همسایگی معتادان و کارتن‌خواب‌ها با حرم شاهچراغ(ع)
فرخنده آشوری / روبه‌روی ساختمان شورای اسلامی شهر شیراز واقع در بین‌الحرمین و در همسایگی حرم شاهچراغ(ع) با ساختمان‌های مخروبه‌ای مواجه می‌شوید که محل زندگی و تجمع تعدادی از معتادان و کارتن‌خواب‌ها است، افرادی که مسئولان شهر از آنها بی‌اطلاع نیستند و تنها در روزهای برگزاری جلسات شورا، این منطقه را پاکسازی می‌کنند. البته تخریب تعدادی از این خانه‌ها در طرح گسترش حرم شاهچراغ (ع) حواشی بسیاری را ایجاد کرد چرا که دو خانه تاریخی در این محوطه قرار داشت که به دلیل بی‌توجهی مسئولان امر تبدیل به محل استعمال مواد مخدر توسط معتادان بی‌خانمان شده بود.
بیشتر آثار تاریخی شهر شیراز در بافت قدیمی این شهر واقع شده است و در چند سال گذشته با افزایش تعداد گردشگران خارجی در سفر به شهر تاریخی و فرهنگی شیراز و بازدید از این مناطق و آثار تاریخی، گردشگران با چهره پنهان شهر نیز آشنا شده‌اند. در سال‌های گذشته شاهد نوع دیگری از سفر تحت عنوان سفرهای ارزان و یا هیچهایک هستیم که پایش به کشور ایران نیز رسیده و همین سبب شده تا مسئولان نتوانند مانند گذشته مسیر تردد گردشگران را برنامه‌ریزی کنند و آنها با بهره‌وری از فضای مجازی و دریافت اطلاعات مستقیم از ساکنان شهرها در این فضا، به راحتی به تمام کوچه پس کوچه‌های شهر سرک می‌کشند.
100 زن معتاد کارتن‌خواب بدون کمپ، امید کمتری برای بهبودی دارند
سرهنگ محمدجعفر تولایی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر استان فارس تعداد زنان معتاد کارتن‌خواب شیراز را 100 نفر عنوان می‌کند و می‌گوید: به دلیل نبود کمپ ترک اعتیاد ویژه زنان معتاد برای جمع‌آوری آنها با مشکل روبه‌رو هستیم. به طور کلی یک هزار معتاد متجاهر و کارتن‌خواب در بافت تاریخی و اطراف حرم مطهر شاهچراغ(ع) وجود دارد که تعدادی از آنها در طرح جمع‌آوری معتادان به مرکز ترک اعتیاد دهکده سلامی منتقل شدند.
سرهنگ تولایی، دو سال قبل این آمار را 3هزار نفر اعلام کرد و بر اساس آمار اخیری که اعلام شده است، اکنون باید شاهد شرایط بهتر و کاهش سه برابری تعداد معتادان کارتن‌خواب بود اما با آغاز فصل سرما و مشاهده این افراد در سطح شهر واقعیت چیز دیگری به نظر می‌آید.
زمستان سال گذشته تعدادی از کارتن‌خواب‌ها در محله سنگ سیاه و درست در چند کیلومتری حرم شاهچراغ(ع) بر اثر سرما جان خود را از دست دادند که مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه‌های شیراز طی نامه‌ای به شهردار تمام مسئولان شهر از جمله استاندار فارس، فرماندار شیراز، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان فارس، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رئیس سازمان بهزیستی استان فارس را در قبال این فاجعه مسئول خواندند و اعلام کردند اجازه نمی‌دهند بیش از این قشر محروم مردم فدای اشرافی‌گری مسئولان شوند اما آنها نیز تهدیدشان فراتر از کاغذ نرفت.
شیرین یکی از کارتن‌خواب‌هایی است که به گفته خودش به دلیل تهیه آسان‌تر مواد در شیراز از استان ایلام به این شهر آمده است، او را بیشتر اوقات می‌توانید در خیابان فتحعلی خان زند، نزدیک به ورودی بازار وکیل در حال گدایی ببینید. شیرین شب‌ها را به جای گرم‌خانه‌ها و DICها در کوچه‌های بن‌بست محله دروازه سعدی، یکی از محله‌های بافت قدیم شیراز به سر می‌برد و این محله به دلیل هم‌جواری با بناهای تاریخی مانند نارنجستان قوام، خانه زینت‌الملوک، مسجد نصیرالملک و حرم مطهر حضرت احمد بن موسی(ع) محل تردد بسیاری از گردشگران است.
