جزئیات معرفی قدیمی ترین نسخه نهج البلاغه جهان در آستان قدس

به گزارش سرویس فرهنگ و جامعه خبرگزاری رضوی، حجت الاسلام و المسلمین قیس عطارپژوهشگر نهج البلاغه در آئین رونمایی از قدیمی ترین و نفیس ترین نهج البلاغه جهان در موزه قرآن آستان قدس رضوی گفت: ماه رمضان، شب های قدر، حضرت علی (ع) و نهج البلاغه جز لاینفک یکدیگر هستند.
وی افزود : قران از اعجاز گرفته شده است و وجود حضرت علی (ع) قران ناطق است. تمام وجود حضرت الهی است که با ادله علمی به اثبات رسیده است. علاقه حضرت به قران باعث شد که بعد از رحلت پیامبر(ص) به جمع آوری آن پرداخت، مدت شش ماه طول کشید و این دوران بسیار مهم است.
 

عطار خاطر نشان کرد: حضرت چند بار در جنگ های مختلف ودر صفین وقتی قران را سرنیزه کردند، فرمود، من این افراد را می شناسم انا قران الناطق من قران ناطق هستم. او در کعبه متولد و در محراب مسجد به شهادت رسید.
وی یادآور شد: عبدالله ابن عباس در عظمت کلام مولی اول شیعیان گفت، کلام حضرت علی (ع) فوق کلام انسان و دون کلام خداوند است. متاسفانه تا 10 سال اخیر بیش از هزار نسخه نهج البلاغه داریم که باید بررسی شود و تعداد 40 الی 50 نسخه آن منتشر شود.
پژوهشگر نهج البلاغه گفت: نهج البلاغه مانند قرائات سبعه چند روایت دارد که باعث اختلاف است، نویسندگان باید آنان را بررسی و یک متن واحد در اختیار عموم قرار گیرد. مرحله دوم حواشی نهج البلاغه است. حواشی نوشته شده خیلی مرتبط با روایات نیست، اگر در کتب قبل دقت شود خیلی از مشکلات حل می شود.
 

وی افزود: در شش نسخه نهج البلاغه تحقیق و تفحص کردم، دو سال قبل این کتاب مهم مجددا اعراب گذاری شد. نسخه اعراب گذاری شده اکنون در حرم عباسی نگهداری می شود. نسخه اول نهج البلاغه درسال 499 نگارش و قدیمی ترین نسخه در کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی در قم نگهداری می شود.
حجت الاسلام و المسلمین عطار خاطر نشان کرد: نسخه دوم در سبزوار نوشته شده است. نهج البلاغه ابتدا در بغداد نگارش و بعد به ماورالنهر و ایران آمد. برخی نسخه ها به خاطر دوری زمان و مکان حواشی زیادی دارد. مخصوصا نسخه هایی که در ایران و نیشابور و سبزوار نوشته شده است.
در ادامه این مراسم سید محمد رضا فاضل کارشناس نهج البلاغه نیز طی سخنانی گفت: تنوع موضوعات در نهج البلاغه به گونه ای است که انسان با تمام وجود کلمات آن را درک می کند، وقتی بر زهد داد سخن رانده می شود، گویی حضرت تمام عمر خویش را در عبادت و زهد گذرانده است.
 

وی افزود: اولین کسانی که نهج البلاغه را نگهداری کردند، یاران و اصحاب حضرت بودند که آ؛ن را حفظ و از نسلی به نسل دیگر انتقال دادند. 121 کتاب قبل از جمع آوری نهج البلاغه بوده است. اولین بار زیدبن وهب نهج البلاغه را جمع آوری کرد. تعداد زیادی نهج البلاغه قبل از سید رضی خوانده می شد.
فاضل یادآور شد: علت این که نهج البلاغه در قرن چهارم هجری جمع آوری شد به خاطر آغاز غیبت کبری و محروم شدن جامعه از دسترسی به امام حی بود. در قرن چهارم آل بویه که شیعه بودند با تصرف بغداد قدرت گرفتند. حرکت شیعیان در این عصر چشمگیر است، شیعیان از انزوا بیرون آمده و علمای شیعه به نشر معارف می پردازند.
وی خاطر نشان کرد: زمینه مساعد می شود و سید رضی به جمع آوری نهج البلاغه پرداخت. معروف ترین شرح نهج البلاغه مربوط به ابن هیثم، شرح ابی الحدید و فخر رازی است ، که در این موضوعات ترجمه های بسیاری را داریم.
کارشناس نهج البلاغه سپس به نسخه های نهج البلاغه در آستان قدس رضوی اشاره و گفت: قدیمی ترین نهج البلاغه تاریخ دار به شماره 13847 مربوط به قرن ششم هجری و به خط محمد بن محمد بن النقیب که در سال 544 هجری قمری کتابت شده است.
وی افزود: این نسخه دارای 174 برگ با عناوین شنگرف و بعضا زرنگار، به خط نسخ معرب 17 سطری کتابت شده است. در این نسخه که توسط مرحوم فاضل خان در سال 1065 هجری قمری وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده علاوه بر متن کامل نهج البلاغه، در انتهای کتاب درباره نقش مهرهای حضرت علی (ع) و تجلیل نهج البلاغه، مطالبی عنوان شده است.
 

فاضل خاطر نشان کرد: یکی دیگر از قدیمی ترین نهج البلاغه های گنجینه رضوی به شماره 11736 ، مربوط به نیمه قرن پنجم هجری قمری است که به خط نسخ ممتاز 15 سطری به شیوه ابن بواب کتابت شده است.
وی یاداور شد: این نسخه دارای 170 برگ می باشد که با نسخه های به خط سید رضی مقابله شده است. عناوین آن به خط ثلث جلی، کاغد حنایی آهار مهره سمرقندی معلق به حواشی مختصر ووقفی فخرالدین نصیری امینی در سال 1356 هجری قمری می باشد.
در پایان این مراسم از خانم زهرا قربانی به خاطر موفقیت در آزمون حفظ و مفاهیم قران کریم با اهدا لوح تقدیر و از قدیمی ترین نهج البلاغه جهان رونمایی شد.