خبرگزاری رضوی به مناسبت روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه گزارش می دهد؛
آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع) نگینی در دل کویر
خبرگزاری رضوی- آزیتا ذکاء، معماری آرامگاهی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و بخش قابل توجهی از معماری اسلامی را شامل می‌شود. این بناها از جنبه‌های مختلف معماری، تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماهی مورد توجه هستند. در خصوص بنای امامزاده‌ها مدارک مختلف حاکی از این است که از همان سال‌های اولیه وفات امامزادگان بناهایی هر چند ساده بر مدفن آنها ساخته می‌شد و آستان مبارک حسین‌موسی‌الکاظم(ع) نیز از این امر مستثنی نبود. اما در زمین‌لرزه‌ای به شدت ۷.۸ ریشتر ۲۵ شهریور سال ۱۳۵۷ اتفاق افتاد به کلی ویران شد.
تقارن روز تجلیل از امامزادگان و بقاع‌متبرکه با دهه کرامت امسال فرصتی حاصل شد از بازسازی مجدد این آستان مقدس، واگذاری آن به آستان قدس رضوی، خدمات و تسهیلات ارائه شده به زائران گزارشی تهیه شود که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد.
گزارشی از اماکن قدیمی طبس
زلزله طبس شدیدترین زمین‌لرزه معاصر ایران بود که با ویرانی این شهر و روستاهای تابعه آن همراه شد، به طبع آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع) نیز از گزند این حادثه طبیعی بی‌نصیب نماند. مهندس رضا دیشیدی رئیس سابق سازمان عمران و توسعه حریم حرم رضوی در توضیح بیشتر می‌گوید: «عباس دیشیدی پدر مرحوم بنده پیمانکار آستان قدس رضوی بود و سال‌های 44 و 45 مهمانسرای متعلق به جهانگردی را در طبس می‌ساخت، من نیز برای کمک پدر به طبس می‌رفتم و آشنایی من با این شهر کویری به همان سال‌ها برمی‌گردد. وقتی اواخر شهریورماه سال 57 زلزله طبس رخ داد تولیت وقت آستان قدس رضوی من را با هواپیمای تک موتوره به طبس فرستاد تا گزارشی از اماکن تاریخی این شهر همچون آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع)، مدرسه دو منار، مسجد جامع و بازار طبس تهیه کنم. روز سوم پس از زمین‌لرزه، من آنجا بودم که هنوز داشتند جنازه‌ها را از زیر آوار بیرون می‌آوردند. گزارشی از وضعیت اماکن قدیمی طبس بعد از زلزله تهیه کردم و به تولیت وقت دادم و او دستور داد تا مقدمات ساخت‌وسار امامزاده را مطالعه داشته باشم. فاصلهای نشد که انقلاب به پیروزی رسید و آستان قدس رضوی مسئولیت ساخت‌وساز این آستان مقدس را در اختیار گرفت.
تخریب کامل امامزاده
مهندس دیشیدی در ادامه می‌افزاید: «این آستان مقدس کاملا تخریب شده بود، ضریح و سنگ مطهر زیر خروارها خاک مدفون شده بودند. آستان قدس رضوی و خیران به کمک آمدند تا اولین جا امامزاده ساخته شود. با آقای میرزاعلی اخوان یکی از اقوام آیت‌الله واعظ طبسی برای بازدید از امامزاده رفته و با خود بیل هم برده بودیم. خاک‌ها را با بیل کنار زدیم و ضریح را از زیر آوار بیرون کشیدیم و قطعات آن را داخل جعبه‌هایی قرار دادیم و برای تعمیر نزد حاج حسین پرورش به اصفهان فرستادیم. حسین پرورش بعد انقلاب در طلاکاری مجدد گنبد مطهر امام رضا(ع) با ما همکاری داشت. او ضریح را تعمیر کرد و دو سال بعد که ساختمان جدید امامزاده ساخته شد، ضریح را آوردیم و نصب کردیم. ضریحی که اکنون بر روی قبر مطهر امامزاده حسین‌موسی‌الکاظم(ع) قرار دارد همان ضریح مرمتش شده قبل از زلزله است».
