در مراسم یادبود شاعر نامدار خراسان عنوان شد؛
استاد برزگر شاعری با رویکرد شعر کلاسیک بود
به گزارش سرویس هنر خبرگزاری رضوی هشتادمین نشست انجمن ادبی- آیینی «ارادت» سه شنبه شب در اتاق جلسات ساختمان بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) برگزار شد. این محفل شعرخوانی، متشکل از شاعران برجستۀ آیینی مشهد است که هر هفته به قرائت اشعار خویش در زمینه‌های مختلف مذهبی و آیینی می‌پردازند.
این محفل ادبی به یادبود امیر برزگر خراسانی، شاعر پیشکسوت مشهدی با حضور خانواده آن مرحوم و جمعی از شاعران پیشکسوت مشهدی و دوستان شاعر«فصل عطش» همچنین مدیر فرهنگی بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و مهدی آخرتی( منتقد مشهدی) و جمعی شاعران آیینی همچون عالیه رجبی، سعیده کرمانی، معصومه اسدیان، مسلم موسوی و ... برگزار شد.
در غزلی از کتاب «فصل عطش» از این شاعر می خوانیم:
«همچو آیینه به عمر خود ندیدم خویش را... من به شوق دیدن او پروریدم خویش را... ادعای عاشقی سخت است، می‌دانم، ولی...بارها در پای دلبر سر بریدم خویش را... روزگار! ای تیغت از چنگیز خون‌آشام‌تر... بارها کشتی مرا، باز آفریدم خویش را... کاش از این آتشکده آگاه می‌بودم، امیر... آن زمانی کز نیستان می‌بریدم خویش را».
در ابتدای این جلسه یکی از یاران قدیمی استاد امیر برزگر خراسانی، استاد محمد نیک به بیان خاطراتی از این شاعر مرحوم پرداخت همچنین استاد اسفندیار جهانشیری و دیگر شاعران حاضر اشعاری که در وصف برزگر خراسانی سروده بودند را قرائت کردند.
استاد محمد نیک سخن خود را با شعر« بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران/ کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران» آغاز کرد و در ادامه شعری که به یادبود استاد برزگر خراسانی سروده بود را خواند: «کودکی ها رفت و ایام جوانی نیز رفت/ با جوانی شور و شوق و شادمانی نیز رفت/فصل آخر فصل سرما فصل خاموشی رسید/ چون بهاران برگریزان خزانی نیز رفت/یک به یک بار سفر بستند یاران قدیم/همره آنان امید و زندگانی نیز رفت/ هم کمال و هم صحی، هم قدسی و هم قهرمان/ تا که استادم بقا هم ناگهانی نیز رفت/ پیشتر خسرو، شکوهی بعداز آن آرام خفت/ تا امیر برزگر از دار فانی نیز رفت/چند روزی زودتر یا دیر خواهند گفت/دوستان در گوش یکدیگر فلانی نیز رفت.»
وی ادامه داد: «دیوان امیر» اولین کتاب منتشر شده قبل از انقلاب اسلامی از استاد برزگر بود، به گفته ی خود استاد، ایشان تا سال 1344 بیشتر رشته فعالیت این مرحوم نقاشی و آواز بود و به عنوان خواننده در رادیو فعالیت می کردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی «سخن آینه ها» اولین کتاب ایشان بود و در منزل استاد فرخ که جمعی از شاعران بودند بنده این کتاب را موشکافانه نقد و بررسی کردم که حتی استاد کمال به من گوشزد کردند که بسیار سختگیرانه نقد کرده ای نیک! اما استاد برزگر با کمال احترام نقدهای بنده را پذیرا بودند.
این شاعر پیشکسوت افزود: کتاب های نثر این مرحوم پس از انقلاب اعم از «کافه کتاب»، «شورانگیز»، «شعر و شاعری در آئینه زمان» و «رها در ناکجا آباد» بود همچنین از کتاب های شعری وی می توان به «نماز عاشقی»، «فصل عطش»، «سخن آئینهها»، «گزیده ادبیات فارسی شماره 68» و «از شرنگ و شطح» اشاره کرد.
