گفتگوی اندیشمندان کشورهای اسلامی در مشهد درباره عقلانیت، گفتگو و آموزه های رضوی
خبرگزاری رضوی. سرویس جهان اسلام. بهمن دهستانی. در حاشیه شانزدهمین جشنواره بین المللی امام رضا(ع) در مشهد، نشستی با عنوان «عقلانیت، گفتگو و آموزه های سیره رضوی» با حضور یازده تن از صاحبنظران و اندیشمندان برجسته از شش كشور لبنان، افغانستان، پاكستان، اوگاندا، عراق، سوریه و همچنين شماري از شخصيت‌های علمی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. در اين نشست علمی از ایران، معاون بين‌الملل مجمع تقريب مذاهب اسلامي، معاون بين‌المللي مجمع جهاني اهل بيت(ع) و مهندس برازش مدیرعامل بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و همچنین پژوهشگرانی از دانشگاه فردوسی و حوزه علمیه مشهد حضور داشتند.
در این پنل علمی که در محل مجتمع فرهنگی و هتل سپید مشهد برگزار شد حاضر به بیان دیدگاه های خود درباره ضرورت و ابعاد مقوله گفتگو و لوازم و تأثیر آن در رشد فردی و اجتماعی پرداختند.
در ابتدای این نشست سيد محمدحسين هاشمی، معاون همكاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي كه مديريت اين پنل علمی را بر عهده داشت با بیان خیر مقدم به میهمانان و شرکت کنندگان در سخنانی گفت: سيره عملي امام رضا در خصوص گفت‌وگو و حوار بين اديان الهی و مذاهب اسلامی بايد به عنوان الگو و چراغ راه مسلمانان مطرح شود.
وی افزود: با توجه به تحولات اخير جهان اسلام و رشد جريان‌های تكفيری و افراطی و ارائه چهره غير واقعي از اسلام، نشر فرهنگ رضوي براي بازگشت به گفت‌وگو و عقلانيت از اهميت دو چنداني برخوردار است.
هاشمی در بخش ديگری از بيانات خود ضمن تبيين سيره عملی آن امام همام براي ميهمانان خارجي به نحوه تعامل آن حضرت با علماي ديگر اديان پرداخت و مناظرات امام هشتم شيعيان با علمای بزرگ مسيحي و يهودي را نمونه‌ای بارز از فرهنگ گفت‌وگو و عقلانيت دانست.
در ادامه آقای «آدم سبیالا» از کشور اوگاندا، شخصیت امام رضا(ع) را یک شخصیت علمی روشن در متن تاریخ توصیف کرد و آن را برآمده از قرآن دانست.
او افزود: ولایتعهدی امام رضا(ع) در واقع فرصتی برای کاستن فشارها از امت اسلامی بود پس ما نیز باید در جهت کاهش آلام امروز ملت های مسلمان و امت اسلامی تلاش کنیم.
این پژوهشگر اهل آفریقا اظهار داشت: هر ملت و دولتی دشمنان و مخالفان خود را دارد اما باید بتوانیم با دشمنان ومخالفان وارد گفتگو شویم و بعد از آن اگر ناچار و ناگریز بودن گزینه های دیگر مانند جنگ را انتخاب کنیم.
او با طرح این سؤال که چرا ما مسلمانان از گفتگو می ترسیم و اینقدر از آن واهمه داریم؟ تأکید کرد که قرآن که معجزه دین ما به شمار می رود بر اساس کلام و گفتگو بنیان نهاده شده است.
در بخش دیگری از این نشست دکتر «احسان قبول» مدیر همکاری های بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به گفتگوی امام رضا(ع) با ملت های مختلف با زبان خود آنها و علم ایشان به زبان پیروان ادیان، مسئله مناسبات گفتگو و زبان را از مقولات حائز اهمیت برای قوام یک گفتگوی پایدار برشمرد.
او گفت : زبان در دانش زبان شناسی مجموعه ای از نشانه هایی است که در یک فرایند دلالی موجب تفهیم و تفاهم می شود اما باید توجه داشت که زبان کارکرد نسبی دارد و بررسی ها نشان داده است اگر دو هم زبان با هم سخن بگویند حداکثر تا 60 درصد تفاهم و تطابق ذهنی بین آنها ایجاد می شود و اگر واسطه ای مانند ترجمه در این میان باشد، تأثیر گفتگو کمتر از این مقدار خواهد شد.
وی افزود: به تعبیر برخی اندیشمندان مانند هایدگر، زبان خانه تفکر است و اندیشه در بستر زبان رشد می کند. اینکه حضرت رضا(ع) با مخاطبان خود از ملل گوناگون به زبان خودشان سخن می گفته نشانگر همین مطلب است که باید بتوان در فضای فکری طرف مقابل ایستاد و اندیشید و سخن گفت، چون زبان در ذات خود لغزان است و موجب سوء تفاهم می گردد و زمانی که دو طرف با زبانی که مرتبط با آن مفهوم مشترک مورد نظر ایشان است ارتباط برقرار کنند می توانند از سوء تفاهمات بکاهند.
