اجتماعی عراق از مرحله سرگردانی و غوطه وری در آشوب ها و برخوردهای افسارگسیخته و سپس حمایت از دولت قانونی مستقر با وجود همه ناکارآمدی های آن و متوقف کردن حرکت عراق به سمت فروپاشی؛ بدون اقدام مرجعیت دینی و نیز حمایت های ایران مقدور نبود. هرگونه ناآرامی و آینده نامعلوم و از هم گسیختگی سیاسی و امنیتی قبل از هر چیز بر شرایط ایران اثر خواهد گذاشت واین همان مطلوب شکورهایی مانند آمریکا و سعودی خواهد بود که اساسا ثبات و اقتدار عراق را به جهت اثرگذاری مستقیم آن بر افزایش مناسبات و امکانات دوجانبه با ایران نمی خواهند.
به گزارش سرویس جهان اسلام خبرگزاری رضوی، وضعیت جهان اسلام در آبان ماه با رویدادهای متعدد و پرچالشی همراه بود. نقاط کنونی این رخدادها کشورهای عراق و لبنان بودند که اعتراضات در آنها به اوضاع اقتصادی و معیشتی از پیش از آبان ماه آغاز شده بود. در این گزارش تحولات عراق در ماه گذشته مرور و بررسی شده است.
حرکت اعتراضات در عراق که در ایام زیارت اربعین متوقف شده بود با پایان این موسم دوباره آغاز گشت و در حالی که برخی ناظران بر این پندار بودند که فضای زیارت میلیونی اربعین شرایط را تغییر خواهد داد اما از اوایل آبان و با پایان ایام اربعین، اعتراضات و تجمعات از سر گرفته شد و این بار ابعاد تازه و وسعت بیشتری یافت.
شرایط عراق در یکماه گذشته یک مرحله بسیار حساس و مهم را سپری کرده است. با شدت گرفتن اعتراضات و افزوده شدن بر حجم و گستره آن دولت مرکزی عراق بیش از پیش در معرض فشار قرار گرفت. برکنار ی دولت عادل عبدالمهدی نخست وزیر کنونی تقریبا مطالبه مشترک معترضان و بسیاری از احزاب و جریان های سیاسی عراق شده بود.
فشار افکار عمومی عراق خصوصا جوانان که پیشران تظاهرات و تجمعات خیابانی در بغداد و دیگر استان ها را شکل می دادند به قدری بود که هرآنچه از میدان تحریر بغداد در شبکه های اجتماعی منعکس می گردید، سران احزاب سیاسی نیز برای آنکه از موج ایجاد شده عقب نیافتند و به عنوان یک گروه ضدمردمی و ضد اصلاحات و تغییر شناخته نشوند بلافاصله همان را تکرار می کردند و استعفای دولت مستقر و حتی اسقاط نظام سیاسی فعلی عراق از عمده ترین این موارد بود که موجب گشت مسئله استعفاء و تعطیلی دولت یک گزینه جدی در انتخاب ها و اظهارات مسئولان عراق شود.
این فشار و جو تا آنجا بالا گرفت که تا حدودی مرجعیت دینی را نیز وادار به رعایت ملاحظاتی کرد. غلبه جو هیجان و خشم بر حزم و عقلانیت از شاخصه های اعتراضات عراق در هفته های نخست آبان ماه بود.
تلاش های دولت عادل عبدالمهدی و دیگر رؤسای عراق یعنی ریاست جمهوری و ریاست پارلمان برای آرام کردن مردم، اقناع و بازگشتی در معترضان ایجاد نمیکرد بلکه هر روز دامنه و شکل اعتراضات گسترده می شد و تغییر میکرد.
این در حالی بود که اساسا ساختار دولت در عراق حتی در ایام عادی نیز از ناکارآمدی رنج می برد و سیطره دولت در اداره خیلی از بخش ها بنا به تعدد کانون های قدرت در این کشور عموما زیر سؤال است. اکنون که التهاب در این کشور موج می زد و عملا هیچکدام از ارکان و اجزاء و شرکای قدرت حاضر و قادر به تحمل و پذیرش کامل بار مسئولیت ها در قبال مطالبات معترضان نبودند، استعفاء و برکناری دولت عراق را در دالانی تاریک از بی سامانی فرود می برد که پایان آن برای هیچ کس مشخص نبود.
در این شرایط بیم فروپاشی و هرج و مرج بی پایان در عراق زنگ خطر را نواخت و مرجعیت دینی پا به میدان گذاشت و خواستار ارائه مهلتی محدود به دولت عادل عبدالمهدی برای اجرای وعده ها و اصلاحات خود شد. روشن بود که دولت بد بهتر از بی دولتی و بی قانونی و هرج و مرج آن هم در کشوری مانند عراق است که از حاکمیت قانون در آن بسیار ضعیف است.
مرجعیت دینی عراق که پیش از این و در موج اول اعتراضات در قبل از اربعین خواستار مشخص شدن عوامل امنیتی و انتظامی دخیل در تیراندازی به جوانان معترض و محاکمه عناصر قتل مردم و شهروندان شده بود در سه جمعه آبان ماه با صدور بیانیه هایی که نمایندگان ایشان در خطبه های نماز جمعه شهر کربلاء قرائت کردند بر ضرورت اعتراضات مسالمت آمیز، محاکمه مجرمان و اصلاحات فوری حقیقی در زمانی معقول پای فشردند.
این ورود و تأکیدات مستمر مرجعیت دینی همزمان با برخی حمایت های پیدا و پنهان کشورهای همسایه عراق عملا دولت بغداد و نظام این کشور را از فروپاشی سیاسی و اجتماعی نجات داد و زمینه ای برای بازنگری در فرایندها ایجاد کرد. خویشتنداری نیروهای نظامی و امنیتی در برخورد با معترضان نیز به ثبات کمک کرد اما با این حال تهدیدات پیش روی عراق بخاطر دخالت های مستمر کشوریهای منطقه ای و فرامنطقه ای زیاد است. خصوصا آنکه مخرب نشان دادن نقش ایران و جمهوری اسلامی در مناسبات عراق محور مشترک دولت های بدخواه است که تاکنون موجب ایجاد نفرت و حساسیت نسبت به گروه ها و اشخاص حامی انقلاب اسلامی در میان بخشی از مردم و جوانان عراق شده است.
به نظر می رسد گذار دولت و نظام سیاسی و اجتماعی عراق از مرحله سرگردانی و غوطه وری در آشوب ها و برخوردهای افسارگسیخته و سپس حمایت از دولت قانونی مستقر با وجود همه ناکارآمدی های آن و متوقف کردن حرکت عراق به سمت فروپاشی؛ بدون اقدام مرجعیت دینی و نیز حمایت های ایران مقدور نبود. هرگونه ناآرامی و آینده نامعلوم و از هم گسیختگی سیاسی و امنیتی قبل از هر چیز بر شرایط ایران اثر خواهد گذاشت واین همان مطلوب شکورهایی مانند آمریکا و سعودی خواهد بود که اساسا ثبات و اقتدار عراق را به جهت اثرگذاری مستقیم آن بر افزایش مناسبات و امکانات دوجانبه با ایران نمی خواهند.