در ادامه مراسم یادبود کلیپ کوتاهی از شعر خوانی استاد امیر برزگر خراسانی پخش شد که شعر قرائت شده توسط این استاد را که در کتاب «فصل عطش» با عنوان نمک گیرم نکن آمده را در ادامه می خوانیم:
قابل دیدن نیم نقاش تصویرم مکن/ کاسه ای بشکسته ام با رنگ تعمیرم مکن
پایمالم چون علف در زیر پای روزگار/ عشق در من ریشه کن گردیده تکثیرم مکن
هان فلک، اکنون که با من پنجه در افکنده ای/ هرچه می خواهی بکن محکوم تقدیرم مکن
سال ها باید به صحرا مشق شیدایی کنم/در جنون هم نیستم کامل به زنجیرم مکن
آهنم اما سپر از من بسازی بهتر است/ در سرشت من بریدن نیست شمشیرم مکن
ساز را با چوب فرقی نیست گر پر شد شکم/نغمه گر خواهی ز سیم ساز من سیرم مکن
در جوانی مردن از این زندگی شیرین تر است/گر تو را سودی ندارد بیش از این پیرم مکن
طاقت آتش ندارم بود شاید پیکری/جرم آهو بی گمان کمتر بود شیرم مکن
هر چه هستم خوب یا بد هیچ تغییرم مده/ شرمسار منت احسان اکسیرم مکن
صحبت از بخشش نکردم من نمی ترسم ز مرگ/تیر باران کن به دار آویز تکفیرم مکن
سال ها خون جگر خوردم نپرسیدی چرا! /آسمان! این آخر عمری نمک گیرم مکن
این شعر توسط مهدی آخرتی نقد شد و او گفت: استاد برزگر شاعری با رویکرد شعر کلاسیک بودند اما هرگز از مضامین نو غافل نشدند، این شعری که ایشان خواندند به نوعی به بحران هویت بشر مدرن اشاره دارد همچنین استاد در شعرهای خود تسلط به اوزان عروضی داشتند این تسلط به معنای یادگیری وزن های شعری نیست بلکه به این معناست که شاعر برای پر کردن وزن شعر از هجو و کلمات اضافی در شعر استفاده نکند.
آخرتی ادامه داد: بیان تجربیات شخصی در شعرهای استاد برزگر از دیگر نقاط قوت شعرهای ایشان است، چراکه اگر تجربیات شخصی با جزئیات در شعر بیان شود مخاطب احساس نزدیکی بیشتری با شعر دارد و راحت تر به دل می نشیند و مضامین شعری تکراری نمی شود.
این منتقد ادبی با اشاره به اینکه اصلاحات عرفانی در شعر امیر خراسان به چشم می خورد، بیان کرد: تنوع موضوعات در شعر از جمله وجه تمایز استاد با دیگر شاعران است ما از امیر برزگر شعر عرفانی، عاشقانه، اجتماعی و شکوائیه از روزگار و ... شنیدیم که دلیل این تنوع تسلط استاد به هنرهای گوناگون و سواد تاریخی بالای ایشان است.
این شاعر آیینی اظهارکرد: امروز اکثر شاعران درون گرا هستند و موضعی نسبت به محیط پیرامون بیرونی خود ندارد اما امیر خراسان نسبت به وقایع جامعه خنثی و بی تفاوت نبود و اشعاری پند آموز نیز سروده است که در بیت های «آهنم اما سپر از من بسازی بهتر است/ در سرشت من بریدن نیست شمشیرم مکن» و «در جوانی مردن از این زندگی شیرین تر است/گر تو را سودی ندارد بیش از این پیرم مکن» نوعی پند و اندرز مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه عنصر خیال انگیزی در اشعار استاد برزگر بسیار به چشم می خورد، تصریح کرد: کنایه در اشعار ایشان به وفور دیده می شود که یکی از بالاترین سطوح در تشبیهات کنایه است که در بیت « سال ها خون جگر خوردم نپرسیدی چرا! /آسمان! این آخر عمری نمک گیرم مکن» دیده می شود.
آخرتی ادامه داد: چند معنایی از دیگر عناصر شعری استاد برزگر است که از یک بیت چند معنا می توان برداشت کرد و مخاطب را از سادگی دل زده نمی کند که در بیت« صحبت از بخشش نکردم من نمی ترسم ز مرگ/تیر باران کن به دار آویز تکفیرم مکن» به آن اشاره شده است و از کلمه تکفیر چند معنا استنباط می شود.