بازسازی با 9 میلیون
او همچنین ادامه می‌دهد: «بعد انقلاب مردم برای خانهسازی در طبس پول به حسابی واریز کرده بودند که پس از ساخت خانه‌ها، حدود 3 میلیون تومان در حساب مانده بود که برای مصرف آن، از امام(ره) کسب تکلیف شد و ایشان دستور دادند این پول در اختیار آیت‌الله واعظ طبسی قرار گیرد. چون آن پول‌ها به منظور ساخت خانه جمع شده بود را برای ساخت 8 خانه در اطراف امامزاده صرف کردیم. چون کارمندان مخابرات خانه نداشتند، آن خانه‌ها را به اداره مخابرات حدود 9 میلیون تومان فروختیم. مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی آن 9 میلیون را به بازسازی آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع) اختصاص داد و به من تکلیف کرد تا ساختمان این امامزاده را بنا کنم. طراحی گنبد و گلدسته، صحن و غرفات را من انجام دادم و طراحی شبستان امام خمینی(ره)، سقاخانه و... توسط محمدجواد صحنینیرانجام گرفت».
احداث برخی از اماکن توسط شرکت توسعه رضوی
محمدجواد صحنینی یکی دیگر از طراحان، مجریان و ناظران بازسازی آستان مبارک حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) است که در گفت‌وگویی با خبرگزاری رضوی می‌گوید: «پس از زلزله مرگبار طبس و ویرانی ابنیه‌های تاریخی این شهر، معاونت فنی آستان قدس رضوی به ریاست مهندس دیشیدی پای کار آمد و ساختمان فعلی بقعه مبارکه در حد سفت‌کاری بدون نماسازی تا اواسط دهه ۶۰ احداث و تحویل اوقاف‌وامورخیریه شد. اما سال ۱۳۷۳ طی حکمی تولیت این آستان مقدس توسط رهبر معظم انقلاب به مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی واگذار شد. از جمله کارهایی که در این مدت انجام گرفت می‌توان به احداث ۶ دستگاه سردرب‌های ورودی به صحن آرامگاه و ۱۲ واحد سوئیت مجهز به امکانات رفاهی جهت اسکان زائران، نماسازی محیط آرامگاه با تزئینات کاشی هفت رنگ، احداث ۴ دستگاه برج ساعت در ۴ گوشه بقعه، احداث ۲ دستگاه سقاخانه با معماری کاملا اسلامی، مجموعه باغ رضوان در محیط خارجی آرامگاه با طراحی بسیار زیبا و امکانات رفاهی برای زائران و مجاوران، تعدادی واحد تجاری و پارکینگ عمومی اشاره کرد. ساختمان کتابخانه، سالن چند منظوره و سرویس بهداشتی خواهران و بردران نیز به طراحی و همت شرکت توسعه عمران جنوب یکی از شرکت‌های وابسته به آستان قدس رضوی در اواسط دهه ۸۰ تأسیس شد».