زنی که تمام رگ‌هایش را افیون تصاحب کرده و از او موجودی لاغر و خالی از زندگی با ظاهری ناخوشایند ساخته است، او به زودی بینایی چشم‌های خود را از دست می‌دهد، اگر چه برای او دنیا دیگر چیز جالبی برای دیدن ندارد اما قطعاً او تابلوی کم‌کاری عده‌ای از مسئولان و تصمیم گیران شهر را به رخ جامعه می‌کشاند.
کمپین پایان کارتن‌خوابی شیراز، جرقه امیدی برای بهبود حال شهر
در حالی که مسئولان شهر، مردم را از دایره اِلمان شهری جدا کرده‌اند و شهر را با ساخت زیرگذرها و روگذرها بزک و دوزک می‌کنند، عده‌ای زخم خورده از اعتیاد ،آستین‌های همت را بالا زده‌اند تا آنان که مبتلا به گذشته خود هستند را از منجلاب رها سازند و یا حداقل مرهمی بر دردهایشان باشند.
مدتی است که کمپینی با نام «پایان کارتن‌خوابی در شیراز» فعالیت خود را به سرپرستی، فردی به نام بهنام علوی آغاز کرده و به دلیل اینکه اعضای آن را افراد بهبود یافته از کارتن‌خوابی و اعتیاد تشکیل داده‌اند سبب شده تا کارتن‌خواب‌ها و معتادان بدون ترس به آنها اعتماد کنند.
این کمپین چهارشنبه هر هفته در پارک ابوذر واقع در ضلع شرقی ارگ کریمخان زند میزبان افرادی است که قصد دارند به این نیازمندان بی‌خانمان مهربانی هدیه دهند. به گفته علوی؛ علاوه بر مشاوره امیدبخش مددکاران، تیم پزشکی و اورژانس به بیماری‌های کارتن‌خواب‌ها رسیدگی می‌کنند و آن دسته از مددجویانی که از این زندگی به تنگ آمده‌اند به سراغ تیم درمان می‌روند تا برای رهایی از بلای خانمان سوز به کمپ‌ها هدایت شوند.
در بین اعضای فعال این کمپین افرادی با موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی مختلفی را از بی‌سواد تا تحصیلات عالیه مشاهده می‌کنید، پزشکی که بعد از 15 سال مصرف مواد و کارتن‌خوابی به زندگی بازگشته و به شکرانه این نعمت به معتادان خدمات پزشکی رایگان ارائه می‌دهد.
یکی از مهمترین اهداف این کمپین بازگرداندن افراد به آغوش خانواده است، رحمان یکی از معتادان بی‌خانمانی بود که بعد از 10 سال دور از شهر خود سنندج، 8 ماه قبل به همت و کمک‌های این کمپین و بهبودی توانست بار دیگر به آغوش خانواده خود بازگردد و طعم زندگی دوباره را بچشد.
داریوش 34 سال دارد و تحصیلات عالیه خود را در رشته میکروبیولوژی در یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور هلند به اتمام رسانده است، او اکنون به جای کمک به پیشرفت علم در کشور، روزها و شب‌هایش را خمار یا نئشه در مخروبه‌ای در منطقه دروازه اصفهان همراه با مادر معتاد خود به سر می‌برد. دو برادر بزرگ‌تر داریوش نیز در حال حاضر در یکی از کمپ‌های ترک اعتیاد دوران بهبودی خود را پشت سر می‌گذراند. مادر داریوش نیز گرفتار افیون است و به دلیل بیماری و اعتیاد نمی‌تواند فعالیت چندانی داشته باشد، بنابراین در ازای دریافت مواد گاهی به شیرین جای خواب می‌دهد.
جمع‌آوری معتادان طرحی که راه چاره نبوده است
هر سال با فرارسیدن سال جدید و تعطیلات نوروز نیروی انتظامی اقدام به جمع‌آوری معتادانِ بی‌خانمانان می‌کند. سردار احمدعلی گودرزی، فرمانده نیروی استان فارس در مورد این معضل اجتماعی در آستانه سال جدید می‌گوید: با نزدیک شدن به تعطیلات آغاز سال جدید، اقدام به جمع‌آوری معتادان از سطح شهر خواهیم کرد و با توجه به اینکه بافت تاریخی شیراز و محدوده حرم شاهچراغ (ع) موردتوجه گردشگران خارجی و داخلی است، پاکسازی این مناطق را اولویت ویژه قرار می‌دهیم.
