لبخند رفتاری راهبردی است نه واکنشی هیجانی

خبرگزاری رضوی- غلامرضا بنی اسدی، هر رفتاری، یک دنیا معنا و مفهوم دارد. حتی رفتار هایی که در نگاه اول غیر ارادی یا واکنشی هیجانی به نظر می رسد اما در لایه های دیگر خود از یک مهندسی ظریف برخوردار است مثل همین لبخند که چهره را مهربان تر می کند. قطعا نباید آن را یک واکنش هیجانی و حتی یک رفتار دانست، بلکه فراتر از این ها باید دید لبخند را، در اندازه یک راهبرد کلان برای زندگی. یک استراتژی سازنده و موثر در دوران حیات اجتماعی. این که تاکید داریم باید به عنوان راهبرد دید لبخند را از آن روست که واکنش های هیجانی مدت دار و کوتاه مدت است. رفتار ها هم تابع شرایط و موثر از حوادث است اما راهبرد نه کوتاه مدت است و نه چندان تاثیر می پذیرد بلکه بلند مدت است- اگر نگوئیم همیشگی است- و اثر می گذارد و رفتار ها را جهت می دهد و هیجان ها را به خدمت می گیرد. لبخند در این نگاه، سازنده روابط، دفع کننده موانع، تدبیر کننده حوادث و سازمان دهنده زندگی است. همان چیزی که بنده خدایی به درستی در پُستی چنین تحریر کرده بود که؛ ﺍﮔﺮ ﺑﺎ شخصے ڪہ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭے ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪے ، ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻥ ﺗﺎ ﻋﺸﻘﺖ ﺭﺍ ﺍﺣﺴﺎﺱ ڪﻨد." این احساس، عشق او را هم افزون و او را با شما همراه می کند. خیلی ها مان این را تجربه کرده ایم حتی اگر تا کنون بدان نیاندیشیده باشیم. الان که فکر کنیم خواهیم دید چه روز ها که با لبخند آغاز شد و چه نتایج مبارکی داشت. درخواهیم یافت که لبخند به روی دوست بسان پیشران افزایش دوستی ها عمل و دایره محبت را چقدر توسعه داده است.
فراتر از این، لبخند رضایت و لطف صانع لخند، حضرت خداوندگار را نیز به دنبال دارد و می توان آن را در شمار حسناتِ زندگی ساز دانست چنان که در کلام نورانی حضرت رضا(ع) می خوانیم: مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللّه ُ لَهُ حَسَنَهً، و مَن کَتَبَ اللّه ُ لَهُ حَسَنَهً لَم یُعَذِّبهُ یعنی، هرکه به روى برادر مؤمن خود لبخند بزند، خداوند برایش ثوابى خواهد نوشت و هرکه خداوند برایش ثوابى بنویسد، او را عذاب نخواهد داد.(مصادقه الإخوان: ۱۵۷ / ۱ ) قرائتی چنین از لبخند را در کلام راهگشای امام صادق(ع) نیز می خوانیم؛ مَن تَبَسَّم في وَجهِ أخيهِ كانَت لَهُ حَسَنةٌ بدین معانا که: هر كه به چهره برادر خود لبخند زند ، آن لبخند براى او حسنه اى باشد . حسنه ای که می تواند حُسنِ رفتار های بعدی را هم در پی داشته باشد. علاوه بر حسنه که در ادبیات دینی تعرف روشن خود را دارد، لبخند می تواند نیروگاه انرژی و دوستی آفرین نیز باشد و دایره دوستان را هر روز گسترش دهد لذا منطق دوست یابی اقتضا می کند " ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﻏﺮیبہ ﺍﯼ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪے ، ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻥ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﭘﺎﺳﺨﺖ ﺭﺍ ﺩﻫﺪ." از تلاقی لبخند هم محبت می روید و هم انرژی در افزایش می شود و نتیجه آن جز توسعه زیبایی در زندگی نیست. فراتر از دوست و غریبه ای که به مدار دوستی دعوت می کنیم، لبخند در مواجهات دیگر هم کارکردی معجزه وار دارد؛ پس " ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪی ، ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻥ ﺗﺎ ﻗﺪﺭﺗﺖ ﺭﺍ ﺍﺣﺴﺎﺱ ڪﻨﺪ..." چه قدرت این اسلحه از هر چیز دیگر بیشتر و دشمن شکن تر است. دقت ندارند آنانی که هنگام رو برو شدن با مخالف، اخم بر چهره می نشانند. این نشانگر موفقیت دشمن است که حد اقل توانسته ما را عصبانی و دژم چهره کند اما لبخند یعنی همه برنامه ها و نقشه ها و طراحی هایت را آب برده است و برایت نه آبرویی گذاشته است و نه اقتداری. یعنی شکست خوردی. یعنی من پیروز شدم و خیلی معنا های سازنده دیگر.
البته در این نوشتار سخن در حوزه رفتار های فردی و اجتماعی است و نه بین المللی اما شاید ناظر به همین نگاه باشد که دیپلمات ها در اوج چالش، لبخند به لب دارند. لبخندی که می تواند به عنوان مخرب ترین سلاح برای روحیه طرف عمل کند. این را در حوزه های متعدد دیپلماسی شاهدیم و در اندازه روابط شخصی هم می توانیم آن را بازتعریف کنیم و روزگار خوش خود را توسعه دهیم لذا" ﺍﮔﺮ ﺑﺎ شخصے ﺯﻣﺎنے ﺗﺮڪﺖ ڪﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ،ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪي ، ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻥ ﺗﺎ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﭘﺸﯿﻤﺎنے ڪﻨﺪ..." و بداند که رفتن او نه تنها تو را نشکسته که شکست ناپذیرت کرده است و این اوست که با رفتن، خود را تنها و شکستنی احساس می کند. این یعنی عمق و توسعه یافتن موفقیت های تو. تویی که با همه جهان به زبان لبخند سخن می کنی. هرچند به جرات می توان گفت لبخند می تواند دشمنی های فردی را هم به مدار اصلاح و حتی دوستی آورد. چیزی که آرزوی هر انسان خردمندی است و متطق زندگی نیز هم که تا می توانیم از شمار مخالف بکاهیم و بر دوستان بیافزائیم که درست و دقیق گفته اند که هزار دوست کم است و یک دشمن زیاد. باید که با حسن خلق که لبخند پرچم آن است، هزار دوستی را به هزاران برسانیم و خشک شاخه دشمنی را از ریشه درآوریم که رنج های بیشمارش نیز از میان برود.