استاد جامعه شناسی:
گمشده جامعه ما نگاه درست به مقوله ازدواج است
خبرگزاری رضوی- از یکم مرداد ماه هفته ازدواج در کشورمان با شعار ازدواج جوانان با همراهی خیران آغاز شده است و این یک هفته باردیگر اهمیت مقوله ازدواج و به طبع کاهش آسیب های اجتماعی را نشان می دهد.
از همین رو با دکتر جعفر شاهرخی دکتری جامعه شناسی و استاد علوم اجتماعی به گفت و گو پرداختیم. در ادامه پرسش های ما و پاسخ های وی را می خوانید:
آقای دکتر به عنوان سوال اول بگویید کارکرد تشکیل زندگی مشترک بر روابط اجتماعی چیست؟
_در خصوص ازدواج باید بگوییم این امر خداپسندانه یکی از بزرگترین نعمت هاست که در تمام ادیان الهی به ویژه در دین اسلام از آن به عنوان سبب آرامش و خیر دنیا و آخرت قلمداد شده است. آدام اسمیت فیلسوف بزرگ عقیده دارد که نخستین نشانه تمدن بشر ازدواج و تشکیل خانواده است.
مارک تواین نویسنده معروف می گوید ازدواج دو خط شکسته را یکی می کند و به دو زندگی بی هدف، هدف می دهد و کار می بخشد و نیروی هرکدام را برای انجام کار دو برابر می کند.
ازدواج دلایل مختلفی دارد و دلیل اولش همان نیاز به همراهی، هم صحبتی، ابراز محبت، شریک و حامی و شریک جنسی و والد شدن است.
ازدواج باعث آرامش و رشد شخصیت می شود و انسان را مسئولیت پذیر می کند و سلامت روح و جسم را تضمین و زندگی را هدف مند می کند و سبب حفظ نوع بشر است. همه ادیان الهی خانواده را موثرترین راه برای هرگونه تغییر و تحول در بافت فرهنگی و اجتماعی جامعه می دانند. خانواده به خودی خود هم مرکز تعامل است. افراد تاثیر متقابل روی هم می گذارند و از طرف دیگر افراد خانواده ها بعد از ورود به جامعه در هم ادغام می شوند و برهم تاثیر می گذارند.
ازدواج در فرهنگ ما یک رابطه حقوقی است که برای همیشه و مدت معینی به وسیله عقد قرارداد مخصوص زن و مرد بسته می شود.
ازدواج یک انتخاب شخصی آزاد است بر پایه عشق و محبت که شخص آگاهانه آن را انتخاب می کند و می پذیرد.
به نظر شما چقدر تشکیل زندگی مشترک می تواند آسیب های جامعه را کم کند؟
_ازدواج به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی منشا تشکیل خانواده است و در عین حال پیچیده ترین روابطی است که بین دو جنس مخالف در طبیعت اتفاق می افتد که طبعا پیامدهای مختلفی دارد. چه به لحاظ روانی، اقتصادی، فرهنگی و... طبیعتا آثار مستقیم و غیر مستقیمی بر زندگی افراد می گذارد.
یک ازدواج اصولی می تواند آسیب زدا باشد. و از طرف دیگر ازدواج های غیر کارشناسی و شتاب زده و بر پایه نادرست آسیب زا است و پیامدهای منفی در اجتماع را به دنبال خواهد داشت.
آنچیری که امروزه باعث نگرانی خانواده هاست بالارفتن سن ازدواج است. عامل اصلی این موضوع حتما ریشه در مباحث فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی دارد.
لطفا توضیح دهید بالارفتن سن ازدواج چه مخاطراتی برای جامعه دارد؟
_خیلی از افرادی که امروز به دنبال ازدواج هستند و‌نمی توانند ازدواج کنند به این دلیل است که دنبال رسیدن به ملاک های مورد نظرشان در کوتاه مدت هستند که قطعا عملیاتی نیست.
یکی از وظایف خانواده این است که فرزندان را اجتماعی بار آورد و براورده کردن نیازهای دیگر نیز به عهده خانواده است و لذا نگاه به ازدواج با هدف تشکیل خانواده مهم است.
موضوعاتی مانند رانندگی، خیاطی و در مجموع کارهایی که به صورت مقطعی با آنها در ارتباط هستیم نیازمند گذراندن اموزشهای خاص است و دانشی از آن برای خود کسب می کنیم اما آیا برای ازدواج نیز اینگونه پیش می رویم؟ یکی از عوارضی که در سطح جامعه با آن مواجه هستیم طلاق است و به طبع آسیب هایی که از سمت آن وجود دارد بسیار است که دلیلش هم ازدواج های شتابزده است که گویا فقط به نیاز طبیعی ازدواج توجه کردیم و اصلا هدفی که از خانواده مدنظر بوده توجه نکرده ایم.
یکی از عوامل دیگر که در فضای مجازی شاهد هستیم گستردگی سطح ارتباطاتی است که در این فضا وجود دارد و آسیب های خاص خودش را دارد. مشکلات معیشتی، اقتصادی و مشاهده تجربیات ناموفق در اطرافمان نیز در بالارفتن سن ازدواج موثر است و طبیعتا پیامدهای خوبی ندارد.
این که سن ازدواج بالا رود حتما با مشکلات فرزندآوری مواجه خواهید شد و از همه مهتر با بالارفتن سن ازدواج توقع مان از طرف مقابل و زندگی هم بالا می رود. و عملا به موضوعات صفر و صد نگاه خواهیم کرد و انتظار داریم طرف مقابل مان به بلوغ کامل فکری رسیده باشد، آن موقع به زندگی نگاه چرخ دنده ای نخواهیم داشت که به هم کمک کنیم که موتور زندگی حرکت کند و رو به جلو برود و فکر می کنیم طرف مقابل باید همه چیز را بداند. به واسطه همین ارتباطات مجازی و نداشتن بلوغ فکری و روانی برای پسر و دختر.
همه دوست دارند همان ابتدا به ملاک های خود برسند و در واقع کمال گرا هستند و از شکست های احتمالی می ترسند. و این ها سطح انتظارات زیادی است که عامل بازدارنده محسوب می شود. همه می خواهند در این زمانه تحصیلات عالیه داشته باشند و ...که قاعدتا طی کردن اینها باعث می شود سن ازدواج بالا رود. در این مدت ممکن است روابط قبل از ازدواج هم پیدا کنند و این روابط جذابیت ازدواج را برایشان کم می کند و این هم یک عامل دیگر بالارفتن سن ازدواج است.
مهمترین آسیب هایی که یک خانواده نوپا می تواند از جامعه ببیند چیست؟
_اگر می خواهیم جامعه بدون آسیب داشته باشیم و خطرات و ریسک های اجتماعی را کم کنیم حتما به ازدواج به عنوان وسیله ای به عنوان انس و محبت نگاه کنیم ازدواج را وسیله ای برای پاکدامنی بدانیم و طبیعتا بدانیم که ازدواج در سلامت و امنیت محیط فردی و اجتماعی موثر است.
گمشده امروز جامعه ما این است که به ازدواج نگاه درستی نداریم و از جنبه اجتماعی به درستی به آن نگاه نکردیم. نهادهای ما آنطور که بایسته است به مقوله ازدواج ورود پیدا نکرده اند و انشالله جامعه ما با کمک مسیولین و نهادهای مرتبط به سمت بلوغ فکری برود و جامعه سالم با ازدواج سالم ممکن خواهد بود.