همچنین علم امام به زبان ملل در گفتگو با آنها می تواند بر به رسمیت شناختن طرف مقابل دلالت کند زیرا بدون آن عملا نوعی مونولوگ و گفتگوی یک طرفه شکل خواهد گرفت.
این استاد دانشگاه زبان عربی را زبان قرآن و حکمت اسلام و زبان فارسی را زبان هنری و فرهنگی و عرفانی اسلام توصیف کرد و میهمانان خارجی نشست را به فراگیری زبان فارسی دعوت نمود و یادگیری آن را ساده و آسان دانست.
«جورج رحمة» استاد برجسته دانشگاه از لبنان در سخنان در این پنل علمی با طرح سؤال چگونه می توانیم در دنیای سیاست زده و آشوب زده و پرتنش امروز، گفتگو را برقرار کنیم؟ خواستار تأمل و اندیشه ورزی و یافتن راهکار برای این مهم شد.
او افزود: باید بررسی کنیم که آیا اصلا می توانیم با افراد معاند گفتگو کنیم و سخن بگوییم؟ مثلا آیا گفتگو میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها امکان پذیر است؟ آیا گفتگو میان آمریکا و ایران قابل طرح است؟ آیا میان دو طرف و دو جریان رادیکال می تواند گفتگو شکل بگیرد؟ ما در لبنان تلاش های زیادی را پشست سر گذاشتیم تا به یک کانون دیالوگ تبدیل شود و می خواهیم این کانون را به سمت گفتگوی میان ملل توسعه و گسترش دهیم.
«نبیل صالح» نماینده آستان و حرم امام حسین(ع) از کربلاء در این نشست با اشاره به تجارب این مجموعه در برگزاری جشنواره های دینی گفت: چنین جشنواره هایی مانند جشنواره بین المللی امام رضا(ع) یک رویداد تخصصی است و خوب است که منحصر به پیروان اهل بیت(ع) نباشد. بطور مثال حرم حسینی در ماه شعبان و در ایام میلاد امام حسین(ع) جشنواره ای یک هفته ای با حضور افرادی از 55 کشور برگزار می کند و پیشنهاد من این است که در جشنواره امام رضا(ع) نیز حتی شخصیت های غیرمسلمان نیز دعوت شوند و این خود زمینه ای برای گفتگوی بیشتر حاصل می کند.
«مظفر اقبال» اندیشمند اهل پاکستان با بیان گزارشی از تألیفات جدید خود در حوزه تحقیقات اسلامی، هجرت امام رضا(ع) از مدینه به خراسان را یک خیزش فرهنگی و تمدنی توصیف کرد که زمینه بحث و گفتگوهای فراوانی را در طول مسیر هجرت و در خود خراسان فراهم آورد که باید درباره آن مطالعات و بررسی های بیشتری صورت پذیرد.
در این پنل علمی که در محل مجتمع فرهنگی و هتل سپید مشهد برگزار شد حاضر به بیان دیدگاه های خود درباره ضرورت و ابعاد مقوله گفتگو و لوازم و تأثیر آن در رشد فردی و اجتماعی پرداختند.
در ابتدای این نشست سيد محمدحسين هاشمی، معاون همكاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي كه مديريت اين پنل علمی را بر عهده داشت با بیان خیر مقدم به میهمانان و شرکت کنندگان در سخنانی گفت: سيره عملي امام رضا در خصوص گفت‌وگو و حوار بين اديان الهی و مذاهب اسلامی بايد به عنوان الگو و چراغ راه مسلمانان مطرح شود.
وی افزود: با توجه به تحولات اخير جهان اسلام و رشد جريان‌های تكفيری و افراطی و ارائه چهره غير واقعي از اسلام، نشر فرهنگ رضوي براي بازگشت به گفت‌وگو و عقلانيت از اهميت دو چنداني برخوردار است.
هاشمی در بخش ديگری از بيانات خود ضمن تبيين سيره عملی آن امام همام براي ميهمانان خارجي به نحوه تعامل آن حضرت با علماي ديگر اديان پرداخت و مناظرات امام هشتم شيعيان با علمای بزرگ مسيحي و يهودي را نمونه‌ای بارز از فرهنگ گفت‌وگو و عقلانيت دانست.
در ادامه آقای «آدم سبیالا» از کشور اوگاندا، شخصیت امام رضا(ع) را یک شخصیت علمی روشن در متن تاریخ توصیف کرد و آن را برآمده از قرآن دانست.
او افزود: ولایتعهدی امام رضا(ع) در واقع فرصتی برای کاستن فشارها از امت اسلامی بود پس ما نیز باید در جهت کاهش آلام امروز ملت های مسلمان و امت اسلامی تلاش کنیم.