اما آیا این اقدامِ هر سال تکرار شو راه‌حل حل این مشکل است؟ شاید بهتر است مسئولان شهری و انتظامی به دنبال راه‌حلی برای حل حقیقی این موضوع بیایند تا سومین شهر حرم اهل‌بیت (ع) به آنچه شایسته نامش است، دست یابد.
بیشتر آثار تاریخی شهر شیراز در بافت قدیمی این شهر واقع شده است و در چند سال گذشته با افزایش تعداد گردشگران خارجی در سفر به شهر تاریخی و فرهنگی شیراز و بازدید از این مناطق و آثار تاریخی، گردشگران با چهره پنهان شهر نیز آشنا شده‌اند. در سال‌های گذشته شاهد نوع دیگری از سفر تحت عنوان سفرهای ارزان و یا هیچهایک هستیم که پایش به کشور ایران نیز رسیده و همین سبب شده تا مسئولان نتوانند مانند گذشته مسیر تردد گردشگران را برنامه‌ریزی کنند و آنها با بهره‌وری از فضای مجازی و دریافت اطلاعات مستقیم از ساکنان شهرها در این فضا، به راحتی به تمام کوچه پس کوچه‌های شهر سرک می‌کشند.
100 زن معتاد کارتن‌خواب بدون کمپ، امید کمتری برای بهبودی دارند
سرهنگ محمدجعفر تولایی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر استان فارس تعداد زنان معتاد کارتن‌خواب شیراز را 100 نفر عنوان می‌کند و می‌گوید: به دلیل نبود کمپ ترک اعتیاد ویژه زنان معتاد برای جمع‌آوری آنها با مشکل روبه‌رو هستیم. به طور کلی یک هزار معتاد متجاهر و کارتن‌خواب در بافت تاریخی و اطراف حرم مطهر شاهچراغ(ع) وجود دارد که تعدادی از آنها در طرح جمع‌آوری معتادان به مرکز ترک اعتیاد دهکده سلامی منتقل شدند.
سرهنگ تولایی، دو سال قبل این آمار را 3هزار نفر اعلام کرد و بر اساس آمار اخیری که اعلام شده است، اکنون باید شاهد شرایط بهتر و کاهش سه برابری تعداد معتادان کارتن‌خواب بود اما با آغاز فصل سرما و مشاهده این افراد در سطح شهر واقعیت چیز دیگری به نظر می‌آید.
زمستان سال گذشته تعدادی از کارتن‌خواب‌ها در محله سنگ سیاه و درست در چند کیلومتری حرم شاهچراغ(ع) بر اثر سرما جان خود را از دست دادند که مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه‌های شیراز طی نامه‌ای به شهردار تمام مسئولان شهر از جمله استاندار فارس، فرماندار شیراز، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان فارس، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رئیس سازمان بهزیستی استان فارس را در قبال این فاجعه مسئول خواندند و اعلام کردند اجازه نمی‌دهند بیش از این قشر محروم مردم فدای اشرافی‌گری مسئولان شوند اما آنها نیز تهدیدشان فراتر از کاغذ نرفت.
شیرین یکی از کارتن‌خواب‌هایی است که به گفته خودش به دلیل تهیه آسان‌تر مواد در شیراز از استان ایلام به این شهر آمده است، او را بیشتر اوقات می‌توانید در خیابان فتحعلی خان زند، نزدیک به ورودی بازار وکیل در حال گدایی ببینید. شیرین شب‌ها را به جای گرم‌خانه‌ها و DICها در کوچه‌های بن‌بست محله دروازه سعدی، یکی از محله‌های بافت قدیم شیراز به سر می‌برد و این محله به دلیل هم‌جواری با بناهای تاریخی مانند نارنجستان قوام، خانه زینت‌الملوک، مسجد نصیرالملک و حرم مطهر حضرت احمد بن موسی(ع) محل تردد بسیاری از گردشگران است.
زنی که تمام رگ‌هایش را افیون تصاحب کرده و از او موجودی لاغر و خالی از زندگی با ظاهری ناخوشایند ساخته است، او به زودی بینایی چشم‌های خود را از دست می‌دهد، اگر چه برای او دنیا دیگر چیز جالبی برای دیدن ندارد اما قطعاً او تابلوی کم‌کاری عده‌ای از مسئولان و تصمیم گیران شهر را به رخ جامعه می‌کشاند.
