چرا امام مهدی (عج) را قائم می گویند؟
بنابر اين مهم ترين علت اتصاف به اين لقب، آن است كه وي در برابر اوضاع سياسي و انحرافات ديني و اجتماعي، بزرگ ترين قيام تاريخ را رهبري خواهد كرد. البته مي‌توان تمامي ائمه عليهم السلام را قائم دانست، اما ويژگيهاي قيام امام مهدي (عج)، آن حضرت (عج) را از ديگر امامان (ع) ممتاز ساخته است.
درباره وجه ناميده شدن حضرت (عج) به «قائم»، مي‌توان به روايات زير اشاره كرد.
ابوحمزه ثمالي مي گويد: از امام باقر (ع) پرسيدم: اي فرزند رسول خدا (ص)! آيا همه شما قائم و به پا دارندة حق نيستيد؟ فرمودند: «بلي»؛ عرض كردم: چرا حضرت مهدي عليه السلام را قائم ناميدهاند؟
فرمودند: «هنگامي كه جدّ من حضرت سيدالشهدا حسين بن علي عليهما السلام شهيد شد، ملائكه به درگاه خداوند ضجه و ناله نموده، نزد او شكايت كردند... پس خداي عزوجل امامان از فرزندان حسين عليه السلام را به آنان نشان داد و ملائكه از ديدن آنان خوشحال شدند. در آن هنگام ديدند كه يكي از ايشان در حال قيام است و نماز مي‌خواند. پس خداوند عزّ و جلّ فرمود: به وسيله اين قائم (ايستاده) از آنان (قاتلان حسين) انتقام خواهم گرفت».
از امام جواد (ع) پرسيده شد: چرا او را قائم می‌نامند؟ فرمودند: «لاَنَّهُ يقُومُ بَعْدَ مَوْتِ ذِكْرِهِ وَاِرْتِدادِ اَكْثَرِ القائِلينَ بِاِمامَتِهِ»؛ «چون پس از آن قيام می‌كند كه از يادها رفته است و بيشتر معتقدان به امامتش برگشتهاند».
جالب آنکه لقب «قائم» اگرچه در پارهاي از موارد به تنهايي به كار رفته است؛ ولي در بعضي از موارد، به كلماتي ديگر اضافه شده كه هر كدام گوياي معنايي خاصّ است؛ مانند:
«القائِمُ مِنْ وُلْدي» (قيام كننده از فرزندانم)؛ برخي از معصومان عليهم السلام اصرار داشتهاند كه آن قيام كننده را از فرزندان خود معرفي كنند تا كساني كه از غير آنان خود را قائم معرفي ميكنند، رسوا شوند.
پيامبر اكرم (ص) فرمودند «كسي كه قائم از فرزندان مرا در زمان غيبتش انكار كند، به مرگ جاهلي مرده است».
امام صادق (ع) نیز می فرمایند: «قائم از فرزندان من عمر مي كند، عمر او به اندازه عمر خليل الرحمان است...».
«قائِمهم» (قائم آنان)؛ رسول گرامي اسلام (ص) ـ زمانی كه ائمه عليهم السلام را معرفي ميكنند و سخن از حضرت مهدي (عج) به ميان ميآورند ـ بيشتر از آن حضرت (عج) با عنوان قيام كنندة آنان (اهل بيت) ياد ميفرمايند؛ چنان که خطاب به حسين بن علی عليهما السلام فرمودند: «تو آقا و فرزند آقا هستي. تو امام و فرزند امام هستی. تو حجّت، فرزند حجّت و پدر حجّتهاي نهگانه هستي كه نهمين آنان قائم ايشان است».
«قائِمٌ لِلْحَقِ مِنَّا» (قيام كننده براي حق از ما)؛ رسول گرامي اسلام (ص) در روايتي فرمودند: «قيامت بر پا نميشود؛ مگر اينكه قيام كنندهاي براي حق از ما (اهل بيت) به پا خيزد.»
«قائِمُنا اَهْلَ البَيتِ» (قائم ما اهل بيت)؛ امام باقر (ع) می فرمایند: «بهترين لباس هر زمان، لباس اهل آن زمان است؛ اما آن گاه که قائم ما اهل بيت قيام می‌كند، لباس علي عليه السلام را بر تن کرده و بر روش او حكومت خواهد نمود.»
«قائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ» (قيام كننده از آل محمد صلی الله عليه وآله)؛ امام رضا (ع) فرموده اند: «تمام امر به دست قائم آل محمد (ص) است».
منبع: درسنامه مهدویت، جلد یک، درس سیزدهم
