به بهانه ۲۵ نوامبر
گذر از نگاه سنتی مبنی بر کلیشه جنسیت در زندگی روزمره
فائزه اعتمادگلستانی/ فعال فرهنگی
۲۵ نوامبر تا ۱۰ دسامبر هرسال را ۱۶ روز نارنجی می خوانند. ۱۶ روزی که فقط قرار است به مسئله خشونت علیه زنان پرداخته شود؛ شکل خاصی از خشونت که بر مبنای جنسیت است. انواع خشونت علیه زنان در این روزها عبارتند از: خشونت های روانی و کلامی، خشونت اجتماعی، خشونت اقتصادی، خشونت فیزیکی و نهایتا خشونت جنسی.
در کشور ما نیز ۲۵ نوامبر به خوبی پاسداشت می شود و اتفاقا نشست های زنانه خوبی با پاپیون های نارنجی به نشان تلاش برای منع خشونت علیه زنان برگزار می شود. مردها به پای صحبت های زنانه ای می نشینند که شاید در طی سال هرگز آن ها را نشنود. لاکن آنچه در این روزها بیشتر مورد توجه قرار می گیرد آن دسته از خشونت هایی است که در سیر زندگی زناشویی یا به تعبیری خشونت های خانگی صورت می گیرد.
اما به بهانه روز منع خشونت علیه زنان می خواهم پیوند کلیشه جنسیت و خشونت روانی را اصل قرار دهم و از دریچه تفکری بگویم که زن بودن را هویت صرف میداند نه جنسیت صرف!
متاسفانه آمارها نشان می دهند که چیزی بالغ بر ۹۶/۶ درصد ار زنان سرزمینمان از افسردگی رنج می برند و تعداد زیادی از آنان از داروهای آرام بخش قوی استفاده می کنند و در زنان خشونت روانی بیشترین همبستگی را با تمایل به خودکشی دارد.
اگرچه تحقیقات همچنین گویای این است که زنانی با سرمایه های اجتماعی بالا، سطح تحصیلات و موقعیت اجتماعی مطلوب دارای عزت نفس بالاتری هستند و در دفع اضطراب ها و خشونت ها قوی تر عمل می کنند، اما گاهی پای حرفهای دل همین زنان هم که بنشینی گله هایی از خشونت علیه روح و روانشان در زندگی اجتماعی خود دارند.
نمی خواهم امروز را از حقوق زنان در عرصه های فرهنگ، جامعه یا سیاست حرف بزنم، بلکه می خوام از گمشده ای بگویم که اتفاقا حق مسلم هر زن و مرد این جامعه است و آن تراشه اصیلی به اسم زن است که همه داشته یک ملت است. بازهم تکرار می کنم که برای فروریختن یک ملت کافیست زنانش را از فهرست دارایی هایش خط زده و سرگرم بازی های متفرقه کنیم.
می خواهم از زنانی بگویم که با سرمایه عظیم فرهنگی و اجتماعی از خانه پدری بیرون می آیند، با عزت نفس بالا برای اهدافشان می جنگند، اما جایی که کارزار میدان به نگاه سنتی زنانه می رسد، مجبورند در نبردی نابرابر همه چیز را کنار گذاشته و بروند. در حالی که آنان از سوی خداوند نیز، قوی ترین موجودات خلقت شناخته شدند؛ درست همان زمانی که وظیفه بدنیا آوردن مردان به دوششان گذاشته شد.
یک صحنه تصادف ساده را فرض کنید، زنان حتی اگر مقصر نباشند محکوم اند به زن بودنشان و باید سواستفاده کلامی و صدای بلند و نخراشیده مردانی را تحمل کنند که باور دارند مردها هرگز اشتباه نمی کنند.
باج خواهی و تله های عاطفی برای زنان نقطه کور زندگیست، این موجودات اگر در تله دوست داشتن قرار بگیرند(چه یک زن مجرد باشد چه در بستر زندگی زناشویی) تمام قدرت زنانه شان را از دست می دهند و این روزها چه تلخ اند سواستفاده هایی که در این تله ها اتفاق می افتد.