کمپین پایان کارتن‌خوابی شیراز، جرقه امیدی برای بهبود حال شهر
در حالی که مسئولان شهر، مردم را از دایره اِلمان شهری جدا کرده‌اند و شهر را با ساخت زیرگذرها و روگذرها بزک و دوزک می‌کنند، عده‌ای زخم خورده از اعتیاد ،آستین‌های همت را بالا زده‌اند تا آنان که مبتلا به گذشته خود هستند را از منجلاب رها سازند و یا حداقل مرهمی بر دردهایشان باشند.
مدتی است که کمپینی با نام «پایان کارتن‌خوابی در شیراز» فعالیت خود را به سرپرستی، فردی به نام بهنام علوی آغاز کرده و به دلیل اینکه اعضای آن را افراد بهبود یافته از کارتن‌خوابی و اعتیاد تشکیل داده‌اند سبب شده تا کارتن‌خواب‌ها و معتادان بدون ترس به آنها اعتماد کنند.
این کمپین چهارشنبه هر هفته در پارک ابوذر واقع در ضلع شرقی ارگ کریمخان زند میزبان افرادی است که قصد دارند به این نیازمندان بی‌خانمان مهربانی هدیه دهند. به گفته علوی؛ علاوه بر مشاوره امیدبخش مددکاران، تیم پزشکی و اورژانس به بیماری‌های کارتن‌خواب‌ها رسیدگی می‌کنند و آن دسته از مددجویانی که از این زندگی به تنگ آمده‌اند به سراغ تیم درمان می‌روند تا برای رهایی از بلای خانمان سوز به کمپ‌ها هدایت شوند.
در بین اعضای فعال این کمپین افرادی با موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی مختلفی را از بی‌سواد تا تحصیلات عالیه مشاهده می‌کنید، پزشکی که بعد از 15 سال مصرف مواد و کارتن‌خوابی به زندگی بازگشته و به شکرانه این نعمت به معتادان خدمات پزشکی رایگان ارائه می‌دهد.
یکی از مهمترین اهداف این کمپین بازگرداندن افراد به آغوش خانواده است، رحمان یکی از معتادان بی‌خانمانی بود که بعد از 10 سال دور از شهر خود سنندج، 8 ماه قبل به همت و کمک‌های این کمپین و بهبودی توانست بار دیگر به آغوش خانواده خود بازگردد و طعم زندگی دوباره را بچشد.
داریوش 34 سال دارد و تحصیلات عالیه خود را در رشته میکروبیولوژی در یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور هلند به اتمام رسانده است، او اکنون به جای کمک به پیشرفت علم در کشور، روزها و شب‌هایش را خمار یا نئشه در مخروبه‌ای در منطقه دروازه اصفهان همراه با مادر معتاد خود به سر می‌برد. دو برادر بزرگ‌تر داریوش نیز در حال حاضر در یکی از کمپ‌های ترک اعتیاد دوران بهبودی خود را پشت سر می‌گذراند. مادر داریوش نیز گرفتار افیون است و به دلیل بیماری و اعتیاد نمی‌تواند فعالیت چندانی داشته باشد، بنابراین در ازای دریافت مواد گاهی به شیرین جای خواب می‌دهد.
جمع‌آوری معتادان طرحی که راه چاره نبوده است
هر سال با فرارسیدن سال جدید و تعطیلات نوروز نیروی انتظامی اقدام به جمع‌آوری معتادانِ بی‌خانمانان می‌کند. سردار احمدعلی گودرزی، فرمانده نیروی استان فارس در مورد این معضل اجتماعی در آستانه سال جدید می‌گوید: با نزدیک شدن به تعطیلات آغاز سال جدید، اقدام به جمع‌آوری معتادان از سطح شهر خواهیم کرد و با توجه به اینکه بافت تاریخی شیراز و محدوده حرم شاهچراغ (ع) موردتوجه گردشگران خارجی و داخلی است، پاکسازی این مناطق را اولویت ویژه قرار می‌دهیم.
اما آیا این اقدامِ هر سال تکرار شو راه‌حل حل این مشکل است؟ شاید بهتر است مسئولان شهری و انتظامی به دنبال راه‌حلی برای حل حقیقی این موضوع بیایند تا سومین شهر حرم اهل‌بیت (ع) به آنچه شایسته نامش است، دست یابد.