حجیم‌ترین موسسه آستان قدس رضوی
موسسه آستانه حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) یکی از موسسات وابسته به سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی است و همه ساله مطاف ده‌‌ها هزار زائر و مهمان امام رضا(ع) بوده و روح و جان عاشقان خسته را شفا می‌بخشد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمدجواد رئوف سیدنژاد مدیرعامل آستان حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) در توضیح بیشتر این موسسه فرهنگی چنین می‌گوید: «اداره آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) به عنوان میقات الرضا و قطب فرهنگی در منطقه شناخته شده است و طی حکمی چهارم تیرماه سال 73 توسط رهبر معظم انقلاب به آستان قدس رضوی تفویض شد. این موسسه از حجیم‌ترین موسسات آستان قدس رضوی است که در استان‌های مجاور کم‌نظیر بوده و با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی متخصص و متعهد، خادمیاران، تعامل با مراکز زیارتی و فرهنگی کشور نقش فعالی در توسعه فرهنگ زیارت و افزایش میزان رضایت و اعتماد مخاطبان ایفا کرده و در حال حاضر فعالیت‌های شاخص و برجسته موسسه در آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) طبس به عنوان برگي زرين در دفتر موفقيت‌هاي انقلاب اسلامي مي‌درخشد. بعد از ملحق شدن بقعه خواجه‌ربیع مشهد به این موسسه بر اساس امریه تولیت معزّز آستان قدس رضوی در سوم آبان‌ماه سال 1397، موسسه آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) به موسسه بقاع‌متبرکه و اماکن مذهبی تغییر نام یافته ولی ثبت آن انجام نشده است».
سالانه میزبان شش میلیون زائر
این امامزاده از معدود امامزادگان در سطح کشور است که درب‌های آن به صورت شبانه‌روزی در تمام فصول بر روی زائران باز است. بنابر گفته حجت‌الاسلام‌والمسلمین رئوف سیدنژاد، اداره حرم مطهر حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) برادر گرامی امام رضا(ع) توسط قریب به هزار نفر پرسنل، خادم و راهنمای زائر برادر و خواهر انجام می‌شود. خدمات قابل توجه و ارزنده آستان قدس رضوی و همچنین موقعیت جغرافیایی طبس و قرار گرفتن در مسیر زائران حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) از مناطق مرکزی ایران اسلامی، سبب شده شهرستان طبس میقات‌الرضا به عنوان اولین شهر زیارتی استان خراسان جنوبی سالیانه میزبان قریب به شش میلیون نفر زائر بوده که در طول سال به عنوان دومین شهر زیارتی بعد از استان خراسان رضوی شناخته شده است.
تسهیلات اقامتی رفاهی
مدیرعامل آستان حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) در ادامه به تسهیلات اقامتی رفاهی در آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) اشاره می‌کند و می‌افزاید: «این تسهیلات شامل فعالیت دفتر زائرسرا به طور شبانه‌روز، راه‌اندازی سامانه رزرو اینترنتی زائرسرای آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) از طریق آدرس Miqat.Uspace.ir، 120 باب اتاق اقامتي مفروش با امکانات اولیه، 12 باب سوئيت و 5 باب مهمانسرا ویژه مجهز به اتاق‌هاي خواب، آشپزخانه و سرويس‌هاي بهداشتي، آشپزخانه با تجهيزات كامل آشپـزي و آب جوش رايگان، پارکینگ وسائل نقلیه سبک و سنگین، پارك بازي كودكان در زميني کف پوش شده به مساحت 1000 متر مربع، فروشگاه و نمايشگاه محصولات فرهنگي، مجموعه زیبای باغ رضوان با چشم‌اندازی قابل تحسین در نورپردازی، ایجاد فضای سبز، پارک بازی، سکوهای اقامتی و... می‌شود».
تربیت دینی نونهالان زیر چتر حضرت امام رضا(ع)
فراهم کردن شرايط در عرصه فراگيري علم و دانش از سال 1380 در مسير شكوفايي و توسعه اين امر مهم در دستور کار این موسسه بوده بطوری که در سال تحصیلی 99-1398 در مقطع پيش‌دبستاني به تربيت ديني 5 هزار نونهال قرآن‌آموز زير چتر رحمت حضرت علي‌بن‌موسي‌الرضا(ع) پرداخته شده است. بنابر توضیح حجت‌الاسلام‌والمسلمین رئوف سیدنژاد، كيفيت محتواي آموزشي همراه با اعتماد متقابل والدين به اينگونه مراكز سبب شده تا در سال تحصيلي 92-91 مجوز تأسيس اولين مركز آموزشي غيردولتي شكوفه‌هاي رضوي وابسته به اين مؤسسه از اداره كل آموزش‌وپرورش استان يزد دريافت شود و دانش‌آموزان تمامی مقاطع ابتدايي در اين مركز در سال تحصیلی 93-92 رسماً مشغول به تحصيل شوند.