این پژوهشگر اهل آفریقا اظهار داشت: هر ملت و دولتی دشمنان و مخالفان خود را دارد اما باید بتوانیم با دشمنان ومخالفان وارد گفتگو شویم و بعد از آن اگر ناچار و ناگریز بودن گزینه های دیگر مانند جنگ را انتخاب کنیم.
او با طرح این سؤال که چرا ما مسلمانان از گفتگو می ترسیم و اینقدر از آن واهمه داریم؟ تأکید کرد که قرآن که معجزه دین ما به شمار می رود بر اساس کلام و گفتگو بنیان نهاده شده است.
در بخش دیگری از این نشست دکتر «احسان قبول» مدیر همکاری های بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به گفتگوی امام رضا(ع) با ملت های مختلف با زبان خود آنها و علم ایشان به زبان پیروان ادیان، مسئله مناسبات گفتگو و زبان را از مقولات حائز اهمیت برای قوام یک گفتگوی پایدار برشمرد.
او گفت : زبان در دانش زبان شناسی مجموعه ای از نشانه هایی است که در یک فرایند دلالی موجب تفهیم و تفاهم می شود اما باید توجه داشت که زبان کارکرد نسبی دارد و بررسی ها نشان داده است اگر دو هم زبان با هم سخن بگویند حداکثر تا 60 درصد تفاهم و تطابق ذهنی بین آنها ایجاد می شود و اگر واسطه ای مانند ترجمه در این میان باشد، تأثیر گفتگو کمتر از این مقدار خواهد شد.
وی افزود: به تعبیر برخی اندیشمندان مانند هایدگر، زبان خانه تفکر است و اندیشه در بستر زبان رشد می کند. اینکه حضرت رضا(ع) با مخاطبان خود از ملل گوناگون به زبان خودشان سخن می گفته نشانگر همین مطلب است که باید بتوان در فضای فکری طرف مقابل ایستاد و اندیشید و سخن گفت، چون زبان در ذات خود لغزان است و موجب سوء تفاهم می گردد و زمانی که دو طرف با زبانی که مرتبط با آن مفهوم مشترک مورد نظر ایشان است ارتباط برقرار کنند می توانند از سوء تفاهمات بکاهند.
همچنین علم امام به زبان ملل در گفتگو با آنها می تواند بر به رسمیت شناختن طرف مقابل دلالت کند زیرا بدون آن عملا نوعی مونولوگ و گفتگوی یک طرفه شکل خواهد گرفت.
این استاد دانشگاه زبان عربی را زبان قرآن و حکمت اسلام و زبان فارسی را زبان هنری و فرهنگی و عرفانی اسلام توصیف کرد و میهمانان خارجی نشست را به فراگیری زبان فارسی دعوت نمود و یادگیری آن را ساده و آسان دانست.
«جورج رحمة» استاد برجسته دانشگاه از لبنان در سخنان در این پنل علمی با طرح سؤال چگونه می توانیم در دنیای سیاست زده و آشوب زده و پرتنش امروز، گفتگو را برقرار کنیم؟ خواستار تأمل و اندیشه ورزی و یافتن راهکار برای این مهم شد.
او افزود: باید بررسی کنیم که آیا اصلا می توانیم با افراد معاند گفتگو کنیم و سخن بگوییم؟ مثلا آیا گفتگو میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها امکان پذیر است؟ آیا گفتگو میان آمریکا و ایران قابل طرح است؟ آیا میان دو طرف و دو جریان رادیکال می تواند گفتگو شکل بگیرد؟ ما در لبنان تلاش های زیادی را پشست سر گذاشتیم تا به یک کانون دیالوگ تبدیل شود و می خواهیم این کانون را به سمت گفتگوی میان ملل توسعه و گسترش دهیم.
«نبیل صالح» نماینده آستان و حرم امام حسین(ع) از کربلاء در این نشست با اشاره به تجارب این مجموعه در برگزاری جشنواره های دینی گفت: چنین جشنواره هایی مانند جشنواره بین المللی امام رضا(ع) یک رویداد تخصصی است و خوب است که منحصر به پیروان اهل بیت(ع) نباشد. بطور مثال حرم حسینی در ماه شعبان و در ایام میلاد امام حسین(ع) جشنواره ای یک هفته ای با حضور افرادی از 55 کشور برگزار می کند و پیشنهاد من این است که در جشنواره امام رضا(ع) نیز حتی شخصیت های غیرمسلمان نیز دعوت شوند و این خود زمینه ای برای گفتگوی بیشتر حاصل می کند.
«مظفر اقبال» اندیشمند اهل پاکستان با بیان گزارشی از تألیفات جدید خود در حوزه تحقیقات اسلامی، هجرت امام رضا(ع) از مدینه به خراسان را یک خیزش فرهنگی و تمدنی توصیف کرد که زمینه بحث و گفتگوهای فراوانی را در طول مسیر هجرت و در خود خراسان فراهم آورد که باید درباره آن مطالعات و بررسی های بیشتری صورت پذیرد.
