مردم خونگرم، میهمان نواز و فرهنگ پرور شهر زیبا و پر نقش و نگار کلور از توابع شهرستان خلخال با تمدنی هفت هزار ساله، بیش از صد سال است که با اجرای آیین های مختلف نمایشی و بازی های بومی و محلی، شب آرزوها را جشن می گیرند. گرامیداشت «شب رغائب»(شب اولین جمعه ماه رجب) در فرهنگ آذربایجان ریشهای دیرینه دارد. اهالی منطقه «شاهرود» در جنوبیترین نقطه استان اردبیل، نخستین جمعه ماه رجب را به عنوان «رغائب» جشن میگیرند.
خبرگزاری رضوی، مردم خونگرم، میهمان نواز و فرهنگ پرور شهر زیبا و پر نقش و نگار کلور از توابع شهرستان خلخال با تمدنی هفت هزار ساله، بیش از صد سال است که با اجرای آیین های مختلف نمایشی و بازی های بومی و محلی، شب آرزوها را جشن می گیرند. گرامیداشت «شب رغائب»(شب اولین جمعه ماه رجب) در فرهنگ آذربایجان ریشهای دیرینه دارد. اهالی منطقه «شاهرود» در جنوبیترین نقطه استان اردبیل، نخستین جمعه ماه رجب را به عنوان «رغائب» جشن میگیرند. در این روز، اهالی شاهرود که بیشترشان به زبان «تاتی» (زبان باستان آذربایجان و پهلوی قدیم) سخن میگویند، در شهر تات زبان «کلور» در جوار امام زاده عبدالله جمع میشوند و یک روز تمام را با مهر و شادی کنار یکدیگر سپری می کنند. جشن رغائب که هر ساله در روز سوم رجب و مصادف با سالروز ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه (س) برگزار می شود، جشن بومی سنتی شهر کلور به حساب می آید. مکان برگزاری این جشن مرقد دمطهر امامزاده عبدالله شهر کلور است که اطرافش را باغ های پردرخت، زمین های سرسبز و کوه های سر به فلک کشیده ای پوشانده است. اهالی منطقه هر سال به مناسبت نخستین جمعه ماه رجب، از اولین ساعتهای روز در شهر کلور، زیر کوه «پلنگاه» در دره ای سرسبز که رودخانه شاهرود در آن جاری است، کنار این مکان مقدس و زیارتی جمع میشوند و با شادی و نشاط و اجرای برنامه های مختلف نمایشی و انجام بازی های بومی و محلی، روز را به شب پیوند می دهند. «رغائب» جمع «رغیبه» و به معنای چیزهای خوب، مرغوب و پسندیده و نیز به معنای عطایا و بخششهای بسیار به کار رفته است. در آموزههای اسلامی آمده است که در این شب فرشتگان بر زمین نزول میکنند تا رحمت الهی را به جامعه بشری عرضه نمایند. لیله الرغائب در سراسر جهان اسلام گرامی داشته میشود. بنابر معنای اول «لیله الرغائب» شبی است که میل و توجه به عبادت و بندگی در آن بسیار است و بندگان خدا در این شب گرایش زیادی به رفتن به در خانه خدا و ارتباط و انس با او دارند. بر پایهٔ معنای دوم «لیله الرغائب» شبی است که در آن عطا و بخشش خدا بسیار است و بندگان خداوند با رو آوردن به بارگاه خدا و خشوع در برابر بزرگی خدا، شایسته دریافت انعام و عطا و بخشش بی کرانه خدا میشوند. در فرهنگ شیعه، شب اولین جمعه ماه رجب را رغائب میگویند و این باور وجود دارد که حضرت خدیجه در چنین روزی تمام اموال خود را در راه اعتلای دین اسلام به حضرت محمد (ص)بخشیده است. این آیین بنا به اقوال افراد کهنسال ازسالهاى دور و از زمان قاجار و یا شاید سالهاى دورتر در منطقه رواج داشته و در کتاب تاریخ و جغرافى دارالسلطنه تبریز نوشته شاهزاده نادر میرزا - ص ۳۰۸نیز به آن اشاره شده و آمده است: «چون پنج شنبه اول رجب رسد، لیله الرغایب باشد.» آیین رغائب از سنتهای دیرینه شیعیان آذربایجان است که در آن، یاد عزیزان از دست رفته با پختن انواع حلوا و غذاها و نیز با شستن قبر آنها و خواندن فاتحه گرامیداشته میشود. اما مراسم رغائب وارثان زبان باستان ایران در بین شیعیان آذربایجان بی نظیر است. هر چند، عده ای از اهالی کلور از شب قبل در اطراف امام زاده اتراق میکنند، اما مراسم رغائب تات ها از 9 صبح آغاز میشود. حرم امام زاده عبدالله که از نوادگان موسی بن جعفر، امام هفتم شیعیان به حساب میآید در میان دو کوه خشک در دره سرسبز شاهرود و در یک قبرستان قدیمیقرار