تقارن روز تجلیل از امامزادگان و بقاع‌متبرکه با دهه کرامت امسال فرصتی حاصل شد از بازسازی مجدد این آستان مقدس، واگذاری آن به آستان قدس رضوی، خدمات و تسهیلات ارائه شده به زائران گزارشی تهیه شود که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد.
گزارشی از اماکن قدیمی طبس
زلزله طبس شدیدترین زمین‌لرزه معاصر ایران بود که با ویرانی این شهر و روستاهای تابعه آن همراه شد، به طبع آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع) نیز از گزند این حادثه طبیعی بی‌نصیب نماند. مهندس رضا دیشیدی رئیس سابق سازمان عمران و توسعه حریم حرم رضوی در توضیح بیشتر می‌گوید: «عباس دیشیدی پدر مرحوم بنده پیمانکار آستان قدس رضوی بود و سال‌های 44 و 45 مهمانسرای متعلق به جهانگردی را در طبس می‌ساخت، من نیز برای کمک پدر به طبس می‌رفتم و آشنایی من با این شهر کویری به همان سال‌ها برمی‌گردد. وقتی اواخر شهریورماه سال 57 زلزله طبس رخ داد تولیت وقت آستان قدس رضوی من را با هواپیمای تک موتوره به طبس فرستاد تا گزارشی از اماکن تاریخی این شهر همچون آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع)، مدرسه دو منار، مسجد جامع و بازار طبس تهیه کنم. روز سوم پس از زمین‌لرزه، من آنجا بودم که هنوز داشتند جنازه‌ها را از زیر آوار بیرون می‌آوردند. گزارشی از وضعیت اماکن قدیمی طبس بعد از زلزله تهیه کردم و به تولیت وقت دادم و او دستور داد تا مقدمات ساخت‌وسار امامزاده را مطالعه داشته باشم. فاصلهای نشد که انقلاب به پیروزی رسید و آستان قدس رضوی مسئولیت ساخت‌وساز این آستان مقدس را در اختیار گرفت.
تخریب کامل امامزاده
مهندس دیشیدی در ادامه می‌افزاید: «این آستان مقدس کاملا تخریب شده بود، ضریح و سنگ مطهر زیر خروارها خاک مدفون شده بودند. آستان قدس رضوی و خیران به کمک آمدند تا اولین جا امامزاده ساخته شود. با آقای میرزاعلی اخوان یکی از اقوام آیت‌الله واعظ طبسی برای بازدید از امامزاده رفته و با خود بیل هم برده بودیم. خاک‌ها را با بیل کنار زدیم و ضریح را از زیر آوار بیرون کشیدیم و قطعات آن را داخل جعبه‌هایی قرار دادیم و برای تعمیر نزد حاج حسین پرورش به اصفهان فرستادیم. حسین پرورش بعد انقلاب در طلاکاری مجدد گنبد مطهر امام رضا(ع) با ما همکاری داشت. او ضریح را تعمیر کرد و دو سال بعد که ساختمان جدید امامزاده ساخته شد، ضریح را آوردیم و نصب کردیم. ضریحی که اکنون بر روی قبر مطهر امامزاده حسین‌موسی‌الکاظم(ع) قرار دارد همان ضریح مرمتش شده قبل از زلزله است».
