۰
تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۵:۵۹
پژوهشگر برجسته قرآن و حدیث مطرح کرد؛

عمل به قرآن چگونه محقق می شود؟ راه حل قرآن برای گفتگو چیست؟

عمل به قرآن چگونه محقق می شود؟ راه حل قرآن برای گفتگو چیست؟
سرویس زیارت. فاطمه ترزفان. حجت الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، استادیار دانشکده علوم حدیث در سلسله نشست های «لقمه های راز» که به مناسبت شب های قدر در کانون بعثت اخلاق مشهد برگزار شد، به بیان معارف قرآن و ارتباط آن با تفاوت ها و تکثرهای جاری در جامعه انسانی پرداخت.
این پژوهشگر دینی با اشاره به سخنان حضرت علی(ع) که در شب نوزدهم رمضان در هنگام ضربت خوردن وصایایی را به همه شیعیان داشت، اظهار کرد: امیرالمومنین در آن سفارش ویژه تأکید دارد که مبادا دیگران در عمل به قرآن بر شما پیشی بگیرند.
وی در ادامه با طرح این پرسش که عمل به قرآن چیست و چطور می شود که به قرآن عمل کرد و حوزه های عمل به آن کدام ها هستند، بیان داشت: در حال حاضر ما در جامعه خودمان ختم قرآن فراوان داریم و در مساجد و حسینیه ها در این شب های قدر مهمترین چیزی که به آن فکر می شود همین قرآن به سر گرفتن است و اینجا این پرسش مطرح می شود که آیا این سفارش امیرالمومنین(ع) با این کار محقق شده است؟
وی با بیان اینکه بعد از انقلاب دانشکده ها، مجله ها  و گروههای علوم قرآنی به صورت فراوان شکل گرفتند اما این پرسش مطرح می شود که آیا در حال حاضر سفارش حضرت علی(ع) مبنی بر عمل به قرآن اتفاق افتاده است؟ گفت: اگرچه ختم قرآن و تحقیق در آن لازم است ولی هر دو ابزار و مقدمه هستند و عمل کردن به قرآن جدای از این امور است.

سه حوزه برای عمل به قرآن
استادیار دانشکده علوم حدیث درباره سه حوزه عمل به قرآن گفت: از جمله مهمترین حوزه ها برای عمل به کتاب الهی این است که آموزه های قرآنی در زندگی و رفتار پیروان محقق شود چرا که آموزه ها غیر از ختم قرآن و تحقیق درباره آن است و در عین حال ممکن است قاری بین المللی باشد اما عمل آن قرآنی نباشد و حتی استاد تمام رشته قرآن باشد اما عمل او قرآنی نباشد  که در جامعه ما از این موارد به صورت فراوان دیده می شود.
 وی نخستین گام را در عمل به قرآن، عمل به آموزه های قرآنی در گفتار و رفتار عنوان کرد و گفت: در مرحله بعدی باید قرآن تراز و شاقول زندگی علمی مسلمانان باشد چرا که از پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) فراوان شنیده شده است که هر چه که از ما برای شما نقل می شود بر قرآن عرضه کنید که اگر سازگار بود بپذیرید و گرنه آن را کنار بگذارید بنابراین براساس این سفارش قرآن باید ترازوی جامعه دیندار و اسلامی باشد که اگر حدیث و روایت و قولی است همه اینها تراز و خط کش آن قرآن باشد و آن چیزی که با خط قرآن سازگار است قابل قبول است و در غیر این صورت پذیرفته نشود.