در پایان جلسه خانواده مرحوم برزگر از برگزاری این مراسم تشکر و اشعاری همچون «از میهن و دین ادای دینم کافی است/ خشنودی خلق به عالمینم کافی است/ هرچند امیر شعر خوانندم خلق/ عنوان غلامی حسینم کافی است» را قرائت کردند.
این محفل ادبی به یادبود امیر برزگر خراسانی، شاعر پیشکسوت مشهدی با حضور خانواده آن مرحوم و جمعی از شاعران پیشکسوت مشهدی و دوستان شاعر«فصل عطش» همچنین مدیر فرهنگی بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و مهدی آخرتی( منتقد مشهدی) و جمعی شاعران آیینی همچون عالیه رجبی، سعیده کرمانی، معصومه اسدیان، مسلم موسوی و ... برگزار شد.
در غزلی از کتاب «فصل عطش» از این شاعر می خوانیم:
«همچو آیینه به عمر خود ندیدم خویش را... من به شوق دیدن او پروریدم خویش را... ادعای عاشقی سخت است، می‌دانم، ولی...بارها در پای دلبر سر بریدم خویش را... روزگار! ای تیغت از چنگیز خون‌آشام‌تر... بارها کشتی مرا، باز آفریدم خویش را... کاش از این آتشکده آگاه می‌بودم، امیر... آن زمانی کز نیستان می‌بریدم خویش را».
در ابتدای این جلسه یکی از یاران قدیمی استاد امیر برزگر خراسانی، استاد محمد نیک به بیان خاطراتی از این شاعر مرحوم پرداخت همچنین استاد اسفندیار جهانشیری و دیگر شاعران حاضر اشعاری که در وصف برزگر خراسانی سروده بودند را قرائت کردند.
استاد محمد نیک سخن خود را با شعر« بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران/ کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران» آغاز کرد و در ادامه شعری که به یادبود استاد برزگر خراسانی سروده بود را خواند: «کودکی ها رفت و ایام جوانی نیز رفت/ با جوانی شور و شوق و شادمانی نیز رفت/فصل آخر فصل سرما فصل خاموشی رسید/ چون بهاران برگریزان خزانی نیز رفت/یک به یک بار سفر بستند یاران قدیم/همره آنان امید و زندگانی نیز رفت/ هم کمال و هم صحی، هم قدسی و هم قهرمان/ تا که استادم بقا هم ناگهانی نیز رفت/ پیشتر خسرو، شکوهی بعداز آن آرام خفت/ تا امیر برزگر از دار فانی نیز رفت/چند روزی زودتر یا دیر خواهند گفت/دوستان در گوش یکدیگر فلانی نیز رفت.»
وی ادامه داد: «دیوان امیر» اولین کتاب منتشر شده قبل از انقلاب اسلامی از استاد برزگر بود، به گفته ی خود استاد، ایشان تا سال 1344 بیشتر رشته فعالیت این مرحوم نقاشی و آواز بود و به عنوان خواننده در رادیو فعالیت می کردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی «سخن آینه ها» اولین کتاب ایشان بود و در منزل استاد فرخ که جمعی از شاعران بودند بنده این کتاب را موشکافانه نقد و بررسی کردم که حتی استاد کمال به من گوشزد کردند که بسیار سختگیرانه نقد کرده ای نیک! اما استاد برزگر با کمال احترام نقدهای بنده را پذیرا بودند.
این شاعر پیشکسوت افزود: کتاب های نثر این مرحوم پس از انقلاب اعم از «کافه کتاب»، «شورانگیز»، «شعر و شاعری در آئینه زمان» و «رها در ناکجا آباد» بود همچنین از کتاب های شعری وی می توان به «نماز عاشقی»، «فصل عطش»، «سخن آئینهها»، «گزیده ادبیات فارسی شماره 68» و «از شرنگ و شطح» اشاره کرد.