بازسازی با 9 میلیون
او همچنین ادامه می‌دهد: «بعد انقلاب مردم برای خانهسازی در طبس پول به حسابی واریز کرده بودند که پس از ساخت خانه‌ها، حدود 3 میلیون تومان در حساب مانده بود که برای مصرف آن، از امام(ره) کسب تکلیف شد و ایشان دستور دادند این پول در اختیار آیت‌الله واعظ طبسی قرار گیرد. چون آن پول‌ها به منظور ساخت خانه جمع شده بود را برای ساخت 8 خانه در اطراف امامزاده صرف کردیم. چون کارمندان مخابرات خانه نداشتند، آن خانه‌ها را به اداره مخابرات حدود 9 میلیون تومان فروختیم. مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی آن 9 میلیون را به بازسازی آستان مقدس حسین‌موسی‌الکاظم(ع) اختصاص داد و به من تکلیف کرد تا ساختمان این امامزاده را بنا کنم. طراحی گنبد و گلدسته، صحن و غرفات را من انجام دادم و طراحی شبستان امام خمینی(ره)، سقاخانه و... توسط محمدجواد صحنینیرانجام گرفت».
احداث برخی از اماکن توسط شرکت توسعه رضوی
محمدجواد صحنینی یکی دیگر از طراحان، مجریان و ناظران بازسازی آستان مبارک حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) است که در گفت‌وگویی با خبرگزاری رضوی می‌گوید: «پس از زلزله مرگبار طبس و ویرانی ابنیه‌های تاریخی این شهر، معاونت فنی آستان قدس رضوی به ریاست مهندس دیشیدی پای کار آمد و ساختمان فعلی بقعه مبارکه در حد سفت‌کاری بدون نماسازی تا اواسط دهه ۶۰ احداث و تحویل اوقاف‌وامورخیریه شد. اما سال ۱۳۷۳ طی حکمی تولیت این آستان مقدس توسط رهبر معظم انقلاب به مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی واگذار شد. از جمله کارهایی که در این مدت انجام گرفت می‌توان به احداث ۶ دستگاه سردرب‌های ورودی به صحن آرامگاه و ۱۲ واحد سوئیت مجهز به امکانات رفاهی جهت اسکان زائران، نماسازی محیط آرامگاه با تزئینات کاشی هفت رنگ، احداث ۴ دستگاه برج ساعت در ۴ گوشه بقعه، احداث ۲ دستگاه سقاخانه با معماری کاملا اسلامی، مجموعه باغ رضوان در محیط خارجی آرامگاه با طراحی بسیار زیبا و امکانات رفاهی برای زائران و مجاوران، تعدادی واحد تجاری و پارکینگ عمومی اشاره کرد. ساختمان کتابخانه، سالن چند منظوره و سرویس بهداشتی خواهران و بردران نیز به طراحی و همت شرکت توسعه عمران جنوب یکی از شرکت‌های وابسته به آستان قدس رضوی در اواسط دهه ۸۰ تأسیس شد».
حجیم‌ترین موسسه آستان قدس رضوی
موسسه آستانه حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) یکی از موسسات وابسته به سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی است و همه ساله مطاف ده‌‌ها هزار زائر و مهمان امام رضا(ع) بوده و روح و جان عاشقان خسته را شفا می‌بخشد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمدجواد رئوف سیدنژاد مدیرعامل آستان حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) در توضیح بیشتر این موسسه فرهنگی چنین می‌گوید: «اداره آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) به عنوان میقات الرضا و قطب فرهنگی در منطقه شناخته شده است و طی حکمی چهارم تیرماه سال 73 توسط رهبر معظم انقلاب به آستان قدس رضوی تفویض شد. این موسسه از حجیم‌ترین موسسات آستان قدس رضوی است که در استان‌های مجاور کم‌نظیر بوده و با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی متخصص و متعهد، خادمیاران، تعامل با مراکز زیارتی و فرهنگی کشور نقش فعالی در توسعه فرهنگ زیارت و افزایش میزان رضایت و اعتماد مخاطبان ایفا کرده و در حال حاضر فعالیت‌های شاخص و برجسته موسسه در آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) طبس به عنوان برگي زرين در دفتر موفقيت‌هاي انقلاب اسلامي مي‌درخشد. بعد از ملحق شدن بقعه خواجه‌ربیع مشهد به این موسسه بر اساس امریه تولیت معزّز آستان قدس رضوی در سوم آبان‌ماه سال 1397، موسسه آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) به موسسه بقاع‌متبرکه و اماکن مذهبی تغییر نام یافته ولی ثبت آن انجام نشده است».
