منطق و منطقه اگر میان شان، تباین باشد قطعا باید به منطق صواب رفت اما اگر بشود این دو را بر هم تطبیق داد، هر دو محترم شمرده می شود چنانکه قم در پرتو منطق فاطمی حضرت معصومه(س) دارای شانی چنین می شود که گام نهادن در آن، زندگی به سبک فاطمی را معنا می دهد. در روایتی روشن از امام صادق(ع) نیز این منطقه کراکت یافته به منطق اهل بیت را در شمار حرم واجب الحرمه اهل بیت می شمارند به این عبارت که :  إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَكَّةُ أَلَا إِنَّ لِرَسُولِ اللَّهِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِينَةُ أَلَا وَ إِنَّ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَرَماً وَ هُوَ الْكُوفَةُ أَلَا وَ إِنَّ قُمَّ الْكُوفَةُ الصَّغِيرَةُ أَلَا إِنَّ لِلْجَنَّةِ ثَمَانِيَةَ أَبْوَابٍ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا إِلَى قُمَّ تُقْبَضُ فِيهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِي اسْمُهَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُوسَى وَ تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِيعَتِي الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ. به این معنا که ؛ خداوند حرمى دارد كه مكه است پيامبر حرمى دارد و آن مدينه است و حضرت على (ع) حرمى دارد و آن كوفه است و قم كوفه كوچك است كه از 8 درب بهشت سه درب آن به قم باز مى شود - زنى از فرزندان من در قم از دنيا مى رود كه اسمش فاطمه دختر موسى (ع) است و به شفاعت او همه شيعيان من وارد بهشت مى شوند .(1) پس اینجا "منطقه" با  « منطق» هم خوان است اما اگر این همخوانی و همخانوادگی نباشد خطاب می رسد به "أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً " (2) و تکلیف "فَتُهَاجِرُوا" (3) و همین بود- شاید- که اولیای خدا را به هجرت وامی داشت و بی بی فاطمه را از مدینه به ایران و قم می کشید و صدها امام زاده دیگر را نیز. چه وقتی  سخن به ضرورت هجرت هم می رسد، گاهی، کوچ از منطقه، تنها مد نظر نیست بلکه هجرت از سبک و منش و منطق هم مورد نظر است. اگر بی بی فاطمه معصومه( س) از مدینه آن روز، با هزار زحمت، می کوشد تا خود را به مرو و حوزه امام رضا برساند، باز بر اساس اهمیت همان « منطق» است. یعنی می بیند و می داند که در مدینه چندان نمی توان به عبودیت رسید که در مرو، پس باید رفت. این رفتن هم بسان سفر های معمولی نیست که خواهری، پی برادرش برود بلکه یک حرکت مهندسی شده و دارای ابعاد گوناگون در راستای هدف مقدس است. تحول عظیمی است که آغاز آن با حضرت امام رضا(ع) و ادامه آن با حضرت معصومه(س) است. هرچند دیدار بین شان محقق نشود اما نقشه راه، پلان به پلان اجرا می شود در طول تاریخ که مشابه آن را فقط در نهضت حسینی می بینیم و تقسیم نقشی که میان مولا سید الشهدا و بی بی زینب است اگر چه آنان در یک کاروان بودند اما این بار نه با همند و نه از یک مسیر عبور می کنند بلکه هجرت امام رضا(ع) از مسیر بصره ـ اهواز ـ فارس به مرو صورت گرفت و هجرت حضرت معصومه یک سال بعد، از مسیر دیگری انجام شد،  اما هدف یکی بود؛ تبیین و ترویج حقیقت اسلام . حضور حضرت معصومه(س) در قم هم ادامه همان منطق و نقشه راه بود در چشم انداز کلانی که امام صادق بدان اشارت فرمودند و گشودن جبهه روشنی از شرق . جبهه ای که به افق های کلان نظر داشت . افق هایی که خبر هایش را پیشترها داده اند معصومان و بی بی معصومه نیز به قاعده شنیده است و خوانده است و به ماموریت خویش، آگاه است. با این آگاهی هم پا به راه می شود و آن منطق را که در خاندان اهل بیت، شکل یافته است را در منطقه ای دیگر، نصب العین زندگی مردمان می کند تا جایی که در قرن های بعد و ان شاالله هزاره های بعد هم منطقه را حوزه بسط منطق دینی کند تا از این دیار عالمانی قد کشند که عالم و آدم را به راه خدا آورند چنانکه قرن هاست، محصول این کویر، میوه شیرین معرفت است که کام مردمان سرزمین های دور را هم شیرین می کند. این شیرین کامی هم در حال گسترش است و دارد در پهنه زمین، دامن گستر می شود و در هر دیار، با همان منطق، مردمانی را می پرورد که منطقه خود را هم از زیر بار منطق ناصواب، به در آورند. بخوانید امروز جهان را. نگاه کنید کشور ها را. بررسی کنید واقعیت ها را، آیا توسعه منطق قم را نمی بینید؟ من حتی در ایستادگی حماس و مقاومت و جهاد اسلامی و نهضت های بیداری بخش در آفریقا  و آسیا و آمریکای جنوبی و.... هم خط این منطق را می توانم بخوانم و حتی حروف روشن این منطق در اروپا و آمریکا هم دارد در صفحات سفید ذهن مردمان می نشیند. این بشکوه خوش عاقبت هم نتیجه تلاش فرزندان بی بی فاطمه معصومه( س) – این مادر ترین دختر دنیا- است که دعا دارند و ادعا ندارند. هرگز پی نام و نان نبوده اند بلکه برای توسعه این منطق، از نام و نان هم می گذرند و به جایگاهی می رسند که خود را سوختِ این ساز و هزینه این اتفاق می کنند.

پینوشت:

1. بحارالانوار(ط-بیروت) ج 57 ، ص 228 ، ح 59
   سوره نساء، آیه 97
   همان