شاعرامروز باید در راستای عقلانیت جامعه سخن بگوید نه صرفا احساس!

به گزارش سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، چهل و هفتمین نشست انجمن ادبی- آیینی «ارادت» سه شنبه شب در محل ساختمان بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) مصادف با نخستین کارگاه شعر آیینی با عنوان« آن » برگزار شد. این محفل شعرخوانی، متشکل از شاعران برجستۀ  آیینی مشهد است که هر هفته به قرائت اشعار خویش در زمینه‌های مختلف مذهبی و آیینی می‌پردازند.
 این جلسه با حضور معاونت فرهنگی بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع)، احمد حیدری(مسئول کانون شعر بسیج مداحان استان)، مهدی آخرتی(شاعر و منتقد مشهدی) و دیگر شاعران برجستهٔ آیینی همچنین دو استاد برجسته  محمود رضا اکرامی و عباس ساعی  برگزار شد.

ابتدای جلسه به شعر خوانی توسط شاعران حاضر در جلسه گذشت #سید_ابوالفضل_مبارز به مناسبت روز مباهله شعری خواند که در ادامه می خوانید:

هوای دشت مثل خاطر نجران مکدر بود
تحیّر در سر تردیدهای دیر باور بود

«یقین» اما انشسته‌ روی ‌زانو رو به فردایی
که‌ چندیدن ‌سال ‌از آن‌ چیزی ‌که ‌می‌گفتند بهتر‌بود

بنا‌شد تا گره ‌را وا کند نفرین‌ به دندانش
کسی ‌راضی ‌نمی‌شد ‌‌ناگزیر این ‌راه ‌آخر بود 

از آن ‌سو این ‌بزرگ اهل‌ نجران‌ بود می آمد
نگاهش ‌از همانجا‌ محو نوری بهت‌آور بود

چه‌ می‌دید این‌ شکوهِ‌ بکر‌ این ‌اعجاز دیگر چیست
جهان مست ‌ازتکان‌های ‌لب‌ِ الله‌اکبر بود

دوچشم ‌روشن ‌از‌حق ‌دید‌ از‌خورشید‌ روشن‌تر
دو کودک ‌یا‌ دو لبخندی ‌که ‌باید‌ گفت محشر بود 

کمی ‌نزدیک‌تر شد ‌دید مریم ‌هست ‌و ‌مریم‌ نیست
زنی بالاتر از آسیه ‌و ‌حوا و هاجر بود

نمی دانم چرا برگشت وقتی مرتضی را دید
نمی دانم چرا هی رفت و‌برگشت اش مکرر شد

سرش چرخید و حیدر را نشان می داد و هی می گفت
که ای نجرانیان دیدم خودم «حق» با پیمبر بود
 

دکتر محمود اکرامی فر ضمن نقد اشعار شاعرا حاضر در جلسه نکاتی را به آنان مطرح کرد. در ابتدا به صورت مختصر ایشان را معرفی می کنیم،  محمود اكرامي‌فر متولد سال 1338 در روستاي جوشان اسفراين (خراسان شمالی) است.
وی دانش‌آموخته دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تهران است و پس از اخذ دانشنامه كارشناسی ارشد خود از دانشگاه آزاد اسلامی به تاجيكستان رفت و دكترای ادبيات فارسی را در رشته مردم‌شناسی از آكادمي علوم اين كشور دریافت كرد.
اصول ارتباط جمعی/ گريه كردن كم آرزويی نيست/ ما با سليقه مردم پير مي‌شويم/ بهارانه‌ها/ این کتاب اسم ندارد و.... از عناوين بعضي از كتاب‌های اوست.
اکرامی فر بیشتر به عنوان شاعر، نویسنده و روزنامه نگار شناخته می شود و دبيری دومين دوره جشنواره بين‌المللي شعر فجر، داوری جشنواره های مختلف ومجری گری برنامه های ادبی نیز در لیست فعالیت های وی دیده می شود.
اوهمچنین کارنامه فاخری در شعر آیینی دارد و اشعار زیادی در مدح اهل بیت علیهم السلام سروده که ازمعروفترین آنها، مثنوی " یا علی گفتیم وعشق آغاز شد" است.
دکتر محمود اکرامی فر سابقه همکاری با موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی در زمینه شرکت در شب های شعر"ملکوت هشتم"، " نگین نبوت"، "در سوگ آفتاب" و مجری گری شب شعر"خورشید ولایت" را دارد.
شعر بسیار زیبای یا علی گفتیم و عشق آغاز شد یکی از محبوب ترین آثار او است.