زنان ریشه و ساقه امید هر جمعی اند، وقتی در کنار شما یک زن در حال اهتمام است، محال است امید بمیرد، امید آنجایی از دست می رود که بگویند حاضر نیستیم پیچ آخر این مهره را به یک زن بسپاریم.
زنانی هستند که می خواهند در عرصه اجتماع به خواسته هایشان برسند، پای حرفهای دلشان که بنشینی می گویند مسیری طولانی را با سختی های خودش طی کرده اند اما آزار های مبتنی بر نگاه جنسیتی وادارشان می کند یا از نیمه راه عقبگرد کنند و یا به داشته امروزشان اکتفا کنند، چرا که هنوز چیزی به اسم مردسالاری به جای شایسته سالاری در سیستم های اداری ما حاکم است.
و تلخ تر آنکه زنی را تصور کنید که بنا به هر دلیلی نتوانسته یا نخواسته به موقعیت هایی همچون مادری و همسری نایل شود؛ شوخی با این عدم ایفای نقش متاسفانه کم نیست.
حالا با همه اینها حتی اگر زندگی روزمره خودمان را از دریچه نگاهی فراجنسیتی که نه اتفاقا جنسیتی نیز نگاه کنیم، قرار بود اگر آموزه های دینی را اصل قرار می دهیم زن همان ریحانه باشد، او که می گویند اگر مادرت شد پایش را ببوس و اگر به اروپایی مابی دچار شدیم شعارمان ‹اول خانم ها› باشد.
بهر روی مقصود نویسنده نه بد گویی از حاکمیت مردسالاری است و نه تمجید از زن سالاری بلکه بدنبال بازتعریف زن به عنوان یک هویت مستقل است، که نیازی به اثبات جنسیتی خود ندارند. اصلا نیاز به مطالبه این که چون به اقتصاد ورود کرده باید همسرش هم به کار خانه ورود کند نیز ندارد بلکه زن امروز زنی قوی تر از همیشه است که برای خواسته هایش تلاش می کند و کشتن عزت نفس او، عزت نفس جامعه را از میان خواهد برد؛ چرا که او حالا در همه امور این جامعه شریک همراهانش شده است.
در کشور ما نیز ۲۵ نوامبر به خوبی پاسداشت می شود و اتفاقا نشست های زنانه خوبی با پاپیون های نارنجی به نشان تلاش برای منع خشونت علیه زنان برگزار می شود. مردها به پای صحبت های زنانه ای می نشینند که شاید در طی سال هرگز آن ها را نشنود. لاکن آنچه در این روزها بیشتر مورد توجه قرار می گیرد آن دسته از خشونت هایی است که در سیر زندگی زناشویی یا به تعبیری خشونت های خانگی صورت می گیرد.
اما به بهانه روز منع خشونت علیه زنان می خواهم پیوند کلیشه جنسیت و خشونت روانی را اصل قرار دهم و از دریچه تفکری بگویم که زن بودن را هویت صرف میداند نه جنسیت صرف!
متاسفانه آمارها نشان می دهند که چیزی بالغ بر ۹۶/۶ درصد ار زنان سرزمینمان از افسردگی رنج می برند و تعداد زیادی از آنان از داروهای آرام بخش قوی استفاده می کنند و در زنان خشونت روانی بیشترین همبستگی را با تمایل به خودکشی دارد.
اگرچه تحقیقات همچنین گویای این است که زنانی با سرمایه های اجتماعی بالا، سطح تحصیلات و موقعیت اجتماعی مطلوب دارای عزت نفس بالاتری هستند و در دفع اضطراب ها و خشونت ها قوی تر عمل می کنند، اما گاهی پای حرفهای دل همین زنان هم که بنشینی گله هایی از خشونت علیه روح و روانشان در زندگی اجتماعی خود دارند.