در ادامه مراسم یادبود کلیپ کوتاهی از شعر خوانی استاد امیر برزگر خراسانی پخش شد که شعر قرائت شده توسط این استاد را که در کتاب «فصل عطش» با عنوان نمک گیرم نکن آمده را در ادامه می خوانیم:
قابل دیدن نیم نقاش تصویرم مکن/ کاسه ای بشکسته ام با رنگ تعمیرم مکن
پایمالم چون علف در زیر پای روزگار/ عشق در من ریشه کن گردیده تکثیرم مکن
هان فلک، اکنون که با من پنجه در افکنده ای/ هرچه می خواهی بکن محکوم تقدیرم مکن
سال ها باید به صحرا مشق شیدایی کنم/در جنون هم نیستم کامل به زنجیرم مکن
آهنم اما سپر از من بسازی بهتر است/ در سرشت من بریدن نیست شمشیرم مکن
ساز را با چوب فرقی نیست گر پر شد شکم/نغمه گر خواهی ز سیم ساز من سیرم مکن
در جوانی مردن از این زندگی شیرین تر است/گر تو را سودی ندارد بیش از این پیرم مکن
طاقت آتش ندارم بود شاید پیکری/جرم آهو بی گمان کمتر بود شیرم مکن
هر چه هستم خوب یا بد هیچ تغییرم مده/ شرمسار منت احسان اکسیرم مکن
صحبت از بخشش نکردم من نمی ترسم ز مرگ/تیر باران کن به دار آویز تکفیرم مکن
سال ها خون جگر خوردم نپرسیدی چرا! /آسمان! این آخر عمری نمک گیرم مکن
این شعر توسط مهدی آخرتی نقد شد و او گفت: استاد برزگر شاعری با رویکرد شعر کلاسیک بودند اما هرگز از مضامین نو غافل نشدند، این شعری که ایشان خواندند به نوعی به بحران هویت بشر مدرن اشاره دارد همچنین استاد در شعرهای خود تسلط به اوزان عروضی داشتند این تسلط به معنای یادگیری وزن های شعری نیست بلکه به این معناست که شاعر برای پر کردن وزن شعر از هجو و کلمات اضافی در شعر استفاده نکند.
آخرتی ادامه داد: بیان تجربیات شخصی در شعرهای استاد برزگر از دیگر نقاط قوت شعرهای ایشان است، چراکه اگر تجربیات شخصی با جزئیات در شعر بیان شود مخاطب احساس نزدیکی بیشتری با شعر دارد و راحت تر به دل می نشیند و مضامین شعری تکراری نمی شود.
این منتقد ادبی با اشاره به اینکه اصلاحات عرفانی در شعر امیر خراسان به چشم می خورد، بیان کرد: تنوع موضوعات در شعر از جمله وجه تمایز استاد با دیگر شاعران است ما از امیر برزگر شعر عرفانی، عاشقانه، اجتماعی و شکوائیه از روزگار و ... شنیدیم که دلیل این تنوع تسلط استاد به هنرهای گوناگون و سواد تاریخی بالای ایشان است.
این شاعر آیینی اظهارکرد: امروز اکثر شاعران درون گرا هستند و موضعی نسبت به محیط پیرامون بیرونی خود ندارد اما امیر خراسان نسبت به وقایع جامعه خنثی و بی تفاوت نبود و اشعاری پند آموز نیز سروده است که در بیت های «آهنم اما سپر از من بسازی بهتر است/ در سرشت من بریدن نیست شمشیرم مکن» و «در جوانی مردن از این زندگی شیرین تر است/گر تو را سودی ندارد بیش از این پیرم مکن» نوعی پند و اندرز مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه عنصر خیال انگیزی در اشعار استاد برزگر بسیار به چشم می خورد، تصریح کرد: کنایه در اشعار ایشان به وفور دیده می شود که یکی از بالاترین سطوح در تشبیهات کنایه است که در بیت « سال ها خون جگر خوردم نپرسیدی چرا! /آسمان! این آخر عمری نمک گیرم مکن» دیده می شود.
آخرتی ادامه داد: چند معنایی از دیگر عناصر شعری استاد برزگر است که از یک بیت چند معنا می توان برداشت کرد و مخاطب را از سادگی دل زده نمی کند که در بیت« صحبت از بخشش نکردم من نمی ترسم ز مرگ/تیر باران کن به دار آویز تکفیرم مکن» به آن اشاره شده است و از کلمه تکفیر چند معنا استنباط می شود.
در پایان جلسه خانواده مرحوم برزگر از برگزاری این مراسم تشکر و اشعاری همچون «از میهن و دین ادای دینم کافی است/ خشنودی خلق به عالمینم کافی است/ هرچند امیر شعر خوانندم خلق/ عنوان غلامی حسینم کافی است» را قرائت کردند.