سالانه میزبان شش میلیون زائر
این امامزاده از معدود امامزادگان در سطح کشور است که درب‌های آن به صورت شبانه‌روزی در تمام فصول بر روی زائران باز است. بنابر گفته حجت‌الاسلام‌والمسلمین رئوف سیدنژاد، اداره حرم مطهر حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) برادر گرامی امام رضا(ع) توسط قریب به هزار نفر پرسنل، خادم و راهنمای زائر برادر و خواهر انجام می‌شود. خدمات قابل توجه و ارزنده آستان قدس رضوی و همچنین موقعیت جغرافیایی طبس و قرار گرفتن در مسیر زائران حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) از مناطق مرکزی ایران اسلامی، سبب شده شهرستان طبس میقات‌الرضا به عنوان اولین شهر زیارتی استان خراسان جنوبی سالیانه میزبان قریب به شش میلیون نفر زائر بوده که در طول سال به عنوان دومین شهر زیارتی بعد از استان خراسان رضوی شناخته شده است.
تسهیلات اقامتی رفاهی
مدیرعامل آستان حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) در ادامه به تسهیلات اقامتی رفاهی در آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) اشاره می‌کند و می‌افزاید: «این تسهیلات شامل فعالیت دفتر زائرسرا به طور شبانه‌روز، راه‌اندازی سامانه رزرو اینترنتی زائرسرای آستان حضرت حسین‌بن‌موسی‌الکاظم(ع) از طریق آدرس Miqat.Uspace.ir، 120 باب اتاق اقامتي مفروش با امکانات اولیه، 12 باب سوئيت و 5 باب مهمانسرا ویژه مجهز به اتاق‌هاي خواب، آشپزخانه و سرويس‌هاي بهداشتي، آشپزخانه با تجهيزات كامل آشپـزي و آب جوش رايگان، پارکینگ وسائل نقلیه سبک و سنگین، پارك بازي كودكان در زميني کف پوش شده به مساحت 1000 متر مربع، فروشگاه و نمايشگاه محصولات فرهنگي، مجموعه زیبای باغ رضوان با چشم‌اندازی قابل تحسین در نورپردازی، ایجاد فضای سبز، پارک بازی، سکوهای اقامتی و... می‌شود».
تربیت دینی نونهالان زیر چتر حضرت امام رضا(ع)
فراهم کردن شرايط در عرصه فراگيري علم و دانش از سال 1380 در مسير شكوفايي و توسعه اين امر مهم در دستور کار این موسسه بوده بطوری که در سال تحصیلی 99-1398 در مقطع پيش‌دبستاني به تربيت ديني 5 هزار نونهال قرآن‌آموز زير چتر رحمت حضرت علي‌بن‌موسي‌الرضا(ع) پرداخته شده است. بنابر توضیح حجت‌الاسلام‌والمسلمین رئوف سیدنژاد، كيفيت محتواي آموزشي همراه با اعتماد متقابل والدين به اينگونه مراكز سبب شده تا در سال تحصيلي 92-91 مجوز تأسيس اولين مركز آموزشي غيردولتي شكوفه‌هاي رضوي وابسته به اين مؤسسه از اداره كل آموزش‌وپرورش استان يزد دريافت شود و دانش‌آموزان تمامی مقاطع ابتدايي در اين مركز در سال تحصیلی 93-92 رسماً مشغول به تحصيل شوند.