رویکرد و افق و نگاه باز فراتر از علم است
این پژوهشگر دینی درباره معنی سوم در تعریف عمل به قرآن اظهار کرد: در واقع آن چیزی که افق های فکری، دید و نگاه و رویکرد کلان را برای جامعه ما باز می کند قرآن است که این امر فراتر از علم و دانش است و ممکن است بسیاری از افراد عالم باشند اما رویکرد و افق آنها محدود باشد چرا که رویکرد و افق و نگاه باز فراتر از علم است.
وی با بیان اینکه ما افراد متخصص و در عین حال متحجر فراوان داریم که بسته هستند، بیان داشت: چرا که  نگاه باز غیر از دانش است و در عین حال افق باز نیز غیر از داشتن اطلاعات و معلومات است پس معنای سوم عمل به قرآن این است که افق های بیکران و نگاه های گسترده و وسیعی را در جلوی زندگی جامعه پیرو خودش باز می کند که ایجاد  آن نگاه و رویکرد وافق باز معنی عمل به قرآن است.
حجت الاسلام والمسلمین مهریزی ادامه داد: اگر در جامعه ای افرادی نگاه و دید آنها بسته است و در عین حال قرآن هم می خوانند اما این امر، عمل به قرآن نیست چرا که عمل به قرآن در سه سطح تعریف می شود.
وی با بیان اینکه براساس تعریف های سه گانه عمل به قرآن هر حرف و سخن و خرافه و خواب و افسانه ای نباید به نام دین مطرح شود و اینجا ملاک شاقول و تراز قرآن است، تصریح کرد: قرآن در تعریف پیامبران بیان می کند که آنان با حرف روشن آمده اند و در جایی گفته نشده است که پیامبران با خواب و افسانه آمده اند.
 این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این مطلب که غیر از اینکه  پیامبران حرف روشن می زنند سند و کتاب دست ما می دهند و در عین حال ما فرقه هایی در جهان داریم که هیچ چیز مکتوبی ندارند چرا که نمی خواهند سند دست کسی بدهند،تصریح کرد: پیامبران حرف آنها روشن است و سند دارند و میزان و ترازو دست انسان ها می دهند.
وی ادامه داد: اگردر جامعه ای خواب و خرافه موج بزند معلوم می شود که آنان با قرآن فاصله دارند و در عین حال عمل، عمل قرآنی نیست اگر چه مجله های علمی تخصصی و پژوهشی قرآنی فراوانی و  کرسی های قرآن پژوهی آنان فراوان باشد چرا که قرآن افق ها و نگاه های جدید را برای پیروان خود بازمی کند تا جامعه راکد و بسته نباشد.

تکثر و گفتگو در قرآن
این پژوهشگر دینی درادامه با طرح این پرسش که آیا قرآن راجع به تکثر و گفتگو حرفی دارد و افقی را بازکرده است؟ گفت: به نظر می رسد جامعه های انسانی زمانی قدم در تمدن می گذارند که تکثر را باور کنند و تفاوت های زندگی را ببینند و بفهمند و قرآن همه این موضوعات را به تصویر می کشد که در این دنیا تفاوت هایی وجود دارد.
وی با اشاره به این مطلب که متکثرها شامل شب و روز، زمین و آسمان که همه اینها تکثر است و در همین دعای جوشن کبیر خداوند را با  هزار نام معرفی می کنید و متکثر است و هرکس با یک اسم خداوند ارتباط برقرار می کند، اظهار کرد: درواقع درون ما متفاوت است و دعاهای متفاوت برای هرکدام یک حرفی دارد و حتی قرآن گفته است که خداوند با یک جلوه متجلی نمی شود و با جلوه های مختلف است.