گرفته است و از جایگاه ویژه ای در بین مردم منطقه برخوردار است. احیای برخی بازی های محلی و قدیمی، مسابقه طناب کشی و معرکه گیری و راه رفتن روی طناب و اجرای نمایش و ... روز رغائب همه اهالی کلور و روستاهای اطراف را میشود درجوار امامزاده دید. مردم این محل و آبادى هاى اطراف به منظور برآورده شدن آرزوهاى خود در محل امامزاده عبدالله شهر کلور و در دامن باغ ها و چمنزارهاى دل انگیز محل گرد هم می آیند و آیین هاى رغایب سالهاى دور را به صورت نمادین به نمایش می گذارند. مانند بسیارى دیگر از سنت هاى منطقه آذربایجان در جشن رغایب نیز نامزدها همدیگر را فراموش نمى کنند و فرستادن حلوا در این روز به خانه نامزدها و زوجین تازه ازدواج کرده از ضرورى ترین امور محسوب مى شود. در این آیین فرهنگى همچنین زنان، دختران، مردان و جوانان با پوشیدن لباسهاى نو و رنگارنگ جلوه هایى از نشاط، شادمانى و گوشه هایى از آیین زندگى مردمان این منطقه سرسبز ایران زمین را به نمایش می گذارند. در حاشیه این جشنواره نمایشگاهى از آثار و صنایع دستى منطقه نظیر وسایل سفالى، گلیم، فرش، جاجیم، جوراب هاى پشمى دستباف، نان و غذاهاى محلى نیز بر پا می شود. عده اى ازاهالى محل در حاشیه این جشنواره بر اساس نذر و نیاز با پخت و توزیع آش، حلوا و غذاهاى محلى در حق اموات خود خیرات کرده و از شرکت کنندگان طلب آمرزش می کنند. شرکت کنندگان در این جشنواره متنوع فرهنگى و گردشگرى که به مدت یک روز کامل و همراه با اجراى موسیقى و نمایش محلى برگزار می شود، روز آدینه شادى را در دامن طبیعت و باغهاى سرسبز منطقه کلور خلخال سپرى می کنند.
از جمله بازی های محلی که مردان به آن علاقه بسیاری دارند و در این روز آن را اجرا می کنند، کمربند بازی است که با نشاط، شور و هیجان بسیار همراه است. این بازی به زبان محلی به «قیش مزا» معروف است. (در زبان محلی «قیش» به معنی کمربند و «مزا» به معنی بازی است.)
زن ها و دختران با لباس های محلی بسیار زیبا و رنگارنگ شان که از روسری حریری به نام «حریاله دستمال»، جلیقه مشکی و گاهی رنگی، پیراهن های بلند، دامن های بسیار زیبا و پرچین و جوراب های دستباف تشکیل شده و بازگوکننده فرهنگ و تمدن و آداب و رسوم شهر است همراه با نغمه های قدیمی، طبیعت را به مهمانی دعوت کرده و در شعرهایشان خداوند را شاکرند که نعمت شادی و جشن را به آنها عطا کرده است. برخی از دختران و زنان نیز دور یک پیرزن شاعر جمع شده و مطابق رسمی که از سال های بسیار دور در سینه هایشان به یادگار مانده، مشغول سوزن زدن و شعر گفتن می شوند که اغلب شعرها از دیوان حافظ است.
در گوشه دیگری از این بزم سنتی مادران بنا به رسمی دیرینه در کوزه هایی مخصوص که به زبان محلی به انره معروف است از دوغ، کره تهیه می کنند و هنگام دوغ زدن آوازها و نواهای باطراوتی که محتوای آن بیشتر لالایی های محلی و شرح غصه ها و غم های زندگی شان است را با آهنگی از سردی روزگار می خوانند و کودکان شان به دور مادر می دوند و چون بچه آهویی خرمان در برابر چشمان خسته مادران خودنمایی می کنند.
علاوه بر این برنامه های نمایشی که مردان و زنان با لباس های سنتی و زندگی سنتی به نمایش می گذارند، رسم و رسوم زندگی آن زمان را در معرض دید قرار می دهند.
در زمان های قدیم برخی از مردم به دلیل این که وسیله و یا راههای مناسبی برای مسافرت نداشتند، در طول عمرشان به مسافرت نمی رفتند و این جشن زندگی آنها را از روزمرگی خارج می ساخت. در حالی که امروزه مسافران از شهرهای مختلف در جشن شرکت کرده و در باغ های اطراف امامزاده چادر می زنند.
در گذشته درویشان و معرکه گیران در جشن شرکت می کردند و طناب بازی های سنتی و کشتی نیز در جشن انجام می گرفت که امروزه کمتر پیدا می شود. علاوه بر این در گذشته در این روز، مردم شب را با خواندن دعا و نماز و قرآن به روز می رساندند تا شاکر خداوند منان باشند.