وی با بیان اینکه شعر آیینی طبق بررسی های انجام شده توسط بنده 4 مرحله را طی کرده است، گفت: در زمان گذشته شعر آیینی به گونه ای استفهام انکاری بود و مرحله  ای تدوینی را پشت سر گذاشت سپس وارد مرجله ی توصیفی و مرثیه ای سوزناک  شد. مرحله ی سوم  عرفانی مذهبی بود و امروز شعر مرحله ی معاصر را سپری می کند.
این شاعر برجسته آیینی ادامه داد: شاعر باید بداند دنبال یک شعر دینی احساسی است یا شعر دینی تعقلی؟ به بیان دیگر فقط به دنبال گریاندن مخاطب است یا می خواهد سبب آگاهی بخشیدن او شود؟
شاعر « یا علی گفتیم و عشق آغاز شد » با اشاره به اینکه شاعر در فرآیند ارتباطات به دنبال برقراری ارتباط است، بیان کرد: شعر به عنوان یک رسانه در قالب کتاب یا تلوزیون پیامی را به مخاطب منتقل می کند و مانند یک رسانه فرستنده و گیرنده دارد که بازخوردی همچون اشک دارد.
اکرامی فر خاطرنشان کرد: گاهی اوقات شاعران درخدمت مخاطب خود قرار می گیرند و فقط اشعاری می سرایند که آن ها لذت ببرند و همین که در محفلی مخاطب کف می زند یا گریه می کند شاعر لذت می برند اما باید بدانند وظیفه ی آنان فقط خنداندن یا گریاندن مردم نیست! و شاعر امروز باید در راستای عقلانیت جامعه سخن بگوید نه صرفا احساس.
وی ادامه داد: حکیم ابوالقاسم فردوسی علاوه بر اینکه شعر می سرود درس حکمت هم به مخاطب می داد و همیشه صفت حکیم در کنار نام فردوسی می درخشد چراکه حرف او دارای حکمت است.
این شاعر پیشکسوت تصریح کرد: وظیفه ی شاعر آگاهی بخشیدن به مخاطب است تا مخاطب بتواند با شعر ارتباط برقرار کند همچنین بازخورد شعر برای شاعر باید اهمیت داشته باشد اینکه مخاطب با شنیدن شعر چه واکنشی نشان می دهد، می گرید؟ می خندد یا فکر می کند؟ شاعر خوب شاعری است که در ذهن مخاطب مساله ایجاد کند.
اکرامی فر بیان کرد:شاعر آیینی در حوزه ی دین باید تعقلی و احساسی باشد و عنصر تخیل، احساس و عاطفه را در شعر استفاده کند اما اندیشه عنصر اصلی در هر شعری است.
شاعر « یا علی گفتیم و عشق آغاز شد » با اشاره به اینکه پیام تعقلی و تفکری در شعر از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: در اگر عنصر عاطفه در شعر پررنگ نباشد ابیات تبدیل به یک حرف منطقی می شوند.
وی افزود: شاعر قبل از سرودن شعر باید هدف خود را مشخص کند، اگر شاعر بداند چرا شعر می گوید آنگونه چگونه شعر گفتن را می آموزد.

در بخش دوم جلسه مجدد شعر خوانی توسط حضار انجام و توسط منتقدین همچون مهدی آخرتی نقد شد و سپس این شاعر آیینی منتقد ادبی شعری را قرائت کرد که در ادامه می خوانید:
اف به کینه‌ات «هارون» باز کن دمی در را
تا به دست خود بندم زخم این کبوتر را