جامعه انسانی با تکثر و تفاوت به رشد می رسد
این استاد حوزه دانشگاه با طرح این پرسش که تکثر و گفتگو در قرآن چه جایگاهی دارد؟ آیا قرآن افقی را برای تکثر و گفتگو بازکرده است، گفت: امام موسی صدر در کتاب ادیان می گوید که فِرق، دریچه تمدن است از طرفی ما فکر می کنیم که اگر فرقه ها را یکی کنیم به کمال رسیده ایم ولی جامعه انسانی وقتی متکثر و متفاوت باشد به تمدن و ترقی و رشد می رسد.
وی با بیان اینکه در این دنیا تفاوت ها، عامل بقا و زیبایی هستند که اگر تفاوت ها گرفته شود زیبایی و بقاء نابود می شود، تصریح کرد: اگر همیشه تابستان و شب باشد جهان زیبا و باقی نخواهد بود که اگر همه انسان ها زن یا مرد و یا رنگ خاصی باشند و همه کوتاه یا بلند و همه آبگوشت و پیتزا دوست داشته باشند و یک رنگ را دوست داشته باشند باز هم جهان نه زیبا و نه باقی خواهد ماند.
این پژوهشگر دینی با تأکید بر این مطلب که تفاوت ها در زندگی انسان ها مثل جهان طبیعت عامل زیبایی و بقا است که این موضوع باید باور شود، تصریح کرد: اگر فلان رنگ لباس ومدل غذا طالب نداشت که تولید نمی شد پس یک عده هستند که این رنگ ها و مدل ها را دوست دارند و باید قبول کرد که این تفاوت ها و تکثرها در زندگی واقعیت است و اینها مخلوق خداوند است پس یک محصول هم دارد و وقتی خداوند اینها را خلق کرده است پس باید به محصول آنها نیز احترام گذاشت.
وی ادامه داد: اگر استعدادها و دانش وآگاهی وتمایلات ما متفاوت هستند محصول آن نیز متفاوت می شود وبه همین دلیل یک مدل فکر و اندیشه و انتخاب نداریم و خواسته های ما شبیه یکدیگر نیست و در عین حال نمی شود مبادی کار، مخلوق خداوند باشد اما محصول ونتایج آن، محصول شیطان شود چرا که این تفاوت ها، محصول آن تکثرها هستند و آن تکثرها، باید محترم شمرده شود.
این پژوهشگر دینی درادامه با اشاره به تفاوت ها و تکثرهای پیامبران گفت: قرآن پیامبرانی که معرفی می کند متفاوتند و یک جور نیستند که یکی ابراهیم و دیگری یعقوب است یکی موسی است و دیگری نوح است و قرآن اینها را به این دلیل آورده است که به تفاوت ها در شریعت نیز اشاره کند که این تفاوت ها مختص طبیعت نیست.
وی در ادامه به بیان ترسیم قرآن از تکثر پرداخت و گفت: پیامبران روش ها وشریعت آنها متفاوت بود و این بدان معنا است که راهها وسیعتر و متکثر است و این ترسیمی است که قرآن از تکثر دارد و تفاوت ها که محصول آن تکثرها است یک واقعیت است چرا همه افراد که نمی توانند فقط درس بخوانند و درعین حال یک نفر باید کاسبی کند و یکی باید راننده باشد.

فرقه معنی فرهنگی دارد و تکثر فرهنگی است
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این مطلب که فرقه معنی فرهنگی دارد و تکثر فرهنگی است که هر گروه صدای خودش را داشته باشد، تصریح کرد: در میان جامعه مومنین، فرقه تصویب و تأیید شده است و اینکه هر فرقه ای صدای خودش را داشته باشد و قرآن این موضوع را مطرح کرده است.
وی در ادامه با طرح این پرسش که تفاوت ها را چه باید کرد، بیان داشت: دنیا دار تضاد نیست و دار تفاوت است که اگر تفاوت ها مدیریت نشود تبدیل به تضاد می شود و در عین حال خدای متعال بهترین کسی است که در این جهان، تفاوت ها را مدیریت می کند.
نویسنده کتاب «حجاب» با اشاره به این مطلب که از آنجا که ما نمی توانیم این مدیریت را انجام دهیم در نتیجه راه را می بندیم و این ضعف مدیریت ماست، اظهارکرد: در حالی که جهان، جهان تفاوت ها است نه اینکه جهان تضاد باشد که اگر مدیریت نشود تضاد صورت می گیرد و درآن موقع جنگ می شود.
وی ادامه داد: همه جنگ های عالم برای این است که نمی خواهند دوچیز باشد جنگ عرفان و فلسفه، جنگ زن و مرد و جنگ فقیر و غنی که اگر همه دیده شوند و هر کدام در جای خودشان قرار بگیرند جنگ اتفاق نمی افتد چرا که عرفان و فلسفه نیاز است و از طرفی زن یک موجود واقعی در این عالم و هم مرد است و در عین حال ذهن و علم و سرمایه و اجتماع یک واقعیت هستند.
این پژوهشگر دینی با اشاره به این مطلب که دعوای رئالیسم و کاپیتالیسم و عرفان و فلسفه و زن و مرد همه  برای این موضوع است که ما نمی خواهیم تفاوت ها را باور کنیم که اگر تفاوت ها باور شود و در جای خود قرار بگیرد دیگر جنگ و نزاع نیست، اظهار کرد:  مدیریت تفاوت ها حائز اهمیت است.