نمی خواهم امروز را از حقوق زنان در عرصه های فرهنگ، جامعه یا سیاست حرف بزنم، بلکه می خوام از گمشده ای بگویم که اتفاقا حق مسلم هر زن و مرد این جامعه است و آن تراشه اصیلی به اسم زن است که همه داشته یک ملت است. بازهم تکرار می کنم که برای فروریختن یک ملت کافیست زنانش را از فهرست دارایی هایش خط زده و سرگرم بازی های متفرقه کنیم.
می خواهم از زنانی بگویم که با سرمایه عظیم فرهنگی و اجتماعی از خانه پدری بیرون می آیند، با عزت نفس بالا برای اهدافشان می جنگند، اما جایی که کارزار میدان به نگاه سنتی زنانه می رسد، مجبورند در نبردی نابرابر همه چیز را کنار گذاشته و بروند. در حالی که آنان از سوی خداوند نیز، قوی ترین موجودات خلقت شناخته شدند؛ درست همان زمانی که وظیفه بدنیا آوردن مردان به دوششان گذاشته شد.
یک صحنه تصادف ساده را فرض کنید، زنان حتی اگر مقصر نباشند محکوم اند به زن بودنشان و باید سواستفاده کلامی و صدای بلند و نخراشیده مردانی را تحمل کنند که باور دارند مردها هرگز اشتباه نمی کنند.
باج خواهی و تله های عاطفی برای زنان نقطه کور زندگیست، این موجودات اگر در تله دوست داشتن قرار بگیرند(چه یک زن مجرد باشد چه در بستر زندگی زناشویی) تمام قدرت زنانه شان را از دست می دهند و این روزها چه تلخ اند سواستفاده هایی که در این تله ها اتفاق می افتد.
زنان ریشه و ساقه امید هر جمعی اند، وقتی در کنار شما یک زن در حال اهتمام است، محال است امید بمیرد، امید آنجایی از دست می رود که بگویند حاضر نیستیم پیچ آخر این مهره را به یک زن بسپاریم.
زنانی هستند که می خواهند در عرصه اجتماع به خواسته هایشان برسند، پای حرفهای دلشان که بنشینی می گویند مسیری طولانی را با سختی های خودش طی کرده اند اما آزار های مبتنی بر نگاه جنسیتی وادارشان می کند یا از نیمه راه عقبگرد کنند و یا به داشته امروزشان اکتفا کنند، چرا که هنوز چیزی به اسم مردسالاری به جای شایسته سالاری در سیستم های اداری ما حاکم است.
و تلخ تر آنکه زنی را تصور کنید که بنا به هر دلیلی نتوانسته یا نخواسته به موقعیت هایی همچون مادری و همسری نایل شود؛ شوخی با این عدم ایفای نقش متاسفانه کم نیست.
حالا با همه اینها حتی اگر زندگی روزمره خودمان را از دریچه نگاهی فراجنسیتی که نه اتفاقا جنسیتی نیز نگاه کنیم، قرار بود اگر آموزه های دینی را اصل قرار می دهیم زن همان ریحانه باشد، او که می گویند اگر مادرت شد پایش را ببوس و اگر به اروپایی مابی دچار شدیم شعارمان ‹اول خانم ها› باشد.
بهر روی مقصود نویسنده نه بد گویی از حاکمیت مردسالاری است و نه تمجید از زن سالاری بلکه بدنبال بازتعریف زن به عنوان یک هویت مستقل است، که نیازی به اثبات جنسیتی خود ندارند. اصلا نیاز به مطالبه این که چون به اقتصاد ورود کرده باید همسرش هم به کار خانه ورود کند نیز ندارد بلکه زن امروز زنی قوی تر از همیشه است که برای خواسته هایش تلاش می کند و کشتن عزت نفس او، عزت نفس جامعه را از میان خواهد برد؛ چرا که او حالا در همه امور این جامعه شریک همراهانش شده است.