زخم حصر یک سو و زخم آشنا یک سو
سینه‌اش غلافی شد خنجر برادر را

***
تو کجا و «اسماعیل» تو کجا و «عبدالله»
نام تو کنار انداخت فرقه‌های دیگر را

منبرالعلوم تو «باقر» مجدد بود
در امامتت دیدم «حیدرِ» مکرر را

راه تو همان راهی که نبی به دستانش
پروراند در پایش سیزده صنوبر 

راه تو جگر می‌خواست، «مجتبی» جلو آمد
قرعه به «حسین» افتاد، کرد پیشکش سر را

**
زهر، خشم هارون بود تو چرا فروخوردی؟
«کظم غیظ» در جگرت جا گذاشت خنجر را . . 

زهر را که نوشیدی «بی‌بی» از دل تاریخ
پشت در برایت خواند لای‌لای آخر را

جان فدای نسلت باد سِرِّ خوردن سم چیست؟
در رطب چه می‌دیدی؟ دسترنج حیدر را . . . ؟


در ادامه ی جلسه محمود اکرامی فر بخش دوم سخنان خود را ادامه داد.
وی با بیان اینکه امروزه با حجمی از ازدحام پیام در فضای مجازی مواجه هستیم که ممکن است سبب گمراهی مخاطب شود که سواد رسانه ای نقش موثری دارد، گفت: امروزه شاعر خود به عنوان یک رسانه مطرح می شود به بیان دیگر تعیین و تولید و توزیع محتوا به عهده ی او است.
این استاد ادبیات در پاسخ به این سوال که شعر مذهبی چیست، افزود: شعر آیینی  لزوما مدح و وصف بزرگان دین نیست و می توان راجع به دیگر ابعاد شخصیتی ائمه(ع) و مسائلی که آنان به آن اهمیت می دادند مانند(مکارم اخلاق، حق والدین به اولاد، حق همسایه، نماز و ...) سخن بگوییم لذا شاعران باید دایره شعر مذهبی باید گسترده شود.
این شاعر آیینی با اشاره به اینکه شاعر می تواند یک واقعه ی تاریخی مانند مباهله را به صورت شعر بسراید تا در تاریخ ماندگار شود، گفت:پیامبر اکرم(ص) مبعوث شدند تا معلم باشند لذا شاعران باید با سرودن اشعار قوی نکاتی را که ایشان در صدد آموختن به مردم بودند را  معرفی کنند.
اکرامی فر افزود: شاعرباید مخاطب هدف شعر خود را بشناسد و برای اکثریت شعر بسراید نه فقط عده ای خاص.
وی گفت: شاعر باید به گونه ای در خصوص امام رضا(ع) شعر بگوید که افرادی که به این حضرت ارادت ندارند یا ایشان را نمی شناسند نظر مثبت پیدا کنند همچنین شاعر باید صفات حسنه ای که جهان شمول است را در شعر خود استفاده کند تا دایره شعر آیینی گسترده شود.
این شاعر آیینی ادامه داد: مخاطب امروز ما مخاطب کم حوصله ای است لذا اشعار باید مختصر و مفید سروده شود تا او جذب شود.
اکرامی فر در ادامه با بیان اینکه در سرودن شعر آیینی لازم نیست از ابتدا ائمه (ع) را مدح کنیم، گفت: بنده یک شعر اجتماعی سروده ام و در ابیات آخر متوسل به امام رضا(ع) شده ام.
وی خاطرنشان کرد: شاعران نباید به بهانه ی صمیمیت در شعر شان ائمه ی اطهار(ع) را پایین بیاورند و باید از بزرگان دین در اشعار خود به درستی نام ببرند.


در پایان جلسه دکتر محمود اکرامی فر شعری را به شرح زیر قرائت کرد:
…. از بیابان بوی گندم مانده است
عشق روی دست مردم مانده است
آسمان بازیچه ی طوفان ماست
ابر نعش آه سرگردان ماست….
باز هم یک روز طوفان می‌شود
هر چه می‌خواهد خدا آن می‌شود
می‌روم افتان و خیزان تا غدیر
باده‌ها می‌نوشم از جوشن کبیر
آب زمزم در دل صحرا خوش است
باده نوشی از کف مولا خوش است
فاش می‌گویم که مولایم علیست
آفتاب صبح فردایم علیست
هر که در عشق علی گم می‌شود
مثل گل محبوب مردم می‌شود
تا علی گفتم زبان آتش گرفت
پیش چشمم آسمان آتش گرفت
…….
آسمان رقصید و بارانی شدیم
موج زد دریا و طوفانی شدیم
شعر کامل یا علی گفتیم و عشق آغاز شد
بغض چندین ساله ی ما باز شد
یا علی گفتیم و عشق آغاز شد
یا علی گفتیم و دریا خنده کرد
عشق ما را باز هم شرمنده کرد
یا علی گفتیم و گلها وا شدند
عشق آمد قطره‌ها دریا شدند
یاعلی گفتیم و طوفانی شدیم
مست از آن دستی که می‌دانی شدیم
یاعلی گفتیم و طوفان جان گرفت
کوفه در تزویر خود پایان گرفت
کوفه یعنی دستهای ناتنی
کوفه یعنی مردهای منحنی
کوفه یعنی مرد آری مرد نیست
یا اگر هم هست صاحب درد نیست
عده ای رندان بازاری شدند
عده ای رسوایی جاری شدند
آن همه دستی که در شب طی شدند
ابن ملجم‌های پی در پی شدند……..
از سکوت و گریه سرشارم علی
تا همیشه دوستت دارم علی

- دکتر محمود اکرامی‌فر -