تفاوت دیگاهها و نظرات طبیعی است
حجت الاسلام و المسلمین مهریزی با تأکید بر این مطلب که مگر می شود تفاوت ها را از بین برد، بیان داشت: شما می گویید بقیه ادیان نه و فقط اسلام و مسلمان ها و از طرفی همه فرقه ها نه و فقط شیعه ها، پس شما قم و نجف را چکار می کنید چرا که تا زمانی که تفاوت در فهم ما انسان ها وجود دارد این تفاوت طبیعی است.
 وی ادامه داد: هر طور که محدود شود باز هم گرفتار آن خواهید بود هفت تا مراجع وجود دارد اگر یک رأی بود که هفت مرجع نمی شود پس هفت رأی وجود دارد و هرکدام فتواهای متفاوت دارند و حتی این نکته قابل تأمل است که در شیعه پانزده نظر وجود دارد که خمس را چطور مصرف کنند پس این تفاوت دیدگاهها و نظرات طبیعی است.

گفتگو راه حلی برای تفاوت ها و تکثرها
این پژوهشگر دینی درادامه با طرح پرسش دیگری مبنی بر اینکه با این تفاوت ها و محصول آن که تکثرها است چه باید کرد؟ اینجا قرآن چه کاری  انجام داده است، گفت: همانطور که تکثر در قرآن به عنوان یک واقعیت است قرآن گفتگو را نیز به عنوان یک راه حل مطرح می کند چرا که گفتگو غیر از حرف زدن است اما گفتگو یک موضوع واحد دارد و دو طرف در آن موضوع واحد نظر دارند و می خواهند درآن به نتیجه برسند.

چطور می توان وارد گفتگو شد؟
وی درادامه درباره تفاوت های گفتگو و حرف زدن اظهارکرد: کسانی که بیست و چهار ساعته می توانند با هم حرف بزنند در عین حال  نمی توانند  حتی پنج دقیقه با یکدیگر گفتگو داشته باشند چرا که به دعوا می رسند و این بدان معنا است که ما ظرفیت مدیریت تفاوت را نداریم چرا که هرکسی به دنبال این موضوع است که غالب شود و معتقد است که حق با اوست و طرف مقابل باید او را بپذیرد اما اگر تفاوت را پذیرفتیم بدان معنا است که ممکن است طرف مقابل هم حق داشته باشد و با این فکر می توان وارد گفتگو شد.
این استاد حوزه و دانشگاه درادامه با اشاره به نمونه هایی از گفتگو در قرآن بیان داشت: قرآن گفتگوهای مخلتفی را ذکر کرده است که شامل گفتگوی ابراهیم با خداوند در سوره بقره است که در این گفتگو خداوند راه را نمی بندد و به پرسش های ابراهیم پاسخ می دهد و از طرفی در داستان موسی و خضر که برخی تفسیرهای عرفانی می کنند آنجا هم گفتگو است و موسی سوال دارد و می پرسد و خضر نمی گوید که نپرس.
وی با بیان اینکه مرید پروری با ذائقه دینی که با بینات و کتاب است جور در نمی آید، اظهار کرد: چرا که در مرید پروری در ابتدا عقل طرف گرفته می شود و می گویند هر چه که من گفتم و لذا می خواهیم آن را مقدس کنیم که حرف نزند اما در قرآن مشاهده می شود که ابراهیمی که خلیل الرحمان است وقتی سوال می کند که چه کنم؟ خداوند اورا به اغنا می رساند.

قانون و عرفیات دو امر شاخص در حوزه عمل برای مدیریت تکثرها و تفاوت ها
حجت الاسلام و المسلمین مهریزی در ادامه با بیان اینکه برای مدیریت تکثرها و تفاوت ها در واقع  این تکثر دیدگاهها و نظرات یا به حوزه نظر و علوم نظری مربوط است یا به حوزه عمل و رفتار، اظهارکرد: در حوزه عمل و رفتار برای اینکه جامعه انسانی سازگار زندگی کند دو چیز شاخص است که یکی قانون و دیگری عرفیات است.
وی ادامه داد: تفاوت ها و تکثرهایی که در رفتار انسان ها است با این دو مورد مدیریت می شود و غیر از این دو انسان ها در رفتار خودشان آزاد هستند و از طرفی قانون ممکن است مثل کشور ما منبع آن شریعت و شرع باشد و یا در جای دیگری قانون وضعی باشد و نمی شود که هرکس قانون شخصی برای خود را داشته باشد و قانون و عرفیات در حوزه رفتار وعمل  خط بالا و مدیریت کننده است و در غیر این دو موارد انسانها آزاد هستند و سلیقه آنها در لباس، غذا و موارد دیگر آزاد هستند در جایی که با قانون و عرف متعارض نباشد.

گفتگو راه حل مدیریت تفاوت ها و تکثرها
این پژوهشگر دینی در ادامه با طرح یان پرسش که  در حوزه نظر و فکر و اندیشه و رأی چه کنیم، گفت: گفتگو راه حل مدیریت تفاوت ها و تکثرها در حوزه امور نظری و آراء است که از آن به تفکر جمعی هم تعبیر می شود که باب آن گفتگو است و اینجا بهره انسان از حقیقت بیشتر می شود و می توان خطاها را تقلیل داد چرا که با گفتگو بر روی پیش فرض ها و پیش زمینه ها بحث و گفتگو و نقد می شود و افراد به خطاهای خودشان می رسند اما این ظرفیت باید پیدا شود.
وی در ادامه به بیان آسیب های عدم پذیرش گفتگو پرداخت و گفت: اگر ما در حوزه نظر و عمل گفتگو راقبول نکنیم مبتلا به تحقیر و متلگ، فحش و ناسزا، نفرین و سپس مشاجره و نزاع و قهر می شویم در عین حال کسی که به گفتگو معتقد است به این موارد پناه نمی برد ومدام در حال نفرین کردن و ناسزا گفتن و نزاع و قهر نیست.

چگونه تفاوت ها مدیریت شود؟
این پژوهشگر دینی درادامه درباره چگونگی تفاوت مدیریت ها با اشاره به سه نمونه از قرآن گفت: قرآن در بحث گفتگو وقتی موسی می خواهد گفتگو کند برای خودش دعا می کند و از طرفی  درباره پیامبر اسلام جریان برخورد با اهل کتاب است و سقفی که قرآن و پیامبر بیان می کند که خدا را بپرستید و ظلم نکنید و این سقف گفتگو است.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این مطلب که پیامبر (ص) برای سقف گفتگو به دو عامل بندگی خدا و ظلم نکردن تأکید دارد و نگفته است که تو باید مثل من فکر کنی و شیعه علی بن ابیطالب باشی و اثنی عشری باشی و تابع مرجع تقلید من باشی، بیان داشت: وقتی پیامبر با مسیحیان می خواهد گفتگو کند خط قرمز این است که شرک و ظلم نباشد که اگر سقف گفتگو بالا گرفته شود، همیشه می توان گفتگو کرد.
https://www.razavi.news/vdcg3t9x.ak9y34prra.html
razavi.news/vdcg3t9x.ak9y34prra.html
کد مطلب ۲۹۴۶۶
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما